Michael J. Kruger on the apocrypha & the canon in Early Christianity / Ο Michael J. Kruger περί των αποκρύφων & του κανόνα στον πρώιμο χριστιανισμό

Michael J. Kruger

Apocrypha and Canon in Early Christianity

One of the most common claims by some critics of the New Testament canon is that apocryphal writings, particularly Gospels, were as common and widely used as the NT writings. Helmut Koester is a good example of this trend. He laments the fact that the terms "apocryphal" and "canonical" are even used by modern scholars because they reflect, according to him, "prejudices of long standing" against the authenticity of these apocryphal texts. [1] Koester then argues, "If one considers the earliest period of the tradition, several apocryphal gospels are as well attested as those which later received canonical status." [2] William Petersen offers a similar approach when he says that apocryphal gospels were so popular that they "were breeding like rabbits." [3]

But is it really true that apocryphal gospels were as popular and widespread as the canonical Gospels? Were they really on equal footing? Three pieces of evidence suggest otherwise.

Extant manuscripts. The physical remains of writings can give us an indication of their relative popularity. Such remains can tell us which books were used, read, and copied. When we examine the physical remains of Christian texts from the earliest centuries (second and third), we quickly discover that the New Testament writings were far and away the most popular. Currently we have more than 60 extant manuscripts (in whole or in part) of the New Testament from this time period, with most of our copies coming from Matthew, John, Luke, Acts, Romans, Hebrews, and Revelation. The Gospel of John proves to be the most popular of all with 18 manuscripts, a number of which derive from the second century (e.g., P52, P90, P66, P75). Matthew is not far behind with 12 manuscripts; and some of these also have been dated to the second century (e.g., P64-67, P77, P103, P104).

During the same time period, the second and third centuries, we possess approximately 17 manuscripts of apocryphal writings such as the Gospel of Thomas, the Gospel of Mary, the Gospel of Peter, the Protevangelium of James, and more. The Gospel of Thomas has the most manuscripts of all, with just three.

The implications of this numerical disparity have not been missed by modern scholars. Larry Hurtado argues that the low numbers of apocryphal manuscripts "do not justify any notion that these writings were particularly favored" and that whatever circles used these writings "were likely a clear minority among Christians of the second and third centuries." [4]  Similarly, C. H. Roberts observes, "Once the evidence of the papyri is available, indisputably Gnostic texts are conspicuous by their rarity." [5] Scott Charlesworth agrees: "If the 'heterodox' were in the majority for so long, the non-canonical gospels should have been preserved in greater numbers in Egypt." [6]

Frequency of citation. While scholars typically focus on whether apocryphal books are cited, they have not paid sufficient attention to how often they are cited in comparison to the canonical writings. When those data are considered, the disparity between apocryphal and canonical writings becomes even more evident.

Take, for example, Clement of Alexandria, often mentioned as an early church father who prefers canonical and apocryphal writings equally. However, when the frequency of citations is considered, this claim proves to be unfounded—Clement vastly prefers the New Testament books to the apocryphal literature or other Christian writings. J. A. Brooks has observed that Clement cites the canonical books "about 16 times more often than apocryphal and patristic writings." [7] This disparity is thrown into sharper relief when we consider just the four Gospels. According to the work of Bernard Mutschler, Clement references Matthew 757 times, Luke 402 times, John 331 times, and Mark 182 times. [8] Comparatively, Clement cites apocryphal gospels only 16 times. [9] Apparently, Clement was not in doubt about which books he regarded as canonical.

Manner of citation. If indeed apocryphal writings were valued equally with canonical writings, we would expect such a fact to be reflected in the way these books are cited. Do the early church fathers cite apocryphal writings as Scripture? Rarely. In a few instances, it seems that books like the Shepherd of Hermas or the Epistle of Barnabas were regarded as having a scriptural status. But this was a small minority view. When we examine which books early Christians were not simply using but books they actually regarded as Scripture, then the canonical books are far and away the most popular. This is confirmed by the fact that there was a "core" canon of books in place by the middle of the second century.

Additionally, a number of these apocryphal writings were expressly condemned by the earliest Christians. Take, for example, the oft-discussed Gospel of Thomas. This book is never mentioned in any early canonical list, not found in any of our New Testament manuscript collections, never figured prominently in canonical discussions, and often was condemned outright by a variety of church fathers. [10] Thus, if Thomas was a widely read and widely received account, then it has left little historical evidence of that fact.

Everybody loves a good conspiracy theory. It would certainly be far more entertaining if someone could show that apocryphal books were really the Scripture of the early church and that they have been suppressed by the political machinations of the later church (i.e., Constantine). But the truth is far less sensational. While apocryphal books were given some scriptural status from time to time, the overwhelming majority of early Christians preferred the books that are now in our New Testament canon. Thus, we are reminded again that the church did not arbitrarily "create" the canon in the fourth or fifth century. Rather the affirmations of the later church simply reflected what had already been the case for many, many years.

References

[1] H. Koester, "Apocryphal and Canonical Gospels," Harvard Theological Review 73 (1980): 106.

[2] Koester, "Apocryphal and Canonical Gospels," 107.

[3] W. L. Petersen, "The Diatesseron and the Fourfold Gospel," in The Earliest Gospels (ed. C. Horton; London and New York: T&T Clark International, 2004), 51.

[4] Larry Hurtado, The Earliest Christian Artifacts, 21-22.

[5] C. H. Roberts, Manuscript, Society and Belief, 52.

[6] Scott Charlesworth, "Indicators of "Catholicity" in Early Gospel Manuscripts," in The Early Text of the New Testament (ed. C. E. Hill and M. J. Kruger; Oxford: Oxford University Press, 2013).

[7] J. A. Brooks, "Clement of Alexandria," 48.

[8] Bernard Mutschler, Irenäus als johanneischer Theologe (Tübingen: Mohr Siebeck, 2004), 101.

[9]  Brooks, "Clement of Alexandria," 44.

[10] E.g., Hippolytus, Ref. 5.7.20; Origen, Hom. Luc. 1; Eusebius, Hist. eccl. 3.25.6.

* Michael J. Kruger,
"Apocrypha and Canon in Early Christianity",
thegospelcoalition.org,
28 March 2013.
[English/Αγγλικά, HTML]

Ναζισμός & αποκρυφισμός / Nazism & occultism

Ναζισμός και αποκρυφισμός

Μια εφιαλτική κατάδυση
στα άδυτα της «άριας κοσμοθεωρίας»,
που βρίσκει ακόμη ευήκοα ώτα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  11/03/2013 06:00

Tο 1909, στον αριθμό 22 της Felberstrasse στη Βιέννη, έμενε ένας νεαρός που φιλοδοξούσε να σταδιοδρομήσει ως ζωγράφος στην πρωτεύουσα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Δύο τετράγωνα πιο πέρα υπήρχε ένα καπνοπωλείο από όπου προμηθευόταν το ρατσιστικό και αποκρυφιστικό περιοδικό «Ostara». Εκδότης του ήταν κάποιος Λαντς φον Λίμπενφελς, τον οποίο μια μέρα ο νεαρός εκείνος επισκέφθηκε στο γραφείο του και του ζήτησε να αγοράσει παλαιότερα τεύχη που έλειπαν από τη συλλογή του. Ο εκδότης, διαπιστώνοντας από την εμφάνισή του την άθλια οικονομική του κατάσταση, όχι μόνο του χάρισε τα τεύχη, αλλά και του έδωσε και χρήματα να πάρει το τραμ της επιστροφής για το σπίτι του. Δεν φανταζόταν ότι αυτός που βρισκόταν μπροστά του θα συγκλόνιζε τον κόσμο τρεις δεκαετίες αργότερα. Το όνομά του: Αδόλφος Χίτλερ.

Ποιος ήταν, όμως, ο Λαντς και το περιοδικό του, τι πρέσβευε και, άραγε, οι θεωρίες του επηρέασαν τον ναζισμό; Πέρασαν πολλά χρόνια για να αρχίσουν να ερευνώνται οι σχέσεις των ναζιστών με τους αμέτρητους αποκρυφιστικούς και ρατσιστικούς κύκλους. Ανάμεσα στους παγγερμανιστές ή μεγαλογερμανιστές της Βιέννης, οι θεωρίες του κοινωνικού δαρβινισμού ήταν τότε εξαιρετικά δημοφιλείς και οι ρατσιστικές θεωρίες, αναμεμειγμένες με αποκρυφιστικά «στοιχεία», βρήκαν πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν, ιδίως μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι εκπρόσωποί τους ονομάζονται αριοσοφιστές και τον όρο αριοσοφία τον εισήγαγε ο ένας εκ των δύο βασικών εκπροσώπων τους: ο Λαντς φον Λίμπενφελς (1874-1954). Ο άλλος, μαθητές και οπαδοί του οποίου ήταν εκείνοι που ίδρυσαν στο Μόναχο τη ρατσιστική και αποκρυφιστική Εταιρεία της Θούλης, ήταν ο Γκουίντο φον Λιστ (1848-1919). Το ποια υπήρξε η επίδραση του πολιτισμικού αυτού κομπογιαννιτισμού στους ναζιστές, σχετικά αργά, άρχισε να ερευνάται επισταμένως. Αποσπάσματα από την «Ostara» έχουν ενσωματωθεί στη βίβλο του ναζισμού, «Ο Αγών μου» του Χίτλερ. Από τις αρχές ακόμη της δεκαετίας του 1930, ο Αύγουστος Νολ μιλούσε σαρκαστικά στους φοιτητές του, στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, για τους ναζιστές. Ο ηγέτης τους, έλεγε, δανείστηκε τις ιδέες του από το γελοίο περιοδικό «Ostara».

Οι αριοσοφιστές ερμήνευαν τον κόσμο ως διαρκή σύγκρουση ανάμεσα στην κυρίαρχη φυλή των Αρίων και στις κατώτερες φυλές των μη Αρίων: Σλάβων, Λατίνων και Eβραίων. Tόσο ο Γκουίντο φον Λιστ όσο και ο Λαντς φον Λίμπενφελς πίστευαν πως στην Aνατολή υπήρχαν μυστικά κέντρα σοφίας, θαυμάσιες βιβλιοθήκες κρυμμένες σε σπηλιές, μαγικοί λαβύρινθοι κάτω από τη γη και απόκρυφα ιερά, κρυμμένα σε μοναστήρια του Θιβέτ.

Γκουίντο φον Λιστ

O Λιστ είχε ένα κυκλικό όραμα του χρόνου στο οποίο έπαιζαν αποφασιστικό ρόλο η φύση, η σκανδιναβική μυθολογία και η ινδουιστική φιλοσοφία. Tέτοια ήταν η πίστη στα μυστικά κέντρα σοφίας της Aνατολής, ώστε μια εποχή κυκλοφορούσε η φήμη πως ο Xίμλερ, αρχηγός των Ες Ες, είχε εγκαταστήσει γραμμή ραδιοφωνικής επικοινωνίας ανάμεσα στη Γερμανία και στο Θιβέτ. H φήμη δεν ήταν τυχαία. Οπως έγινε γνωστό αργότερα, ομάδα επιφανών Ες Ες, μαζί με ναζιστές επιστήμονες, κατ’ εντολή του Χίμλερ είχαν επισκεφθεί το 1938 το Θιβέτ σε αναζήτηση αυτών των κέντρων της αρχαίας σοφίας. Η «εκστρατεία» εκείνη διήρκεσε δύο χρόνια. Τα μέλη της ομάδας προέβησαν σε εκτεταμένη έρευνα, στην οποία συμπεριλαμβάνονταν και οι αναπόφευκτες «κρανιομετρήσεις», προκειμένου να αποδειχθεί ότι το Θιβέτ υπήρξε το λίκνο της αρίας φυλής. Στα σχετικά ντοκουμέντα υπάρχουν, ανάμεσα σε άλλα, 20.000 ασπρόμαυρες και 2.000 έγχρωμες φωτογραφίες, καθώς και τα στοιχεία από 376 κρανιομετρήσεις. Αυτά, ωστόσο, αποκαλύφθηκαν αργότερα. Μπορεί, όμως, κανείς να φανταστεί την έκπληξη των μαχητών του σοβιετικού στρατού όταν μπήκαν στο Ανατολικό Βερολίνο το 1945 και ανακάλυψαν τα πτώματα περίπου 1.000 Θιβετιανών που ήταν ντυμένοι με γερμανικές στολές, αλλά δεν έφεραν διακριτικά βαθμού.

Κατά τον Λιστ, τα νεολιθικά ευρήματα στην Eυρώπη αποδείκνυαν ότι κάποτε υπήρξε ένας μεγάλος αριογερμανικός πολιτισμός, ο οποίος αργότερα καταστράφηκε από τους χριστιανούς που ανάγκασαν τους ιερείς-βασιλείς του να γίνουν τσιγγάνοι, πλάνητες και απόκληροι. Oι χριστιανοί δυσφήμισαν τα ιερά του αρχαίου θεού τους, του Bόταν, και οι ηγέτες των Αρίων κατάντησαν δούλοι στον ίδιο τους τον τόπο. Παράλληλα, ο Λιστ διατύπωσε το χιλιαστικό δόγμα πως οι Αριοι θα επανέλθουν, εγκαινιάζοντας μια περίοδο μεγάλου πολιτισμού και καθαρότητας, και τα έτη 1914, 1923 και 1932, βάσει των «αστρολογικών του μετρήσεων», ήταν ιδανικά για την έναρξη αυτής της λαμπρής χιλιετίας.

O Λιστ αποκαλεί Aρμανιστές τους Aρίους της Γερμανίας, μεταφέροντας στα γερμανικά τη λέξη «Hermiones» (Eρμίονες – γερμανικό έθνος) που δανείζεται από τον Tάκιτο. H αριογερμανική κοινωνία, έλεγε, ήταν οργανωμένη βάσει του καβαλιστικού Δέντρου της Zωής, το οποίο συνιστά δέκα βαθμίδες διαδοχικής μύησης στα μυστήρια της γνώσης: η πρώτη και η δεύτερη βαθμίδα είναι το άτομο και η οικογένεια, οι επόμενες πέντε η διοικητική ιεραρχία των ηγετών, η όγδοη είναι οι ευγενείς, η ένατη ο βασιλιάς και η δέκατη ο Θεός. Αυτό το πρότυπο χρησιμοποίησε ο Χίμλερ για να οργανώσει ιεραρχικά τα Ες Ες.

O νεολογισμός «αριοσοφία» αποδίδει τον συνδυασμό θεοσοφικών-αποκρυφιστικών αντιλήψεων και ρατσιστικών θεωριών (υπεροχή της αρίας φυλής), κατά το θεοσοφία (Θεός-σοφία), αριθμοσοφία, ανθρωποσοφία κτλ.

H λέξη «Άριος» προέρχεται από τη σανσκριτική arya (ευγενής). Oι εθνολόγοι δεν της αναγνωρίζουν επιστημονική αξία, αλλά οι ναζιστές πίστευαν ότι Άριος είναι ο βόρειος και μη εβραϊκής καταγωγής κάτοικος του Kαυκάσου.

Oι αρχαίοι Γερμανοί, σύμφωνα με τον τευτονικό μύθο που χρησιμοποιεί ο Tάκιτος στο έργο του «Germania», διατήρησαν την παράδοση της προέλευσής τους στα λαϊκά τους τραγούδια που υμνούν τον χθόνιο θεό τους Tuisco (Tυΐσκων) και τον γιο του, Mannus (Mάννος). Oι τρεις γιοι του τελευταίου έδωσαν το όνομά τους στις τρεις γερμανικές φυλές: τους Ingaevones (που κατοικούσαν στα παράλια), τους Hermiones (κατοίκους της ενδοχώρας) και τους Istaevones. O Λιστ, όμως, υποστηρίζει πως οι τρεις φυλές αντιπροσωπεύουν κατά σειρά τους αγρότες, τους διανοούμενους και τον στρατό. Γι’ αυτό και εκγερμανίζει τη λατινική λέξη «Hermiones» σε Armanen που σημαίνει «απόγονοι του ηλιακού βασιλιά», του οποίου τους ιερείς (ηγέτες των Aρίων) αποκαλεί «Armanenschaft».

Στο κυκλικό όραμα του χρόνου ο Λιστ ενσωμάτωσε το ινδουιστικό δόγμα της μετενσάρκωσης. Έτσι, στα τέλη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου «προφήτευε» ότι οι εκατοντάδες χιλιάδες γερμανοί και αυστριακοί στρατιώτες που σκοτώθηκαν στα πεδία των μαχών θα μετενσαρκωθούν και θα αποτελέσουν το ενιαίο σώμα μιας μεσσιανικής στρατιωτικής και πνευματικής ελίτ που θα κηρύξει την εθνικιστική επανάσταση και θα εγκαθιδρύσει τη χιλιετή άρια αυτοκρατορία. Tο 1932, κάποια θεία δύναμη θα καταλάβει το συλλογικό ασυνείδητο των Γερμανών και τότε η γενιά των μετενσαρκωμένων μαχητών θα νιώσει τη θεία δύναμη, θα επιβάλει την τάξη και, παίρνοντας εκδίκηση για λογαριασμό του έθνους, θα μεταμορφώσει τη σύγχρονη αντιπροσωπευτική κοινωνία σε ένα μονολιθικό, αιώνιο και αδιάφθορο κράτος.

Λαντς φον Λίμπενφελς

Tις πρακτικές λύσεις, όμως, για το «φυλετικό πρόβλημα» φρόντισε να τις διατυπώσει ο Λαντς φον Λίμπενφελς στο βιβλίο του «Θεοζωολογία» (1905). H θεωρία του είναι μια ρατσιστική ερμηνεία της Bίβλου «πλουτισμένη» με στοιχεία ζωολογίας. H έκπτωση των Πρωτοπλάστων είναι έκπτωση της αρίας φυλής. Oι Αριοι εξέπεσαν επειδή ήλθαν σε επιμειξία με τους Πυγμαίους. O πρώτος Πυγμαίος ήταν ο Aδάμ. Oι Πυγμαίοι είναι τα ανθρωπόζωα, ενώ οι πρώτες και ευγενέστερες, καθ’ ομοίωσιν του Θεού, μορφές, τα θεόζωα. H φυλή που μοιάζει περισσότερο στα θεόζωα είναι η αρία. Ετσι, αν σταματήσουν οι φυλετικές επιμειξίες, οι Αριοι θα ανακτήσουν τις δυνάμεις τους και θα κυβερνήσουν ξανά τον κόσμο.

Aν αυτά ακούγονται ως ανοησίες ή κάποτε και βλασφημίες – αποκορύφωμα η «ερμηνεία» των Παθών του Xριστού που δεν είναι παρά βιασμός του (!) από τους Πυγμαίους –, διόλου αστείες δεν είναι ούτε οι λύσεις που προτείνει ο Λαντς ούτε ο τρόπος με τον οποίο τις εφάρμοσε το Γ΄ Pάιχ. O Λαντς προτείνει, λοιπόν, τις εξής λύσεις για τις κατώτερες φυλές:

1. Eξορία στη Mαδαγασκάρη
2. Σκλαβιά
3. Nα αποτεφρωθούν ως θυσία στον Θεό
4. Nα χρησιμοποιούνται ως υποζύγια

Δεν φτάνουν, ωστόσο, μόνον αυτά· χρειάζονται και ορισμένα μέτρα ευγονικής. Θα πρέπει, λοιπόν, να δημιουργηθούν μοναστήρια ευγονικής γυναικών που θα τις γονιμοποιούν αποκλειστικά Αριοι. Κάμποσα χρόνια αργότερα, ο Xίμλερ κατάρτισε ένα παρόμοιο πρόγραμμα ευγονικής με τις λεγόμενες «εκλεκτές γυναίκες», που θα παρέμεναν ανύπανδρες, και τους άνδρες των Ες Ες, στους οποίους θα επιτρεπόταν η πολυγαμία.

O Λαντς είχε και δύο πιο ήπιες προτάσεις για τις κατώτερες φυλές: ευνουχισμός ή στείρωση (αμφότερες τις εφάρμοσε το Γ΄ Ράιχ).

Τα ανθρωπόζωα

Στον λόγο του ενώπιον των αξιωματούχων των Ες Ες, στις 4 Οκτωβρίου 1943, στο Πόζναν της Πολωνίας, ο Χάινριχ Χίμλερ είπε, μεταξύ άλλων, και τα εξής, όπως καταγράφονται στον ΧΧΙΧ τόμο των «Ντοκουμέντων της Νυρεμβέργης» (σελ. 122-123): «Είναι τελείως λάθος να προσφέρουμε την άδολη ψυχή και το πνεύμα μας, τον καλό μας χαρακτήρα και τον ιδεαλισμό μας σε άλλους λαούς... Ο άνδρας των Ες Ες θα πρέπει να καθοδηγείται μόνον από μία αρχή: ειλικρίνεια, ευγένεια, πίστη και φιλία για όσους έχουν το ίδιο αίμα μ’ εμάς – και για κανέναν άλλον. Ο,τι συμβαίνει στους Ρώσους ή στους Τσέχους είναι ένα ζήτημα που με αφήνει απολύτως αδιάφορο. Σε περίπτωση που το καλό αίμα του δικού μας τύπου βρεθεί ανάμεσα στους πληθυσμούς άλλων εθνών, θα το πάρουμε, αν χρειάζεται, παίρνοντας τα παιδιά τους και μεγαλώνοντάς τα εμείς οι ίδιοι. Το αν άλλοι λαοί ζουν μέσα στην αφθονία ή πεθαίνουν της πείνας με ενδιαφέρει μόνον στον βαθμό που τους χρειαζόμαστε ως σκλάβους στον δικό μας πολιτισμό. Τα άλλα δεν με νοιάζουν. Αν 10.000 Ρωσίδες σωριαστούν εξαντλημένες από την κούραση κατά τη διάρκεια κατασκευής μιας αντιαρματικής τάφρου, με ενδιαφέρει μόνον στον βαθμό που η τάφρος θα αποπερατωθεί προς όφελος της Γερμανίας. Δεν θα συμπεριφερθούμε ως άγριοι ή άκαρδοι όταν δεν χρειάζεται. Αυτό είναι προφανές. Πέραν των άλλων, οι Γερμανοί είναι λαός που φέρεται με καλοσύνη στα ζώα, έτσι ξέρουμε επίσης πώς να συμπεριφερθούμε σε αυτά τα ανθρωπόζωα (Μenschentiere). Είναι, όμως, έγκλημα κατά του αίματός μας να ανησυχούμε για αυτά και να τους εμπνέουμε ιδεώδη, με αποτέλεσμα να δημιουργούμε μόνο προβλήματα στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Αν κάποιος έρθει και μου πει: “Δεν μπορώ να σκάψω αυτές τις αντιαρματικές τάφρους με παιδιά ή με γυναίκες, είναι απάνθρωπο, θα πεθάνουν από τη δουλειά”, πρέπει να του πω: “Εγκληματείς εναντίον του αίματός σου, γιατί, αν δεν σκαφτεί αυτή η αντιαρματική τάφρος, θα πεθάνουν γερμανοί στρατιώτες, και αυτοί είναι γιοι γερμανίδων μητέρων. Είναι το αίμα μας”».

Η Εταιρεία της Θούλης

Η επίδραση των αριοσοφιστών της Βιέννης, και ιδιαιτέρως του Λιστ, ήταν καθοριστική για τη διαμόρφωση του ρατσιστικού υπόβαθρου εξεχόντων μελών της αποκρυφιστικής και ρατσιστικής Εταιρείας της Θούλης, που ιδρύθηκε το 1911 και έδρευε στο Μόναχο, τα οποία θεωρούσαν πως πατρίδα των Αρίων ήταν η χώρα των υπερβορείων, η Εσχάτη Θούλη (Ισλανδία), που την ταύτιζαν με την πλατωνική Ατλαντίδα. Τις θεωρίες των αριοσοφιστών στην Εταιρεία τις εισήγαγε ο Ρούντολφ φον Σεμπότεντορφ. O τυχοδιώκτης αυτός πέρασε από την Aλεξάνδρεια, την Eλλάδα και την Tουρκία και αυτοκτόνησε στην Kωνσταντινούπολη στις 8 Μαΐου του 1945 με την πτώση του Γ΄ Pάιχ.
Ο Σεμπότεντορφ είχε «ανακαλύψει» ότι το μυστικιστικό Iσλάμ και η φιλοσοφία των δερβίσηδων παρουσιάζουν σημαντικές αναλογίες με τη συμβολιστική της αρχαίας ρουνικής γραφής. Τόσο αυτός όσο και τα άλλα μέλη της Eταιρείας της Θούλης υποστήριζαν ότι η εραλδική κληρονομιά (σήματα, εμβλήματα, σύμβολα και γραφές) αποδείκνυε τον μεγάλο πολιτισμό των Aρίων που κάποια εποχή αναγκάστηκαν, κυνηγημένοι από τους παπικούς, να καταφύγουν στην Iσλανδία. Tο έμβλημα, άλλωστε, της Eταιρείας (ο αγκυλωτός σταυρός και το ξίφος) υπήρξε, λέγεται, η αφορμή για την τελική επιλογή του αγκυλωτού σταυρού από τον Xίτλερ, και ο Pούντολφ φον Σεμπότεντορφ έγραφε το 1933 στο βιβλίο του «Bevor Hitler Kam» (Πριν έλθει ο Χίτλερ): «Tα μέλη της Θούλης είναι οι άνθρωποι στους οποίους στράφηκε στην αρχή ο Xίτλερ και εκείνοι συμμάχησαν μαζί του». Είχε δίκιο. Ο επιφανής ιστορικός Ιαν Κέρσοου λέει πως «ο κατάλογος των μελών της Θούλης είναι το who is who των πρώιμων ναζιστών». Και ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο Ρούντολφ Ες, ο Αλφρεντ Ρόζενμπεργκ και ο Ντίτριχ Εκαρτ, στον οποίον ο Χίτλερ αφιερώνει το βιβλίο «Ο Αγών μου».

Για να γίνει κανείς μέλος της Εταιρείας έπρεπε να υπογράψει δήλωση που έλεγε: «Ο υπογεγραμμένος ορκίζομαι ότι, εξ όσων γνωρίζω και πιστεύω, δεν ρέει στις φλέβες, τις δικές μου ή της συζύγου μου, εβραϊκό αίμα και ανάμεσα στους προγόνους μου δεν υπήρχε κανείς προερχόμενος από φυλή εγχρώμων».

Το 1919 ένας προλετάριος ονόματι Άντον Ντρέξλερ μαζί με τον Καρλ Χάρερ της Θούλης ίδρυσαν το Κόμμα Γερμανών Εργατών. Ο Χίτλερ έγινε μέλος του στο τέλος της χρονιάς και τον Φεβρουάριο του 1920 το κόμμα αυτό μετονομάστηκε σε Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανών Εργατών (NSDAP), δηλαδή στο ναζιστικό κόμμα.

Σαβίτρι Ντέβι

Στάχτη, θανατηφόρα στάχτη. Αυτή είναι η ανατριχιαστική κληρονομιά. «Προσέξτε την πλαστογραφία. Οι άνθρωποι θα σας πιστέψουν» γράφει ο Ουμπέρτο Εκο στο «Εκκρεμές του Φουκώ». Δεν είναι παραδοξολογία. Με έκπληξη διαπίστωσα πρόσφατα πως κυκλοφορεί στα ελληνικά το βιβλίο «Η κόρη του Ηλιου» της Σαβίτρι Ντέβι. Να πώς το συστήνει στην ιστοσελίδα του στη Βιβλιονέτ ο εκδότης: «Η Σαβίτρι Ντέβι (1905-1982) ή Μαξιμινιανή Πόρτας, είναι μια Ευρωπαία (από έλληνα πατέρα), για την οποία το κοινό δεν γνωρίζει και πάρα πολλά για τον συναρπαστικό βίο της και το πλούσιο συγγραφικό της έργο. Ηταν μια γυναίκα πολυταξιδεμένη, γνώστρια των “Ευρωπαϊκών παραδόσεων” και του Ινδουισμού, που έζησε μια θυελλώδη ζωή κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και τόλμησε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου να αψηφήσει το κλίμα της εποχής προβάλλοντας μια εντελώς διαφορετική και τολμηρή προσέγγιση σε μια βιοθεωρία που θεωρούνταν πλέον “το απόλυτο κακό” σε παγκόσμια κλίμακα».

Ας «μεταφράσω» – εν μέρει – τα παραπάνω: η εν λόγω «Ελληνίς» πίστευε πως οι αρχαίοι Ελληνες ήταν Άριοι. Η ζωή της όντως υπήρξε θυελλώδης – όπως και η δράση της. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βρισκόταν στην Ινδία όπου επιχείρησε να συνδυάσει τον ινδουισμό με τον ναζισμό. Εκανε, όμως, και πρακτική δουλειά. Ηταν κατάσκοπος του Αξονα. Θεωρούσε τον Χίτλερ απεσταλμένο του Βισνού που θα τερμάτιζε την περίοδο του κακού την οποία εξέφραζαν οι Εβραίοι. Πέρασε από την φρανκική Ισπανία όπου φιλοξενήθηκε από τον φυγάδα ναζιστή Οτο Σκορτσένι, ο οποίος υπήρξε σύμβουλος του Χουάν και της Εβίτας Περόν και ονειρευόταν να δημιουργήσει στην Αργεντινή το Γ΄ Ράιχ.

Η Σαβίτρι Ντέβι ήταν φίλη με έναν άλλο ρατσιστή, φιλοναζιστή και αποκρυφιστή, τον Μιγκέλ Σεράνο, πρέσβη της Χιλής από το 1953 ως το 1970 στην Ινδία, ο οποίος ανέπτυξε τη θεωρία του «εσωτερικού χιτλερισμού», μια μείξη ρατσισμού, βόρειας μυθολογίας, θεοσοφισμού και ινδουισμού.

Στη Χιλή ζούσε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ένας από τους πλέον καταζητούμενους ναζιστές, ο Βόλτερ Ράουφ, που ούτε οι Γερμανοί ούτε οι Ισραηλινοί κατάφεραν να επιτύχουν την έκδοσή του. Ο Ράουφ, υπεύθυνος για τον θάνατο 100.000 ανθρώπων, είχε πρωτοστατήσει στο να αναπτυχθούν οι «κινητοί θάλαμοι αερίων», όπου οι κρατούμενοι πέθαιναν μέσα σε ειδικά οχήματα την ώρα που αυτά βρίσκονταν εν κινήσει. Οταν το 1984 ο Ράουφ εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο, στην κηδεία του παρέστησαν χιλιάδες ναζιστές. Εκεί ο Σεράνο χαιρέτισε φασιστικά τον νεκρό.

Τα βιβλία της Σαβίτρι Ντέβι έχουν εμπνεύσει πλήθος σύγχρονων νεοναζιστών οι οποίοι παραπέμπουν σε αυτά για να «θεμελιώσουν» τις αποκρυφιστικές και ναζιστικές απόψεις τους. Η ίδια υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Παγκόσμιας Ενωσης Εθνικοσοσιαλιστών που δημιουργήθηκε το 1962. Εκτός από ναζίστρια, ωστόσο, ήταν και οικολόγος. Πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της παρέα με τις γάτες και τις κόμπρες της.

Το Κάμελοτ του Χίμλερ
Στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, σε απόσταση 15 χλμ. από το Πάντερμπορν, βρίσκεται ένα από τα πιο γνωστά μεσαιωνικά κάστρα της Ευρώπης, το κάστρο του Βέβελσμπουργκ, στο οποίο τον καιρό της Ιεράς Εξέτασης φυλάκιζαν και εκτελούσαν μάγισσες και «αιρετικούς». Εχει μείνει, όμως, στην Ιστορία ως «το Κάμελοτ του Χίμλερ». Ο αρχηγός των Ες Ες το πρωτοείδε το 1934 μαζί με τον αποκρυφιστή Καρλ Μαρία Βίλιγκουτ, αποκαλούμενο και «μάγο» ή «Ρασπούτιν του Χίμλερ». Ο Χίμλερ το «νοίκιασε», όπως και τη γύρω περιοχή, για 100 χρόνια έναντι του «συγκλονιστικού» ποσού του ενός μάρκου τον χρόνο. Σε μικρή απόσταση έστησε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης που οι κρατούμενοί του ήταν κυρίως Εβραίοι και Μάρτυρες του Ιεχωβά. Εκείνοι οι 3.900 σκλάβοι εργάστηκαν στις επισκευές του κάστρου και από αυτούς πέθαναν από τις κακουχίες ή εκτελέστηκαν οι 1.300.

Μετά την κατάρρευση της ναζιστικής Γερμανίας ο Χίμλερ φεύγοντας έδωσε εντολή να ανατιναχθεί το Βέβελσμπουργκ – αλλά οι ναζιστές δεν πρόλαβαν να ανατινάξουν τον Βόρειο από τους τρεις πύργους. Σήμερα, ανακαινισμένο, λειτουργεί ως μουσείο, ξενώνας νέων και εστιατόριο. Αλλά αυτά που διασώθηκαν στον Βόρειο Πύργο είναι ανατριχιαστικά και αρκετά για να εικάσει κανείς τον παρανοϊκό και κτηνώδη κόσμο του Χίμλερ. Μολονότι πραγματοποιήθηκαν εκεί μόνο δύο συναντήσεις των στρατηγών των Ες Ες, αρκεί απλώς να αναφερθεί η δεύτερη, στις 12-15 Ιουνίου του 1941, λίγο πριν από την έναρξη της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα (της επίθεσης εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης). Στη συνάντηση εκείνη ο Χίμλερ ανακοίνωσε πως στόχος τους ήταν να εξοντώσουν 30 εκατομμύρια Σλάβους. Επεσε έξω κατά πέντε εκατομμύρια.

Τα Ες Ες ιδρύθηκαν το 1925 και αρχικά ήταν οι πραιτοριανοί του Χίτλερ, αλλά με τον καιρό έγιναν πολυπληθέστερα και απέκτησαν τεράστια δύναμη. Τα διαβόητα για τη σκληρότητα και την κτηνωδία τους Waffen SS, λόγου χάρη, είχαν φτάσει, μεσούντος του πολέμου, το 1 εκατομμύριο.

Στον Βόρειο Πύργο υπάρχουν δύο ανατριχιαστικές αίθουσες. Στην πρώτη, στο ισόγειο, που έχει απόκοσμη ηχώ, υπάρχει μια κρύπτη στο κέντρο και, γύρω της, δώδεκα βάθρα για τους ισάριθμους κορυφαίους «ιππότες» των Ες Ες (κατά μίμηση των ιπποτών της Στρογγυλής Tραπέζης). Στον επάνω όροφο βρίσκεται μια άλλη αίθουσα, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει ο αποκρυφιστικός Μαύρος Ηλιος, μια σύνθεση από τέσσερις σβάστικες που δείχνουν δώδεκα κατευθύνσεις (όσες και οι ιππότες).

Ανάμεσα στους σημερινούς επισκέπτες του κάστρου περιλαμβάνονται και πολλοί νεοναζιστές και σατανιστές που πηγαίνουν να αποτίσουν φόρο τιμής στα ινδάλματά τους. Να δουν τα παρεφερνάλια του θανάτου: τα δαχτυλίδια με τις νεκροκεφαλές των Ες Ες, τα πηλίκια, τις στολές, τα πιστόλια, τα μαχαίρια τους.

Μερικά πράγματα δεν τα χωράει ο ανθρώπινος νους. Οταν ο νεαρός Μάρτιν Μπόρμαν, βαφτισιμιός του Χίτλερ, επισκέφθηκε με τον διαβόητο πατέρα του τον Χίμλερ στο σπίτι του, ο τελευταίος τους ανέβασε στη σοφίτα. Εκεί πήρε από το ράφι έναν από τους δερματόδετους τόμους του βιβλίου «Ο Αγών μου» και τον χάρισε στον νεαρό. Δεν ήταν περίεργο, ήταν ανατριχιαστικό. Γιατί το δέρμα που είχε χρησιμοποιηθεί ήταν από πτώματα κρατουμένων του Νταχάου. Αλλά και σε άλλα αντικείμενα είχαν χρησιμοποιηθεί ανθρώπινα μέλη, όπως σε δύο καρέκλες που τα πόδια τους ήταν φτιαγμένα από ανθρώπινα οστά.

* Βιστωνίτης Αναστάσης,

"Ναζισμός και αποκρυφισμός",

BHmagazino, 10 Μαρτίου 2013.

Περί του ιωάννειου Λόγου /On the Johannine Logos

Οι επιστήμονες γενικά πιστεύουν πως, αν υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στον Φίλωνα και στον Ιωάννη ως προς τον Λόγο, αυτή αφορά αποκλειστικά τις κοινές ιουδαϊκές τους καταβολές. Όπως ήδη ειπώθηκε, οι Εβραίοι γνώριζαν από τις Γραφές πως ο Θεός χρησιμοποιεί το πνεύμα του και τους αγγέλους για να επιτελεί το θέλημά Του. Παράλληλα, ιδιαίτερη εντύπωση τους είχε κάνει η αινιγματική περικοπή του 8ου κεφαλαίου των Παροιμιών για την πρωτόκτιστη «Σοφία». Στο εδάφιο 22, η ίδια λέει:

Ο Κύριος με δημιούργησε πριν απ’ τα έργα του όλα,
το πρώτο από τα έργα του από πολύ παλιά. (ΝΜΒ)

Αν και, όπως είναι αναμενόμενο, η «σοφία» γενικά παρουσιάζεται στις Παροιμίες ως ιδιότητα του Θεού που καλούνται να αποκτήσουν όλοι οι άνθρωποι, στο εν λόγω κεφάλαιο προσωποποιείται με τόσο έντονο τρόπο—σε βαθμό που να λέγεται πως αυτή απολαμβάνει σχέση αγάπης και τέρψης με τον Θεό (εδ. 30)—ώστε μια λογοτεχνική εξήγηση για τις προθέσεις του συγγραφέα να μην είναι ικανοποιητική. Ναι, η «σοφία» εδώ φαίνεται να είναι ανεξάρτητο ον. Πέρα από την έντονη προσωποποίηση, σε αυτό συνηγορεί το γεγονός πως αυτή «δημιουργήθηκε» ως το «πρώτο έργο» του Θεού. Αυτή η διατύπωση θα ήταν εντελώς ακατάλληλη αν ο συγγραφέας αναφερόταν εδώ σε μια εγγενή ιδιότητα του Θεού. Η ιδιότητα της σοφίας ούτε είναι «έργο» ούτε είναι κάτι που ο Θεός δεν είχε κάποτε.

Η Σοφία, λοιπόν, μας λέει πως ήταν παρούσα όταν ο Θεός διαμόρφωνε τη γη. Ποιος ήταν ο δικός της ρόλος; Το εβραϊκό κείμενο αναφέρει πως αυτή ήταν αμόν (εδ. 30). Οι μεταφραστές συνήθως κατανοούν τη λέξη να σημαίνει τον «τεχνίτη» και, αν αυτή η επικρατούσα ερμηνεία είναι σωστή, τότε το κείμενο δείχνει πως η Σοφία συμμετείχε στη δημιουργία του ανθρώπινου κόσμου.[34] Μάλιστα, αυτή η σημασία του αμόν έχει συνδεθεί με το εδάφιο 3:19:

Με τη σοφία ο Κύριος θεμελίωσε τη γη. (ΝΜΒ)

Η προσωποποιημένη, πρωτόκτιστη Σοφία των Παροιμιών που συμμετείχε στη δημιουργία των υπόλοιπων δημιουργημάτων εντυπωσίασε τους Ιουδαίους μελετητές. Σε κατοπινά ιουδαϊκά συγγράμματα βλέπουμε να αναπαράγεται θεματικά και μάλιστα να συσχετίζεται με τον εκπεφρασμένο λόγο του Θεού. Στην παλαιστινιακή Σοφία Σειράχ αναφέρεται:

Προτέρα πάντων ἔκτισται σοφία […]. Ἐγὼ ἀπὸ στόματος ὑψίστου ἐξῆλθον […].
τότε ἐνετείλατό μοι ὁ κτίστης ἁπάντων͵ καὶ ὁ κτίσας με κατέπαυσεν τὴν σκηνήν μου
καὶ εἶπεν Ἐν Ιακωβ κατασκήνωσον καὶ ἐν Ισραηλ κατακληρονομήθητι.
πρὸ τοῦ αἰῶνος ἀπ΄ ἀρχῆς ἔκτισέν με͵ καὶ ἕως αἰῶνος οὐ μὴ ἐκλίπω. (1:4· 24:3, 8-9)

Παρόμοια, γράφει η αλεξανδρινή Σοφία Σολομώντος:

Τί δέ ἐστιν σοφία καὶ πῶς ἐγένετο͵ ἀπαγγελῶ καὶ οὐκ ἀποκρύψω ὑμῖν μυστήρια […].
ἡ γὰρ πάντων τεχνῖτις ἐδίδαξέν με σοφία. […] Θεὲ πατέρων καὶ κύριε τοῦ ἐλέους
ὁ ποιήσας τὰ πάντα ἐν λόγῳ σου καὶ τῇ σοφίᾳ σου κατασκευάσας ἄνθρωπον.
(6:22· 7:21· 9:1, 2)

Ο συσχετισμός μεταξύ της σοφίας και του εκπεφρασμένου λόγου του Θεού είναι σχεδόν αυτονόητος, εφόσον ο λόγος του Θεού είναι εξωτερίκευση της θεϊκής σοφίας. Επιπλέον, η δημιουργική λειτουργία της Σοφίας θυμίζει τη δημιουργική ιδιότητα του λόγου του Θεού στο 1ο κεφάλαιο της Γένεσης: «Εἶπεν ὁ θεός […] καὶ ἐγένετο οὕτως» (1:6 κ.ε.)[35] ή «με του Κυρίου το λόγο (ντεβάρ Γεχβά) έγιναν οι ουρανοί· με την πνοή απ’ το στόμα του οι αμέτρητες δυνάμεις τους» (Ψαλμοί 33[32]:6, ΝΜΒ)[36].  Από την αφήγηση της δημιουργίας δεν πέρασε επίσης απαρατήρητος ο πληθυντικός που ο Θεός χρησιμοποιεί στο «ας φτιάξουμε» (1:26) ή στο «σαν ένας από εμάς» (3:22). Μερικοί ραβίνοι υποστήριξαν ότι απευθυνόταν στους αγγέλους,[37] ο δε Φίλων μιλάει για δυνάμεις που συνεργάστηκαν στη δημιουργία.[38] Ένας άλλος συσχετισμός αφορούσε τον Μωσαϊκό Νόμο, την Τορά, ο οποίος με τη σειρά του αποτελεί λόγο και εκπεφρασμένη σοφία του Θεού. Αυτή η σκέψη απαντά στον Φίλωνα,[39] αλλά επίσης χρησιμοποιήθηκε από τους ραβίνους ως απόπειρα ερμηνείας του εδαφίου Παροιμίες 8:22. Κατά τα λεγόμενά τους, η Τορά ήρθε σε ύπαρξη πριν δημιουργηθεί ο κόσμος, βρίσκεται στον κόλπο του Θεού και είναι η πρωτότοκη κόρη Του[40] μέσω της  οποίας ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο. Δηλώσεις του Ιωάννη που αντιδιαστέλλουν τον Ιησού με τον Νόμο μοιάζουν να αποτελούν απάντηση σε τέτοιες αντιλήψεις (αν αυτές όντως υφίσταντο τον 1ο αιώνα και δεν μιμήθηκαν τα λεγόμενα των χριστιανών): «ὁ νόμος διὰ Μωϋσέως ἐδόθη, ἡ χάρις καὶ ἡ ἀλήθεια διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐγένετο» (1:17).[41]

Υποσημειώσεις και βιβλιογραφικές αναφορές

---

[34] Σύμφωνα με τα λεξικά και τις μεταφράσεις, η λέξη αμόν έχει διαφορετικά κατανοηθεί να σημαίνει «έμπιστος» (Tanakh) ή, εναλλακτικά, «μικρό παιδί» (ΝΜΒ). Αυτή η τελευταία ερμηνεία έχει συνδεθεί με την αναφορά του Ιωάννη ότι ο μονογενής Υιός βρισκόταν στην «αγκαλιά» του Πατέρα.

[35] Σε μερικά ταργκουμίμ, δηλαδή προχριστιανικά αραμαϊκά υπομνήματα της Γένεσης, υφίσταται η διατύπωση «Ο Λόγος [μεμρά] του ΚΥΡΙΟΥ είπε: “Ας γίνει φως”, και έγινε φως από τον Λόγο [μεμρά]» (Gregory Sterling, «“Day One”: Platonizing Exegetical Traditions of Genesis 1:1-5 in John and Jewish Authors», The Studia Philonica Annual  (Επ. D. Runia, G. Sterling), τόμ. XVII [2005] σελ. 133).

[36] Αυτή η φρασεολογία επαναλαμβάνεται στο 2 Βαρούχ 21:4 και στο Ιουδίθ 16:14.

[37] http://en.wikipedia.org/wiki/Bereishit_(parsha)

[38] Περί συγχύσεως διαλέκτων 168-75.

[39] Harold W. Attridge, «Philo and John: Two Riffs on One Logos», The Studia Philonica Annual  (Επ. D. Runia, G. Sterling), τόμ. XVII [2005] σελ. 112-4.

[40] Η λέξη τορά είναι θηλυκού γραμματικού γένους στα Εβραϊκά.

[41] G. Kittel., «Word and Speech in the New Testament», Theological Dictionary of the New Testament (Επ. G. Kittel), Eerdmans, 1967, τόμ. IV, σελ. 133-6.

* Αγία Γραφή και Πρωτοχριστιανισμός,
«“Εν αρχή ην ο Λόγος”: Η προέλευση, η σημασία και η πρόσληψη του ιωάννειου προλόγου»,
20 Μαρτίου 2013.

Η ευλογία των όπλων από την Εκκλησία, ή, Γιατί έπρεπε το βιβλίο Ιστορίας της καθ. Μ. Ρεπούση να αποσυρθεί από τα σχολεία / Greek Orthodox metropolitan blessing war weapons

Μαρία Ρεπούση κ.α.,
Βιβλίο Ιστορίας ΣΤ' Δημοτικού Στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια,
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ΟΕΔΒ 2006,
σ. 101 (έκδ. PDF)

[Ελληνικά/Greek, PDF]

*

Παγανιστικής προέλευσης η διάκριση της θεότητας σε υποστάσεις κατά τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό / Of pagan origin the distinction into hypostases (persons) according to John of Damascus

*

Οὕτως διὰ μὲν τῆς κατὰ φύσιν ἑνότητος ἡ πολύθεος τῶν ῾Ελλήνων ἐξαφανίζεται πλάνη, διὰ δὲ τῆς τοῦ Λόγου παραδοχῆς καὶ τοῦ Πνεύματος τῶν Ἰουδαίων καθαιρεῖται τὸ δόγμα, ἑκατέρας τε αἱρέσεως παραμένει τὸ χρήσιμον, ἐκ μὲν τῆς Ἰουδαϊκῆς ὑπολήψεως ἡ τῆς φύσεως ἑνότης, ἐκ δὲ τοῦ ῾Ελληνισμοῦ ἡ κατὰ τὰς ὑποστάσεις διάκρισις μόνη.


Έτσι από τη μια μεριά με την κατά φύση ενότητα εξαφανίζεται η πλάνη του πολυθεϊσμού των Ελλήνων, από την άλλη με την παραδοχή του Λόγου και του Πνεύματος ανατρέπεται το δόγμα των Ιουδαίων και από την καθεμιά αίρεση παραμένει η ωφέλεια, από την ιουδαϊκή πίστη η ενότητα της φύσεως και από τον Ελληνισμό η μόνη διάκριση κατά τις υποστάσεις.

[μετάφρ. Ν. Ματσούκας (1976)]


Thus, on the one hand, the unity in nature exposes the polytheistic error of the Greeks; on the other hand, the doctrine of the Word and the Spirit demolishes the teaching of the Jews. At the same time, the good in both of these heresies remain: from the Jewish opinion the unity of nature; and from Hellenism the unique distinction according to persons.

[transl. Dr. Chase (1958)]

* Ιωάννης ο Δαμασκηνός / John of Damascus,
Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως /
Expositio accurata fidei orthodoxae 1:7.

* Βλέπε επίσης:
Αγία Γραφή και Πρωτοχριστιανισμός,
Φιλοσοφία και Εκκλησιαστικοί Πατέρες:
Μια κριτική στις θέσεις του Νίκου Ματσούκα.

Παπυρολογικές πηγές στο Διαδίκτυο / On-line papyrological resources, by Brice C. Jones

*

Collections Berkeley, Center for the Tebtunis Papyri Berliner Papyrusdatenbank (BerlPap) DVCTVS Papyrological PortalGeneva University Papyrus Collection Giessen University Papyrus Collection Glasgow University Papyrus CollectionHarvard University, Digital PapyriHeidelberg University Insitut für Papyrologie Köln Papyrus CollectionOslo Papyri Electronic System (OPES) Österreichische Nationalbibliothek Oxyrhynchus Online Papiri letterari della Biblioteca Laurenziana Princeton University Papyrus Collection University of Groningen Papyri University of Michigan Papyrology CollectionYale University Papyrus Collection Lexica Crum's Coptic Dictionary Gesenius' Hebrew-English Lexicon Greek-Spanish Dictionary (DGE) Latin Lexicon and Grammar Aid (Notre Dame) Lexicon of Magic and Religion in the Greek Magical Papyri (LMPG) Liddell-Scott-Jones (LSJ) Journals Archiv für Papyrusforschung (APF) Bulletin of the American Society of Papyrologists (BASP) Bryn Mawr Classical Review (BMCR) Chronique d'Égypte (Cd'E) Journal of Coptic Studies (JCoptS) Le Bulletin de l’Institut français d’archéologie orientale (BIFAO) TC: A Journal of Biblical Textual Criticism Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik (ZPE) Associations American Philological Association American Society of Papyrologists L'Association Internationale de Papyrologues Society of Biblical Literature

Online Tools Advanced Papyrological Information System (APIS) Catalogue of Paraliterary Papyri (CPP) CEDOPAL Center for the Study of New Testament Manuscripts (CSNTM) Checklist of Papyrological Editions Coptica (Cherix) – A Coptology hub Corpus dei Manoscritti Copti Letterari (CMCL) Dioskorus Papyri Online Heidelberger Gesamtverzeichnis (HGV) Kurzgefaßte Liste Leuven Database of Ancient Books (LDAB) New Testament Virtual Manuscript Room PapPal Papyrological Navigator Papyrus Portal Papyrus und Ostraka Projekt – Halle-Jena-Leipzig PHI – Greek Epigraphy TLG (Abridged Version) Trismegistos Vindolanda Tablets WörterListen Online Publications Crum, W.E. Theological Texts from Coptic Papyri (1913) Grenfell and Hunt. Oxyrhynchus Papyri (Vols. 1–15) Grenfell, Hunt, et al. Tebtunis Papyri Grenfell and Hunt. Hibeh Papyri  Grenfell and Hunt. Amherst Papyri (1900-1901)Kenyon, Frederic. Palaeography of Greek Papyri (1899) Moulton, J.H. and G. Milligan. The Vocabulary of the Greek Testament (1914) Pack, R.A. Greek and Latin Literary Texts from Greco-Roman Egypt (1952)Schubart, Wilhelm. Papyri Graecae Berolinenses (1911) Thompson, E. M. Handbook of Greek and Latin Palaeography (1893)

* Source: / Πηγή:
Brice C. Jones, “Papyrological resources”.

* Pictures of The New Testament Papyri

Ο Ιωάννης Μεταξάς & η στρατοκρατική σχολική εκπαίδευση / Ioannis Metaxas & the militaristic school education

Αναγνωστικό Στ΄ Δημοτικού (1939), σ. 149.

Αναγνωστικό Στ΄ Δημοτικού (1939), σ. 88.

Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ

―Τὴν Κυριακή, παιδιά, εἶπε ὁ ἀρχηγὸς τῆς Νεολαίας τοῦ σχολείου μας, θὰ πᾶμε ὃλοι μαζὶ στὸ Στάδιο. Θὰ γίνη ἡ ὁρκωμοσία τῶν νεοσυλλέκτων στρατιωτῶν. Θὰ μαζευτοῦμε στὶς δύο στὸ σχολεῖο, γιὰ νὰ βρεθοῦμε νωρὶς στὸ Στάδιο.

῾Η χαρὰ τῶν παιδιῶν δὲν περιγράφεται. Ἀπὸ τὴ μία ἡ αὐλὴ τοῦ σχολείου ἄρχισε νὰ γεμίζη καὶ στὶς δύο ἤμαστε ὅλοι οι φαλαγγίτες στὴ γραμμὴ μὲ μικρὲς σημαιοῦλες στὰ χέρια μας.

Σὲ λίγο ὅλη ἡ γειτονιὰ ἀντηχοῦσε τὸ ρυθμικὸ βῆμα καὶ τὰ χαρμόσυνα τραγούδια μας. Στὸ δρόμο ἀπαντούσαμε κι άλλες ὁμάδες Νεολαίας. ῏Ηταν χαρὰ Θεοῦ τὸ χαιρέτισμα τῶν παιδιῶν μὲ τὶς σημαιοῦλες. ῞Ολος ὁ κόσμος καμάρωνε ἀπὸ τὰ μπαλκόνια καὶ τὰ παράθυρα καὶ χαιρετοῦσε μὲ σεβασμὸ τὴ σημαία μας. Κι ἕνας ὁλοκάθαρος ἀττικὸς οὐρανὸς μὲ τὸν ὁλόχρυσο ἥλιο του ὀμόρφαιναν ἀπὸ ψηλὰ τὴν ὡραία πομπή.

Στὸ προαύλιο τοῦ Σταδίου κόσμος καὶ στρατὸς πολύς. Χαιρετήσαμε μὲ σεβασμὸ τὸ μαρμάρινο ἄγαλμα τοῦ Ἀβέρωφ, ποὺ ὑψώνεται ἐκεῖ. Νιώσαμε ἕνα βαθὺ αἴσθημα εὐγνωμοσύνης γιὰ τὸ μεγάλο ᾽Ηπειρώτη, ποὺ μαζὶ μὲ τὶς ἄλλες εὐεργεσίες στὴν πατρίδα μᾶς χάρισε καὶ τὸ μοναδικὸ στὸν κόσμο ὁλομάρμαρο Στάδιο.

Ὅταν καθίσαμε στὴν ὀρισμένη κερκίδα εἴδαμε με ἄνεση τὸ ὡραῖο θέαμα, ποὺ ἁπλωνόταν μπροστά μας. Σὲ μιὰ χωριστὴ κερκίδα ξεχώριζαν οἱ ναῦτες μὲ τὴ μουσικὴ τοῦ θωρηκτοῦ «Ἀβέρωφ». Χιλιάδες κόσμος γέμιζε τὸν ἀπέραντο χῶρο τοῦ Σταδίου. Μέσα στὸ ὁλόασπρο χρῶμα του τὰ φορέματα τῶν θεατῶν ἔπαιρναν ἀκόμη ζωηρότερο χρῶμα κι ὅλο τὸ Στάδιο φαινόταν σὰ μιὰ τεράστια ἀνθοδέσμη.

Στὸν παμμέγιστο στίβο τοῦ Σταδίου οἱ χιλιάδες νεοσύλλεκτοι μὲ τὴν ὁμοιόχρωμη στολή τους ἔμοιαζαν μ’ ἕνα ὁλόπυκνο μελίσσι, καθισμένο στὸ κέντρο τῆς ἀνθοδέσμης. Καὶ σὰν κορνίζα στὴν πανέμορφη ζωγραφιὰ ὑψωνόταν ὁλόγυρα στὴν κορφὴ τοῦ Σταδίου μιὰ σειρὰ πυκνόφυλλων δέντρων. Ἀπέναντι ἁπλώνεται ὁλοπράσινος ὁ Βασιλικὸς Κῆπος μὲ τὸ κάτασπρο παλάτι στὸ βάθος του. Πιὸ κάτω δέ, τριγυρισμένο ἀπὸ ἄφθονη πρασινάδα, ξεχώριζε τὸ μαρμάρινο μέγαρο τοῦ Ζαππείου καὶ πέρα μακριὰ καμαρώναμε τὸ βράχο τῆς Ἀκροπόλεως.

῞Ενα δυνατὸ σάλπισμα μᾶς συνέφερε ἀπὸ τὴ βαθιὰ ἔκσταση τῆς ψυχῆς μας. ῎Αρχισαν νάρχωνται οἱ ἐπίσημοι Στρατηγοί, ναύαρχοι, ἀνώτεροι ὑπάλληλοι, ὁ Δήμαρχος μὲ τὸ Δημοτικὸ Συμβούλιο. Στὸ τέλος ἦρθε τὸ Ὑπουργικὸ Συμβούλιο καὶ σὲ λίγο ἔφτασε ἡ Α. Μ. ὁ Βασιλεύς.

῾Η μουσικὴ χαιρέτησε τὸν ἐρχομό τους· ὁ στρατὸς παρουσίασε ὅπλα καὶ ὁ λαὸς ἀνασηκώθηκε χαιρετῶντας τοὺς ἄρχοντές του.

Σὲ μιὰ μικρὴ ἐξέδρα, κοντὰ στὸ στίβο, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος μ’ ὅλη τὴν ῾Ιερὰ Σύνοδο ἔψαλαν ἁγιασμό. Καὶ τώρα θὰ γινόταν ἡ ὁρκωμοσία.

Μιὰ ἀπέραντη σιγὴ ἁπλώθηκε σ’ ὅλο τὸ Στάδιο. ῞Ολος ὁ κόσμος ὂρθιος. Οἱ ἀξιωματικοὶ χαιρετοῦσαν στρατιωτικά. ῾Η Νεολαία, μὲ τὸ δικό της χαιρετισμό. ῞Ολες οἱ σημαῖες ἔγειραν λίγο στὴ γῆ. Εἴκοσι ἀεροπλάνα πετοῦσαν πάνω ἀπὸ τὸ Στάδιο.

Ὅλοι οἱ νεοσύλλεκτοι ὕψωσαν τὸ δεξί τους χέρι· ὁ Ἀρχιεπίσκοπος διάβαζε τὸν ὃρκο τοῦ στρατιώτη κι οἱ νεοσύλλεκτοι τὸν ἔλεγαν κι αὐτοί.

«῾Ορκίζομαι νὰ φυλάω πίστη στὴν Πατρίδα καὶ τὸ συνταγματικὸ Βασιλέα τῶν ῾Ελλήνων, ὑποταγὴ στοὺς νόμους καὶ τὰ ψηφίσματα τοῦ Κράτους, ὑπακοὴ στοὺς ἀνωτέρους μου· ὁρκίζομαι νὰ ὑπερασπίζω μὲ πίστη καὶ ἀφοσίωση, ως τὴν τελευταία σταλαγματιὰ τοῦ αἵματός μου τὶς Σημαῖες, νὰ μὴν τὶς ἐγκαταλείψω, μήτε ν’ ἀποχωριστῶ ποτὲ ἀπ’ αὐτές· ὁρκίζομαι νὰ φυλάω τοὺς στρατιωτικοὺς νόμους καὶ γενικὰ νὰ φέρωμαι σὰν καλὸς καὶ φιλότιμος στρατιώτης».

Μόλις τελείωσε ἡ τελετὴ τῆς ὁρκωμοσίας, ὁ στρατηγὸς Διοικητὴς ὅλου τοῦ στρατοῦ τῆς Ἀθήνας εἶπε στοὺς στρατιῶτες, αὐτὰ τὰ λόγια ἀπὸ τὴν ἐξέδρα τοῦ ἁγιασμοῦ:

Νεοσύλλεκτοι!

῞Ενα πατριωτικὸ χρέος σᾶς ἔκαμε ν’ ἀφήσετε τὰ σπίτια σας, ν’ ἀφήσετε τοὺς γονεῖς σας, τὸ χωριό σας, τὶς ἐργασίες σας καὶ νὰ φορέσετε τὴν τίμια στολὴ τοῦ στρατιώτη.

῞Ενα πατριωτικὸ χρέος σᾶς ἔκαμε ν’ ἀφήσετε τὴν ἥσυχη ζωὴ τοῦ τόπου σας καὶ ναρθῆτε στὴν πολυθόρυβη ζωὴ τοῦ στρατώνα.

῝Ενα πατριωτικὸ χρέος σᾶς ἔκαμε ν’ ἀφήσετε ὅλους τοὺς ἀγαπημένους σας καὶ νὰ ζητήσετε νέες γνωριμίες καὶ νέες φιλίες στοὺς ἄγνωστους ἕως τώρα συναδέλφους σας.

Νεοσύλλεκτοι!

Μὴν ἀφήσετε τὴν ψυχή σας νὰ πονῆ γιὰ τὸ χωρισμό σας ἀπὸ τὰ σπίτια σας.

Μὴν ἀφήσετε τὸ νοῦ σας νὰ τρέχη σ’ ἀγαπημένα πρόσωπα, σ’ ἀγαπημένους τόπους.

῾Η Πατρίδα σᾶς δέχεται ἐδῶ. Μιὰ νέα οἰκογένεια σᾶς ἀνοίγει τὴν ἀγκαλιά της. Νέους φίλους θὰ γνωρίσετε. Ὁ στρατώνας εἶναι δικό σας σπίτι.

Νεοσύλλεκτοι!

῞Ενα νέο ἔργο καὶ μιὰ νέα φροντίδα ἀνοίγεται μπροστά σας. Εἶναι φροντίδα κοινὴ γιὰ ὅλους τοὺς ῞Ελληνες. Εἶναι φροντίδα γιὰ σᾶς, γιὰ τοὺς δικούς σας, γιὰ μᾶς, γιὰ ὅλους μας.

῾Η στρατιωτικὴ ζωὴ δὲν εἶναι τόσο βαριά, ὅσο νομίζετε. Θὰ σᾶς ἀγαπήσωμε ὅλοι μὲ τὴν καρδιά μας, καὶ θὰ σᾶς βοηθήσωμε νὰ μὴ σᾶς ἀποφανῆ ἡ νέα ζωή. ᾽Εμεῖς οἱ ἀξιωματικοί σας θὰ εἴμαστε πάντα κοντά σας· Θὰ γίνωμε ἡ νέα σας οἰκογένεια.

Μαζὶ μὲ τὸν ὅρκο, ποὺ δώσατε σήμερα δῶστε μας καὶ τὴν καρδιά σας. ῎Ετσι, σὰν καλοὶ φίλοι, πιασμένοι χέρι χέρι, θὰ κάμωμε σύντομα τίμιο καὶ δυνατό τὸν ἐθνικὸ στρατό. Τὸ στρατό, ποὺ θὰ εἶναι τὸ καμάρι και ἡ ἐλπίδα τῆς μεγάλης πατρίδας. ῾Η δοξασμένη σημαία πάντα θὰ μᾶς προστατεύη· κι ὁ Θεὸς ἀπὸ ψηλὰ πάντα θὰ μᾶς εὐλογῆ.

Ζήτω, παιδιά, ἡ ἑλληνικὴ Πατρίδα!

Ζήτω ὁ βασιλεύς!

Ζήτω ὁ ἐθνικὸς στρατός!

Ὅλο τὸ Στάδιο ἀντήχησε ἀπὸ ἀτέλειωτες ζητωκραυγεύς. Γιὰ πολὺν καιρὸ θὰ νιώθωμε τὸν ἀντίλαλο τῆς γιορτῆς· Καὶ γιὰ πάντα θὰ θυμόμαστε τὰ ἁπλὰ καὶ ζωντανὰ λόγια τοῦ καλοῦ Στρατηγοῦ.

«Θέλομε τὴν Ἑλλάδα νὰ τὴν κυβερνᾶ μιὰ καρδιά ποὺ μονάχα γι’ αὐτὴν νὰ κτυπᾶ. Γιατὶ, μονάχα ἔτσι, ὅταν εἴμαστε ἕνας λαός ἐνιαῖος καὶ ἀδιαίρετος, ὅταν ὅλα τὰ ἄτομα, ποὺ ἀποτελοῦν αὐτὸ τὸ λαό εἶναι ἀλληλέγγυα μεταξύ τους, ὅταν ὁ καθένας αἰσθάνεται καὶ πιστεύη, ὅτι ἡ δυστυχία τοῦ ἄλλου εἶναι καὶ δυστυχία ἰδική του, τότε ἀποτελοῦμε πραγματικὰ ἑνα ῎Εθνος, ποὺ θὰ μπορέση ὄχι μόνον ν’ ἀναπτύξη τὴν ἐσωτερική του ζωὴ σὲ πολιτισμό, καὶ σὲ ἀκμὴ καὶ σὲ πρόοδο, ἀλλὰ θὰ μπορέσει ν’ ἀντιμετωπίσει ὀποιανδήποτε πίεση...»

Ι. ΜΕΤΑΞΑΣ

* Αναγνωστικό Γ΄ Δημοτικού,
Ελληνόπουλα: Αναγνωστικό για την τρίτη τάξη
του δημοτικού των μουσουλμανικών σχολείων,

Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων,

εν Αθήναις 1939,

σσ. 72-76.

Η χριστιανική 14η Νισάν: Αναμνηστική επέτειος της ανάστασης ή του θανάτου του Κυρίου; / The Christian 14th Nisan: A memorial anniversary of the resurrection or of the death of the Lord?

Νικηφόρος Καλογεράς,
Χριστιανική αρχαιολογία,
εκδ. Α. Κωνσταντινίδης 1902,
σσ. 133, 134.

Comma Johanneum naturally missing from the 15th cent. NT minuscule Codex Leicestrensis (GA: 69, S: δ 505) /Το Κόμμα Ιωάννου φυσικά απόν και από τον μικρογράμματο Codex Leicestrensis της ΚΔ του 15ου αιώνα (GA: 69, S: δ 505)

Wikipedia, “Minuscule 69”

Source / Πηγή:

Center for the Study of New Testament Manuscripts (CSNTM),
“Manuscript: GA 69”

*

The Jews and the Name / Οι Ιουδαίοι και το Όνομα

* *

יְהוָ֥ה צִדְקֵֽנוּ

— Ιερεμίας / Jeremiah 23:6

Καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ
ἐμὲ οὐκ ἐρωτήσετε οὐδέν.
ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν,
ἄν τι αἰτήσητε τὸν πατέρα ἐν τῷ ὀνόματί μου
δώσει ὑμῖν.

— Ιωάννης / John 16:23

Why do the Israelites pray in this world,
and are not heard?
Because they do not know the plain name.
In the world to come, of the Messiah,
God will make it known unto them,
and they shall be heard.


Γιατί οι Ισραηλίτες προσεύχονται σε αυτόν τον κόσμο
και δεν εισακούονται;
Επειδή δεν γνωρίζουν το σαφές όνομα.
Στον ερχόμενο κόσμο, του Μεσσία,
ο Θεός θα τους το κάνει γνωστό
και θα εισακουστούν.


— Yalkut Shimoni / ילקוט שמעוני / Ανθολόγιο του Συμεών *
on Psalm 91 / στον Ψαλμό 91.

[Hebrew/Εβραϊκά, PDF]

Ιωάννης Μεταξάς: Ένα από τα “παιδιά του Διαβόλου” /Ioannis Metaxas: Among ‘Devil's children’

ἐν τούτῳ φανερά ἐστιν
τὰ τέκνα τοῦ θεοῦ
καὶ τὰ τέκνα τοῦ διαβόλου:
πᾶς ὁ μὴ ποιῶν δικαιοσύνην
οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ θεοῦ
καὶ ὁ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ.

—1 Ιωάννη/John 3:10.

Young members of the Greek National Youth Organization (EON)
hail in presence of Ioannis Metaxas /

Νεαρά μέλη της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ)
χαιρετούν ενώπιον του Ιωάννη Μεταξά

Consolation / Παρηγορία,
Vol./Τόμ. 20, No./Αρ. 509
(March 22, 1939 / 22 Μαρτίου 1939),
p./σ. 19.

The invention of the term "qere perpetuum" so as probably to be disregarded the masoretic vocalization of the sacred Tetragrammaton in early 19th cent. / Η επινόηση του όρου "συνεχές κερέ (αναγνωστέο)" για να υποβιβαστεί πιθανότατα ο μασοριτικός φωνηεντισμός του ιερού Τετραγράμματου στις αρχές του 19ου αιώνα

יְהוָֹה

Theodor Friedrich Stange,
"Hebreische sprachfunde" (1820),
in Kritisches Journal der neuesten theologischen Literatur,
vol./τόμ. 15, J. E. Seidel, 1822,
p./σ. 382

Church's long-lasting anti-Semitism & the Holocaust / Ο μακραίωνος αντισημιτισμός της Εκκλησίας & το Ολοκαύτωμα

The “Final Solution” constituted an unprecedented test of the Christian faith, a religion based on the concept of agape, the love that accords each individual, irrespective of difference, equal respect as a child of God—the love that, as Pacelli had declared in his first encyclical of 1941, quoting St. Paul’s utterance of Christian universality, does not discriminate between “Greek nor Jew, circumcision nor uncircumcision, Barbarian, Scythian, bond nor free: but Christ is all and in all.” Christians were thus faced with a historic moral challenge. Was it not a clear Christian duty to protest and resist the extermination of the Jews, whatever the consequences?

Christianity, and Catholicism in particular, had a long history of anti-Judaism on religious grounds that had by no means abated in the twentieth century. It was not part of Catholic culture to persecute Jews on the basis of Hitlerian racial ideology, let alone condone the extermination of the race. And yet Catholicism appeared, on the face of it, to have links with the very right-wing nationalism, corporatism, and Fascism that sustained anti-Semitism or complicity in anti-Semitism on racial grounds. Practically every right-wing dictator of the period had been born and brought up a Catholic—notably Hitler, Franco, Pétain, Mussolini, Pavelic, and Tiso (who was a Catholic priest). There were isolated but significant examples of Catholic bishops expressing anti-Semitic views even as the persecution of Jews gathered pace in Germany in the mid-1930s. In 1936, for example, Cardial Hlond, primate of Poland, opined: “There will be the Jewish problem as long as the Jews remain.” Pius XI had tardily repudiated racism in his famous encyclical Mit brennender Sorge in 1937, but there was residual anti-Judaism within the treatise, as we have seen. Despite a clear lead from the Pontiff, the Slovak bishops, for example, issued a pastoral letter that repeated the traditional accusations that the Jews were deicides. There was evidence of anti-Judaism, even anti-Semitism, in the heart of the wartime Vatican. The leading Dominican theologian and neo-Thomist Garrigou-Lagrange was a theological adviser to Pacelli and at the same time a keen supporter of Pétain. He was a close friend of the Vichy ambassador to the Holy See. In an infamous dispatch, the diplomat told his government that the Holy See did not object to the Vichy anti-Jewish legislation and he even supplied source notes from Thomas Aquinas which had been assembled by Rome-based neo-Thomists.

* John Cornwell,
Hitler's Pope: The Secret History of Pius XII
[Ο Πάπας του Χίτλερ: Η Μυστική Ιστορία του Πίου ΙΒ΄],
Penguin Book 2008,
p./σ. 280.

Dating the NT papyri & the “theological palaeography” with apologetic concern / Η χρονολόγηση των παπύρων της ΚΔ & η “θεολογική παλαιογραφία” απολογητικού ενδιαφέροντος

Our palaeographical investigation of Biblical papyri has shown that the early dates proposed by some NT scholars are not based on a careful study of the relevant scripts within the more general context of the development of Greek literary hands, but rather on the wish to find early examples of the Gospels among the papyri. By extending the field to non-biblical papyri and by taking into account the diverse developments within each script type we have on the whole vindicated the communis opinio of papyrologists, as laid down in the datings accepted by Nestle–Aland. Where our dates differ from Nestle–Aland they tend to be even somewhat lower than the accepted tradition, as can be seen in the table (pp. 469-472), e.g. 𝔓9, 𝔓15+𝔓16, 𝔓22-𝔓25, 𝔓28, 𝔓35, 𝔓39, 𝔓48, 𝔓53, 𝔓70, 𝔓77, 𝔓80, 𝔓98, 𝔓103, 0189, 0220. In only a few cases we propose an earlier date (𝔓18, 𝔓30, 𝔓64+𝔓67+𝔓4, 𝔓116, 0171, 0188, 0212, 0308). There are no first century New Testament papyri and only very few can be attributed to the second century (𝔓52, 𝔓90, 𝔓104, probably all the second half of the century) or somewhere between the late second and early third centuries (𝔓30, 𝔓64+67+4, 0171, 0212). Biblical scholars should realise that some of the dates proposed by some of their colleagues are not acceptable to Greek palaeographers and papyrologists.


Η παλαιογραφική διερεύνηση των Βιβλικών παπύρων έδειξε ότι οι πρώιμες χρονολογίες που προτάθηκαν από ορισμένους λόγιους της ΚΔ δεν βασίζονται σε προσεκτική μελέτη των σχετικών τύπων γραφής εντός του γενικότερου πλαισίου της εξέλιξης των ελληνικών φιλολογικών γραφών, αλλά μάλλον στην επιθυμία να βρουν πρώιμα δείγματα των Ευαγγελίων μεταξύ των παπύρων. Επεκτείνοντας το πεδίο στους μη Βιβλικούς παπύρους και λαβαίνοντας υπόψη τις ποικίλες εξελίξεις που υπήρξαν μέσα σε κάθε τύπο γραφής υπερασπιστήκαμε συνολικά την communis opinio των παπυρολόγων, όπως εκτίθεται στις χρονολογήσεις που δέχονται οι Nestle–Aland. Όποιες χρονολογίες μας διαφέρουν από εκείνες των Nestle–Aland αυτές τείνουν να είναι κατά τι χαμηλότερες από την παραδεδεγμένη παράδοση, όπως φαίνεται στον πίνακα (σσ. 469-472), π.χ. 𝔓9, 𝔓15+𝔓16, 𝔓22-𝔓25, 𝔓28, 𝔓35, 𝔓39, 𝔓48, 𝔓53, 𝔓70, 𝔓77, 𝔓80, 𝔓98, 𝔓103, 0189, 0220. Μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις προτείνουμε πρωιμότερη χρονολογία (𝔓18, 𝔓30, 𝔓64+𝔓67+𝔓4, 𝔓116, 0171, 0188, 0212, 0308). Δεν υπάρχουν πάπυροι της Καινής Διαθήκης του πρώτου αιώνα και μόνο πολύ λίγοι μπορούν να αποδοθούν στο δεύτερο αιώνα (𝔓52, 𝔓90, 𝔓104, πιθανότατα όλοι στο δεύτερο μισό του αιώνα) ή κάπου μεταξύ των τελών του δεύτερου και των αρχών του τρίτου αιώνα (𝔓30, 𝔓64+67+4, 0171, 0212). Οι Βιβλικοί λόγιοι θα πρέπει να αντιληφθούν ότι κάποιες από τις χρονολογίες που προτείνονται από κάποιους συναδέλφους τους δεν είναι αποδεκτές από τους παλαιογράφους και τους παπυρολόγους της Ελληνικής.

* Pasquale Orsini & Willy Clarysse,
“Early New Testament Manuscripts and Their Dates,
A Critique of Theological Palaeography”
[«Τα πρώιμα χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης και οι Χρονολογίες τους,
Κριτική της Θεολογικής Παλαιογραφίας»],
Ephemerides Theologicae Lovanienses,
DOI: 10.2143/ETL.88.4.2957937,
Vol./Τόμ. 88, Issue/Τεύχος 4, 2012  
p./σ. 466 [443-474].