Η βιβλική χρήση του προσωπικού ονόματος

«Σύμφωνα πάντα με τη βιβλική παράδοση, η σχέση του ονόματος με το ονομαζόμενο πρόσωπο μπορεί να υπαχθεί σε τρεις κατηγορίες: το όνομα είναι το ίδιο το πρόσωπο, το όνομα εκφράζει το αποκαλυμμένο πρόσωπο, και το όνομα είναι το πρόσωπο ως ενεργό παρόν (The New Bible Dictionary, 1965). Η δεύτερη κατηγορία παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον, και όπως έχει παρατηρηθεί «αυτές οι μορφές έκφρασης είναι τόσο παράξενες ώστε θα πρέπει να υπάρχει κάποια περαιτέρω σημασία σε αυτές». Ως ένα από τα τυπικότερα βιβλικά παραδείγματα τέτοιας έκφρασης, αναφέρεται ο λόγος τον οποίο απευθύνει ο Μωυσής προς τον Θεό: «Με πρόσταξες να οδηγήσω αυτόν τον λαό, αλλά δεν μου φανέρωσες ποιον θα στείλεις μαζί μου. Μου είπες ότι με γνωρίζεις με το όνομά μου και ότι έχω την εύνοιά σου» (Έξοδος, 33:12). Είναι φανερό ότι στην περίπτωση αυτή το όνομα προτείνεται με αποκαλυπτική πρόθεση, είναι δηλαδή ένα αποκαλυμμένο όνομα, αφού αποκαλύπτει την ιδιαίτερη σχέση που ο Θεός διατηρεί με τον Μωυσή. Η θεία εύνοια είναι το αποτέλεσμα της αποκάλυψης του ονόματος.

Τέλος, η τρίτη κατηγορία καταδεικνύει μια κατάσταση κατά την οποία το όνομα σημαίνει και σηματοδοτεί την ενεργό παρουσία ενός προσώπου μέσα στην πληρότητα του αποκαλυμμένου χαρακτήρα του. Στο Α΄ Βασιλέων (18:24) ο Ηλίας προτείνει την αντιπαράθεση δύο ονομάτων κατά τρόπον ώστε να αναδυθεί η πραγματική παρουσία του ενός από αυτά, δηλαδή η ενεργός του παρουσία: «Ας επικαλεσθούν αυτοί το όνομα του Θεού τους και θα επικαλεστώ κι εγώ το όνομα του Κυρίου. Όποιος θεός απαντήσει με φωτιά, αυτός θα είναι ο αληθινός θεός».

Άφησα τελευταία την πρώτη κατηγορία, δεδομένου ότι η ταυτότητα ονόματος και προσώπου είναι εμφανής μέσα σε πληθώρα χωρίων της Βίβλου, και παραδείγματα έχουν ήδη αναφερθεί».

* Στέφανος Ροζάνης, «Το όνομα ως θεία επαγγελία», δημοσιευμένο στον ιστότοπο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου.