«Ο ελληνικός πολιτισμός με την τεράστια δημιουργική, εκφραστική και αφομοιωτική του δύναμη έστω και εάν κλόνισε προς στιγμήν το κατεστημένο των μεγάλων αυτοκρατοριών της Ανατολής, εντούτοις κατάφερε να συνυπάρξει μαζί τους, αφού τουλάχιστον στο επίπεδο της θρησκείας και της μεταφυσικής είχε μαζί τους ταυτόσημες πολυθεϊστικές απόψεις και δοξασίες. Μεταξύ του Ιουδαϊσμού, όμως, και του Ελληνισμού, δυο πολιτισμών που επιβίωσαν μέχρι σήμερα μέσα από τη δίνη του πανδαμάτορα χρόνου, υπήρχε εντελώς διαφορετική θεολογία, ανθρωπολογία, κοσμολογία και πολιτική ιδεολογία. Εν προκειμένω ισχύει μερικώς η ρήση του Τερτυλιανού: Ποια σχέση μπορεί να υπάρξει μεταξύ Αθηνών και Ιεροσολύμων - Quid ergo Athenis et Hierosolymis?
Ο Abram Leon Sachar περιγράφει τις διαφορές μεταξύ των δυο λαών με τον εξής παραστατικό τρόπο: "Ο Ιουδαίος ρωτούσε ‘τι πρέπει να κάνω;’, ενώ ο Έλληνας ρωτούσε ‘γιατί πρέπει να το κάνω;’ [..] η πρωταρχική ιδέα για τον Έλληνα ήταν να δει τα πράγματα όπως ήταν στην πραγματικότητα. η πρωταρχική ιδέα για τον Ιουδαίο ήταν η συμπεριφορά κι η υπακοή. Ο Ιουδαίος πίστευε στην ομορφιά της ιερότητας, ενώ ο Έλληνας στην ιερότητα της ομορφιάς". Και καταλήγει: "η εγκόσμια ζωή θα είχε εξιδανικευτεί αν είχε αναπτύξει ταυτόχρονα το διακαή πόθο για την κοινωνική δικαιοσύνη ενός Αμώς ή Ησαΐα και την καθαρά σοφία ενός Σωκράτη ή Πλάτωνα, τον ηθικό ενθουσιασμό ενός Ιερεμία και την καλλιτεχνική ευφυία ενός Πραξιτέλη. Δυστυχώς το καλύτερο στοιχείο του Ελληνικού πνεύματος δε συναντήθηκε με το καλύτερο στοιχείο του ιουδαϊκού πνεύματος"».
* Σωτήριος Δεσπότης,
Ορθοδοξία και Πολιτισμός [Ελληνικά, DOC],
δημοσιευμένο στον ιστοχώρο του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
No comments:
Post a Comment