Μουσείο Μπενάκη: Eικόνα με τους έφιππους στρατιωτικούς αγίους Γεώργιο, Δημήτριο, Θεόδωρο Tήρωνα και Θεόδωρο Στρατηλάτη, μια θεαματική ενυπόγραφη δημιουργία του φημισμένου ζωγράφου Mιχαήλ Δαμασκηνού. Aπό τους σημαντικότερους εκπρόσωπους της Kρητικής Σχολής, ο Δαμασκηνός ανανέωσε το εκφραστικό λεξιλόγιο της μεταβυζαντινής ζωγραφικής κατά το δεύτερο μισό του 16ου αι.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε πως η ξενάγησή της στη Δημοτική Πινακοθήκη και στην έκθεση με θέμα «Στρατιωτικοί Άγιοι του Βυζαντίου» της έφερε στο νου μια υποβλητική εικόνα του φημισμένου ζωγράφου Μιχαήλ Δαμασκηνού, που βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη για την οποία είπε τα εξής: «Είναι μια ιδιαίτερα εκφραστική σύνθεση φιλοτεχνημένη με σχεδιαστική τόλμη και θερμή χρωματική παλέτα. Ο Δαμασκηνός παρουσιάζει τον Χριστό να ευλογεί τέσσερις στρατιωτικούς αγίους, που απεικονίζονται πάνω στα άλογά τους, κρατώντας στα χέρια τους το σύμβολο του μαρτυρίου τους, ατενίζοντας τους αγγέλους που κατέρχονται από τα νέφη για να τους στέψουν το “ουράνιο στέφος”. Ένας απ' αυτούς είναι ο Άγιος Δημήτριος, ο αθλοφόρος, αεικλεής και φιλόπολις, ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης. Συγκαταλέγεται κι αυτός στους στρατιωτικούς, τροπαιοφόρους αγίους, που μαρτύρησαν για την πίστη τους, όπως ο Άγιος Γεώργιος, ο Θεόδωρος Τήρωνας και ο Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, για να αναφέρω ενδεικτικά τους γνωστότερους, αλλά και μια γυναίκα, η Αγία Θεοδώρα της Βάστα, που μεταμφιέστηκε σε άντρα, πολέμησε σαν άντρας και σκοτώθηκε σαν άντρας. Η ρώμη, η γενναιότητα, η αυταπάρνηση αυτών των ένοπλων της εκκλησίας μας -416 στρατιωτικούς αγίους έχει μετρήσει ένας ερευνητής- συγκίνησαν βαθιά τους Χριστιανούς. Τους αγάπησαν σαν προστάτες και παράκλητους, σαν υπερασπιστές τους απέναντι στους αλλόπιστους εχθρούς, σαν παραστάτες στις δυσκολίες και τα δεινά των πολέμων και των καταστροφών. Τους ενσωμάτωσαν στη λαϊκή παράδοση, τους γιόρτασαν με πανηγύρια και λατρευτικά έθιμα, τους ιστόρησαν σε θρύλους στις κρίσιμες στιγμές των αγώνων των Ελλήνων για την ελευθερία. Τους απεικόνισαν έφιππους, με στρατιωτική περιβολή, με ραδινή κορμοστασιά, λογχοφόρους και δορυκρατούντες, δρακοντο-κτόνους και πολεμιστές, σύμβολα του σθένους απέναντι στο μαρτύριο και του θριάμβου πάνω στο θάνατο. Όλες οι εικόνες της έκθεσης αντανακλούν την αγάπη και το δέος που οδήγησαν τα πινέλα των αγιογράφων μας - κι αυτή ακριβώς η συναισθηματική σχέση ζωγράφου και απεικονιζόμενου αγίου πολλαπλασιάζει και τη συγκίνηση που αισθανόμαστε σήμερα μπροστά στις εικόνες της θαυμάσιας αυτής έκθεσης».
* Ναυτεμπορική, Κ. Σακελλαροπούλου: «H Θεσσαλονίκη σήμερα ξαναβρίσκει τον εξωστρεφή της χαρακτήρα», Τρίτη, 27 Οκτωβρίου 2020.
