Γιατί υφίσταται το Περιθώριο και η Περιθωριοποίηση;
38. Η ιεραποστολή από το περιθώριο επιζητεί ν’ αντικρούσει τις αδικίες στη ζωή, στην Εκκλησία και στην ίδια την ιεραποστολή. Επιζητεί ν’ αποτελέσει μια εναλλακτική κίνηση ιεραποστολής ενάντια στην αντίληψη ότι η ιεραποστολή μπορεί να επιτελεστεί μόνο από τους ισχυρούς προς τους ανίσχυρους, από τους πλούσιους προς τους φτωχούς ή από τους προνομιούχους προς τους περιθωριοποιημένους. Τέτοιες προσεγγίσεις μπορούν να συμβάλλουν στην καταπίεση και την περιθωριοποίηση. Η ιεραποστολή από το περιθώριο αναγνωρίζει ότι το να βρίσκεται κανείς στο κέντρο σημαίνει να έχει πρόσβαση σε συστήματα που βοηθούν στο να γίνονται αποδεκτά και σεβαστά τα δικαιώματα, η ελευθερία και η ατομικότητα του ανθρώπου· το να ζει κανείς στο περιθώριο μπορεί να σημαίνει αποκλεισμό από τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια. Το να ζει κανείς στο περιθώριο, όμως, μπορεί να παράσχει τα δικά του μαθήματα. Άνθρωποι που βρίσκονται στο περιθώριο έχουν τη δυνατότητα και συχνά μπορούν να δουν αυτά που δεν είναι ορατά από το κέντρο· άνθρωποι που βρίσκονται στο περιθώριο, οι οποίοι ζουν σε συνθήκες που τους καθιστούν ευάλωτους, συχνά γνωρίζουν ποιές είναι οι δυνάμεις που ωθούν στον αποκλεισμό και οι οποίες αποτελούν απειλή για την επιβίωσή τους και μπορούν να διακρίνουν καλύτερα την επιτακτικότητα των αγώνων τους· άνθρωποι που βρίσκονται σε προνομιούχες θέσεις έχουν πολλά να μάθουν από τους καθημερινούς αγώνες των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες περιθωρίου.
39. Άνθρωποι που έχουν περιθωριοποιηθεί έχουν θεόσδοτα χαρίσματα που αξιοποιούνται ελάχιστα λόγω της αποδυνάμωσής τους και του αποκλεισμού τους από την πρόσβαση σε ευκαιρίες ή/και στη δικαιοσύνη. Μέσα από τη βιοπάλη και τους αγώνες για επιβίωση, άνθρωποι που έχουν περιθωριοποιηθεί αποτελούν δεξαμενές ενεργούς ελπίδας, συλλογικής αντίστασης και εγκαρτέρησης που απαιτείται, ώστε να παραμείνουν πιστοί στην υποσχεμένη βασιλεία του Θεού.
40. Επειδή το πλαίσιο της δραστηριότητας που αναπτύσσεται με την ιεραποστολή επηρεάζει το εύρος και τον χαρακτήρα της, η κοινωνική θέση όλων όσοι συμμετέχουν στο έργο της ιεραποστολής θα πρέπει να ληφθεί υπόψη. Η εμβάθυνση στα θέματα της ιεραποστολής οφείλει ν’ αναγνωρίσει τους διαφορετικούς αξιακούς προσανατολισμούς που διαμορφώνουν τις προοπτικές της. Σκοπός της ιεραποστολής δεν είναι απλά η μετακίνηση ανθρώπων από το περιθώριο προς τα κέντρα εξουσίας, αλλά η αντιμετώπιση εκείνων που βρίσκονται στο κέντρο με τη διατήρηση των ανθρώπων στο περιθώριο. Αντ’ αυτού, οι Εκκλησίες καλούνται να μεταμορφώσουν τις δομές εξουσίας.
41. Οι κυρίαρχες εκφράσεις της ιεραποστολής, τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα, απευθύνονται κυρίως προς ανθρώπους που βρίσκονται στο περιθώριο των κοινωνιών. Αυτές οι εκφράσεις θεωρούν γενικά όσους βρίσκονται στο περιθώριο αποδέκτες κι όχι ενεργούς φορείς της δραστηριότητας της ιεραποστολής. Η ιεραποστολή σ’ αυτό το ζήτημα υπήρξε συχνά συνένοχη των καταπιεστικών συστημάτων που εχθρεύονται τη ζωή. Ευθυγραμμίστηκε γενικά με τα προνόμια του κέντρου και σε μεγάλο βαθμό απέτυχε ν’ αμφισβητήσει τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά και πολιτικά συστήματα που περιθωριοποίησαν κάποιους ανθρώπους. Η ιεραποστολή που προέρχεται από το κέντρο υποκινείται από διάθεση πατερναλισμού και από συμπλέγματα ανωτερότητας. Ιστορικά, αυτή η κατάσταση εξίσωσε τον Χριστιανισμό με το δυτικό πολιτισμό κι είχε αρνητικές συνέπειες, περιλαμβανομένης και της άρνησης στα θύματα αυτής της περιθωριοποίησης να υφίστανται ως ακέραια πρόσωπα.
42. Μια βασική κοινή ανησυχία των ανθρώπων που προέρχονται από το περιθώριο είναι η αποτυχία των κοινωνιών, των πολιτιστικών παραδόσεων, των πολιτισμών, των εθνών, ακόμη και των Εκκλησιών ν’ αποδώσουν τιμή στην αξιοπρέπεια και την αξία όλων των ανθρώπων. Η αδικία βρίσκεται στη ρίζα των ανισοτήτων που οδηγούν στην εμφάνιση της περιθωριοποίησης και της καταπίεσης. Η επιθυμία του Θεού για δικαιοσύνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φύση και την κυριαρχία του Θεού: «Γιατί ο Κύριος, ο Θεός σας, αυτός είναι ο Θεός των θεών και ο Κύριος των κυρίων […] εκείνος που αποδίδει στον ορφανό και στη χήρα το δίκιο τους, που αγαπάει τον ξένο και του δίνει ψωμί και ρούχα» (Δευτ. 10,17-18). Όλη η δραστηριότητα της ιεραποστολής θα πρέπει, λοιπόν, να διασφαλίζει την ιερή αξία κάθε ανθρώπινου όντος και του πλανήτη (βλ. Ησ. 58).
* Από κοινού για τη Ζωή: Ιεραποστολή και Ευαγγελισμός σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο
[Together towards Life: Mission and Evangelism in changing landscapes],
Πέτρος Βασιλειάδης (επιμ.),
εκδ. CEMES, 2017.
No comments:
Post a Comment