Πατριάρχης Κύριλλος Α' (Λούκαρις) Κωνσταντινουπόλεως: Άγιος ή αιρετικός; / Cyril I (Lucaris), Patriarch of Constantinople: A saint or a heretic?

Confessio fidei, reverendissimi domini Cyrilli,
Patriarchae Constantinopolitani (1629)

The claimed as the original version in Latin of the Confession of Lucaris. /
Η φερόμενη ως αρχική έκδοση στα Λατινικά της Λουκάρειας Ομολογίας.

* George P. Michaelides,
"The Greek Orthodox position on the Confession of Cyril Lucaris"
[«Η Ελληνορθόδοξη θέση για την Ομολογία του Κυρίλλου Λούκαρη»],
Church History: Studies in Christianity and Culture (1943, vol. 12, issue 2),
 American Society of Church History,
p./σ. 126.

Μέθοδοι διδακτικού πειθαναγκασμού των μαθητών στην περίοδο μεταξύ του 16ου & του 19ου αι. /Coercive methods used in schooling during the period of 16th to 19th cent.

* Τάσου Αθ. Γριτσόπουλου,
Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή,
Εν Αθήναις, 1971,
Τόμ. Β', σ. 221.

The prologue of the Gospel of John: Was it a hymn? /Ο πρόλογος του Ευαγγελίου του Ιωάννη: Πρόκειται για ύμνο;

In recent research, dominated as it has been by the general idea of oral tradition and the more specific idea of the influence of various liturgies, the idea has gained ground that the prologue consists largely of a pre-existing hymn, a hymn which has been edited and to which other more prosaic material has been added. There are good reasons for this view, particularly the fact that at various points the rhythm of the text changes from that of soaring poetry to straightforward prose. The references to John (the haptizer; vv 6-8,15) tend to be seen as especially obtrusive, and they are frequently referred to as patent interpolations (cf. Bultmann, 16-18; Schnackenburg, 1:225; Brown, 3-4; Haenchen, 1:108-9). As a result of this approach, discussion of the structure of the prologue has frequently been overshadowed by the effort to isolate and reconstruct the hypothetical hymn.

But no hymn has emerged, at least not one on which scholars agree. Even parts of vv 1-5 are in dispute. (For opinions, see Brown, 22.) Nor has the church ever used it as a hymn—unlike, say, Mary's canticle (Luke 1:46-55)—even though it has employed it greatly, particularly as a blessing over the sick and over newly baptized children (Brown, 18). It is not surprising, then, that Giblin (1985, 94), having noted a number of important discrepancies between the content of hymns and that of the prologue, concludes that, as it stands, it is not primarily a hymn.

The hypothesis of a half-hidden hymn is not only unworkable, it is unnecessary. There is another way of accounting for the changing style, for this interweaving of soaring poetry with simple prose. The interweaving is a way of expressing, through the very form of the language, one of the prologue's central ideas—the descent of the (soaring, poetic) Word into the (prosaic) reality of human life. In other words, the increasing mixing of Word with flesh is reflected in the increasing mixing of poetry with prose, and the persistent failure of scholars to disentangle the poetry is a reflection of something more basic: God—insofar as God is known—cannot he disentangled from humanity.

As indicated in the introduction (chap. 6), this gradual departure from the (divine) language of poetry is not an isolated phenomenon. Again and again, in diverse ways, John's gospel leaves aside language which suggests divinity and takes on a form which is much simpler, much closer to prosaic humanity.

* Thomas L. Brodie,
The Gospel According to John: A Literary and Theological Commentary
[Το Ευαγγέλιο Κατά τον Ιωάννη: Φιλολογικό και Θεολογικό Σχολιολόγιο],
Oxford University Press, 1993,
p./σ. 134.

Ο Αλέξανδρος Ιωάννης Κούζα & οι μεταρρυθμίσεις του σχετικά με τις μοναστηριακές περιουσίες /Alexander John Cuza & his reforms concerning the monastic property

Alexander John Cuza (in Romanian Alexandru Ioan Cuza pronounced [alekˈsandru iˈo̯an ˈkuza]; 20 March 1820 – 15 May 1873) was a Moldavian-born Romanian politician who ruled as the first Domnitor of the United Principalities of Wallachia and Moldavia between 1859 and 1866.

Early life
Born in Bârlad, Cuza belonged to the traditional boyar class in Moldavia, being the son of Ispravnic Ioan Cuza (who was also a landowner in Fălciu County) and his wife Sultana (or Soltana), a member of the Cozadini family of Phanariote origins. Alexander received an urbane European education, becoming an officer in the Moldavian Army (rising to the rank of colonel). He married Elena Rosetti in 1844.

In 1848, known as the year of European revolutions, Moldavia and Wallachia fell into revolt. The Moldavian unrest was quickly suppressed, but in Wallachia the revolutionaries took power and governed during the summer (see 1848 Wallachian revolution). Young Cuza played a prominent enough part to establish his liberal credentials during the Moldavian episode and to be shipped to Vienna as a prisoner, where he soon made his escape with British support.

Returned during the rule of Prince Grigore Alexandru Ghica, he became Moldavia's minister of war in 1858, and represented Galaţi in the ad hoc Divan at Iaşi, acting under the guarantee of the European Powers in the wake of the Crimean War to nominate a prince for Moldavia. Cuza was a prominent speaker in the debates and strongly advocated the union of Moldavia and Walachia. In default of a foreign prince, he was himself nominated in both countries by the pro-unionist Partida Naţională (profiting from an ambiguity in the text of the governing Treaty of Paris) and elected prince of Moldavia on 17 January 1859 (5 January Julian) and, after street pressure changed the vote in Bucharest, of Wallachia on 5 February 1859 (24 January Julian).

Although he and his wife Elena Rosetti had no children, she raised as her own children his two sons by his mistress Elena Maria Catargiu-Obrenović: Alexandru Al. Ioan Cuza (born between 1862 and 1864–1889), and Dimitrie Cuza (1865–1888 suicide).

Reign
Diplomatic efforts
Thus Cuza achieved a de facto union of the two principalites. The Powers backtracked, Napoleon III of the French Empire remaining supportive, while the Austrian ministry withheld approval of such a union at the Congress of Paris (18 October 1858); partly as a consequence, Cuza's authority was not recognized by his nominal suzerain, Abdülaziz, the Sultan of the Ottoman Empire, until 23 December 1861, (and, even then, the union was only accepted for the duration of Cuza's rule).

The union was formally declared three years later, on 5 February 1862, (24 January Julian), the new country bearing the name of Romania, with Bucharest as its capital city.

Cuza invested his diplomatic actions in gaining further concessions from the Powers: the sultan's assent to a single unified parliament and cabinet for Cuza's lifetime, in recognition of the complexity of the task. Thus, he was regarded as the political embodiment of a unified Romania.

Reforms
Assisted by his councilor Mihail Kogălniceanu, an intellectual leader of the 1848 revolution, Cuza initiated a series of reforms that contributed to the modernization of Romanian society and of state structures.

His first measure addressed a need for increasing the land resources and revenues available to the state, by "secularizing" (confiscating) monastic assets (1863). Probably more than a quarter of Romania's farmland was controlled by untaxed Eastern Orthodox "Dedicated Monasteries", which supported Greek and other foreign monks in shrines such as Mount Athos and Jerusalem (a substantial drain on state revenues). Cuza got his parliament's backing to expropriate these lands. He offered compensation to the Greek Orthodox Church, but Sophronius III, the Patriarch of Constantinople, refused to negotiate; after several years, the Romanian government withdrew its offer and no compensation was ever paid. State revenues thereby increased without adding any domestic tax burden.

The land reform, liberating peasants from the last corvées, freeing their movements and redistributing some land (1864), was less successful. In attempting to create a solid support base among the peasants, Cuza soon found himself in conflict with the group of Conservatives. A liberal bill granting peasants title to the land they worked was defeated. Then the Conservatives responded with a bill that ended all peasant dues and responsibilities, but gave landlords title to all the land. Cuza vetoed it, then held a plebiscite to alter the Paris Convention (the virtual constitution), in the manner of Napoleon III.

His plan to establish universal manhood suffrage, together with the power of the Domnitor to rule by decree, passed by a vote of 682,621 to 1,307. He consequently governed the country under the provisions of Statutul dezvoltător al Convenţiei de la Paris ("Statute expanding the Paris Convention"), an organic law adopted on July 15, 1864. With his new plenary powers, Cuza then promulgated the Agrarian Law of 1863. Peasants received title to the land they worked, while landlords retained ownership of one third. Where there was not enough land available to create workable farms under this formula, state lands (from the confiscated monasteries) would be used to give the landowners compensation.

Despite the attempts by Lascăr Catargiu's cabinet to force a transition in which some corvées were to be maintained, Cuza's reform marked the disappearance of the boyar class as a privileged group, and led to a channeling of energies into capitalism and industrialization; at the same time, however, land distributed was still below necessities, and the problem became stringent over the following decades – as peasants reduced to destitution sold off their land or found that it was insufficient for the needs of their growing families.

Cuza's reforms also included the adoption of the Criminal Code and the Civil Code based on the Napoleonic code (1864), a Law on Education, establishing tuition-free, compulsory public education for primary schools (1864; the system, nonetheless, suffered from drastic shortages in allocated funds). He founded the University of Iaşi (1860) and the University of Bucharest (1864), and helped develop of a modern, European-style Romanian Army, under a working relationship with France.

Downfall and exile
Cuza failed in his effort to create an alliance of prosperous peasants and a strong liberal prince, ruling as a benevolent authoritarian in the style of Napoleon III. Having to rely on a decreasing group of hand-picked bureaucrats, Cuza began facing a mounting opposition after his land reform bill, with liberal landowners voicing concerns over his ability to represent their interests. Along with financial distress, there was an awkward scandal that revolved around his mistress, Maria Catargi-Obrenović, and popular discontent culminated in a coup d'état. Cuza was forced to abdicate by the so-called "Monstrous Coalition" of Conservatives and Liberals. At four o'clock on the morning of February 22, 1866, a group of military conspirators broke into the palace, and compelled the prince to sign his abdication. On the following day they conducted him safely across the frontier.

His successor, Prince Karl of Hohenzollern-Sigmaringen, was proclaimed Domnitor as Carol I of Romania on 20 April 1866. The election of a foreign prince with ties to an important princely house, legitimizing Romanian independence (which Carol came to do after the Russo-Turkish War of 1877–1878), had been one of the liberal aims in the revolution of 1848. Despite the participation of Ion Brătianu and other future leaders of the Liberal Party in the overthrow of Cuza, he remained a hero to the radical and republican wing, who, as Francophiles, had an additional reason to oppose a Prussian monarch; anti-Carol riots in Bucharest during the Franco-Prussian War (see History of Bucharest) and the coup attempt known as the Republic of Ploieşti in August 1870, the conflict was eventually resolved by the compromise between Brătianu and Carol, with the arrival of a prolonged and influential Liberal cabinet.

Cuza spent the remainder of his life in exile, chiefly in Paris, Vienna and Wiesbaden, accompanied by his wife, his mistress, and his two sons. He died in Heidelberg. His remains were buried in his residence in Ruginoasa, but were moved to the Trei Ierarhi Cathedral in Iaşi after World War II.

(English Wikipedia)

Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, του Νίκου Καζαντζάκη (1954)σε κινηματογραφική μεταφορά του Ζιλ Ντασέν (1957)

Ο Χριστός ξανασταυρώνεται

Επίσης, σε σειρά της ΕΡΤ.



*

 

The Apocalypse of Sedrach (150-500 C.E.) by S. Agourides (transl. & introd.): Identification of Christ with the archangel Michael / Η Αποκάλυψη Σεδράχ (150-500 Κ.Χ.) υπό Σ. Αγουρίδη (μετάφρ. & εισαγ.): Ταύτιση του Χριστού με τον αρχάγγελο Μιχαήλ:

Τοῦ ἁγίου καὶ μακαρίου Σεδρὰχ λόγος περὶ ἀγάπης καὶ περὶ μετανοίας καὶ ὀρθοδόξων Χριστιανῶν καὶ περὶ δευτέρας παρουσίας τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Δέσποτα εὐλόγησον. [...]

Καὶ εἶπεν ὁ θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ· Ὕπαγε, λαβὲ τὴν ψυχὴν τοῦ ἠγαπημένου μου Σεδρὰχ, καὶ ἀποθοῦ αὐτὴν ἐν τῷ παραδείσῳ. [...]

Λέγει αὐτὸν ὁ Χριστός· Παῦσον, Σεδράχ· ἕως πότε δακρύζεις καὶ στενάζεις; ὁ παράδεισός σοι ἠνοίγη καὶ ἀποθανὼν ζήσεις. [...]

Καὶ λέγει Σεδρὰχ πρὸς τὸν ἀρχάγγελον Μιχαήλ· Ἐπάκουσόν μου, πρόστατα δυνατὲ, καὶ βοήθει μοι καὶ πρεσβεύσαι ἵνα ἐλεήσῃ ὁ θεὸς τὸν κόσμον.

Although there is general agreement that the Apocalypse of Sedrach dates, in its final redacted form, to the Byzantine period, the probability that the apocalypse is shaped out of much earlier material is accepted by most scholars. It is the opinion of M. R. James and A.-M. Denis that the Apocalypse of Sedrach received its final form around the tenth or eleventh century A.D., but that the author drew upon materials which extended back to an earlier age. M. E. Stone and J. H. Charlesworth have argued that the materials so used must have dated from the early centuries of the present era.

Much of the doctrinal content of Sedrach is atypical of medieval Christianity and many other elements of the Apocalypse are more Jewish than Christian. Where "Christ" is briefly mentioned, the term seems to be a substitute for the name of the Jewish archangel Michael. While no precise dates can be given, it appears that the Apocalypse was originally composed between A.D. 150 and 500, and that it was joined together with the sermon on love and received its final form shortly after A.D. 1000.

The Apocalypse of Sedrach appears to be from a Jewish original for the following reasons:

First, the role of Sedrach as explorer of the divine will and mediator for divine compassion does not fit the Christian tradition of either the earlier or later period. In popular Christian tradition this role is attributed to Mary, the mother of God. For example, in the Apocalypse of Mary, she travels through hell, sees the torments of the sinners, and tearfully pleads with her son for them. As a result he grants them a respite of fifty days in Paradise between Easter and Pentacost.

Second, the final period of twenty days' repentance agreed to by the Lord at Sedrach's pleading seems to be in conflict with much of later Church discipline. Most of the serious sins in the later Church require several years of repentance.

Third, Christian elements such as the incarnation or the cross are conspicuously absent. Christ plays practically no role at all. He is sent for Sedrach's soul; but this motif probably originates with the role of Michael, who appears elsewhere in the text. The Christian redactor here has substituted the figure of Christ for the figure of Michael.

* The Old Testament pseudepigrapha
(James Charlesworth ed.),
Vol./Τόμ. 1, pp./σσ. 658-660.

Το θρησκευτικό & ιδεολογικό υπόβαθρο του Βουλγαρικού κόμματος VMRO (ВМРО: Българско национално движение)που επιτέθηκε βάναυσα σε Χριστιανική σύναξη στο Μπουργκάς /The religious & ideological background of the Bulgarian VMRO party that attacked brutally a Christian gathering at Burgas

Burgas, Bulgaria, April 17, 2011:
A case of extremist violence against Jehovah's Witnesses /

Μπουργκάς, Βουλγαρία, 17 Απριλίου 2011:
Περιστατικό εξτρεμιστικής βίας κατά Μαρτύρων του Ιεχωβά

* Christo Ivanov & Margarita Ilieva, "Bulgaria",
in/στο

Racist extremism in Central and Eastern Europe
[Ρατσιστικός εξτρεμισμός στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη]
(Cas Mudde ed.),
Routledge, 2005,
pp./σσ. 4, 5.

*

Ο ηθικοπλαστικός μύθος της θαυματουργικής θεραπείας του Μαριανού: Μια περίπτωση ανταγωνισμού της δύναμης ενός παγανιστικού κειμενικού φυλαχτού & των λειψάνων του Αγ. Δημητρίου /The moralistic tale about the miraculous cure of Marianos: A case of competition between the power of a paganistic textual amulet & the relics of St. Demetrius

Late Antique, Early Christian and Jewish gems: magic amulets /
Ύστερη Αρχαιότητα, Πρωτοχριστιανικοί και Ιουδαϊκοί πολύτιμοι λίθοι: μαγικά φυλαχτά
(Classical Art Research Center: The Beazley Archive)

Θαῦμα αʹ

Περὶ τοῦ ἀπελπισθέντος ἐπάρχου

Μαριανός τις, ἀνὴρ τῶν ἐν γένει καὶ πλούτῳ λαμπρῶν καὶ εἷς τῶν τῆς συγκλήτου βουλῆς παρὰ βασιλεῦσιν ὑπάρχων, ἐκελεύσθη παρ’ αὐτῶν καὶ τοὺς τῶν ὑπάρχων θρόνους τοὺς κατὰ τὸ Ἰλλυριῶν ἔθνος διέπειν. Καὶ δὴ φθάσας τὴν θεοφρούρητον τῶν Θεσσαλονικέων μητρόπολιν, καὶ ἁγνῶς καὶ εὐσεβῶς κυβερνῶν τὰς τῆς δίκης ἡνίας καὶ εὐαρεστῶν τῷ θεῷ καὶ παρὰ τῶν δήμων εὐχαριστούμενος, ἐφθονήθηπαρὰ τοῦ πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς βασκαίνοντος διαβόλου. Καὶ πρῶτον μὲν ὑπεβάλλοντο αὐτῷ παρ’ ἐκείνου γαστριμαργίας λογισμοὶ καὶ φιλοσωμάτων παθῶν ἔρωτες ἀπρεπεῖς, ἔνδον σμύχοντες αὐτοῦ τὸ γαληνὸν καὶ σῶφρον τοῦ νοῦ· κἀντεῦθεν ὡς φλὸξ ἐξανήπτετο πάλιν ἡ ‘ῥίζα τῶν κακῶν, ὡς ὁ ἀπόστολος ἔφησεν, ἡ φιλαργυρία’, ἧς οἱ κλάδοι τῶν παθῶν ὁ ἑσμός, καὶ καρπὸς ὁ δεύτερος θάνατος, ὁ τῶν εἰς τὴνλίμνην τοῦ ἀσβέστου πυρὸς βαλλομένων.

Ἐπεὶ οὖν ὁ μέγας ἐκεῖνος ἀνήρ, τῶν ἀρετῶν φίλος ὢν καὶ τὴν ἀξίαν μᾶλλον κοσμῶν ἢ ταύτῃ κοσμούμενος, τῇ μὲν ὀλιγοδείᾳ τὴν σάρκα χαλιναγωγῶν τὰς ἡδονὰς αὐτῆς τέλεον ἐξηφάνιζεν, ἐντεῦθεν δὲ πλουτῶν καὶ περιττεύων τῶν ἐπιτηδείων τοὺς τῆς φιλαργυρίας βρόχους ὥς τι μίασμα καὶ ψυχοφθόρον ἄγος ἀπεσείετο, κατανοήσας ὁ παμπόνηρος δαίμων τὰ τοιαῦτα τοῦ ἀνδρὸς προτερήματα, καὶ εἰδὼς τὸν παροιμιαστὴν εἰρηκότα ὅτι ‘οἱ δυνάσται θυμώδεις εἰσίν’, εἰς ὀργὰς καὶ παροξυσμοὺς παρορμᾶν αὐτὸν ἐπειρᾶτο κατὰ τῶν ὑπηκόων, εἴ πως ἐντεῦθεν αὐτὸν ἀπαρέσκοντα δείξειε τῷ θεῷ, προσεπιβάλλων αὐτῷ καὶ λύπην ἐκ τοῦ μὴ προβαίνειν δῆθεν εἰς πέρας τὰ τῷ θυμῷ μελετώμενα· ἀποτυχία γάρ, φησίν, ἀμύνης λύπην γεννᾷ. Ὡς δὲ καὶ ἀμφοτέρους τούτους τοὺς βρόχους διέκοψε τῇ πραΰτητι καὶ τῇ φιλανθρωπίᾳ, διὰ τοῦ γινώσκειν τὴν ταυτότητα τοῦ καθ’ ἑαυτὸν καὶ τοῦ τῶν ὑπηκόων φυράματος, τῷ τῆς ἀκηδίας λοιπόν, ἕκτῳ τῆς κακίας βλαστήματι καθεστῶτι, τοῦτον ὁ ἀλάστωρ συνέτριβε Σατανᾶς· καὶ ὑπέβαλλεν ὡς οὐδεὶς ἔσται τῶν κόπων τούτων μισθός, ὑποσπείρων τὴν ἀπιστίαν τῶν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἐπαγγελιῶν, καὶ λήθῃ τῆς τῶν ἐσομένων ἀμηρύτου δόξης ἐπιχωννὺς ὥσπερ καὶ θάπτων τὸν νοῦν. Ἅμα δὲ καὶ ὑπετίθετο τοῖς λογισμοῖς τοῦ ἀρίστου ἐκείνου ἀνδρὸς ὡς ὁ τῶν ἀρετῶν κάματος πολὺς καὶ ἱδρὼς ψυχῆς οὐκ ὀλίγος, καὶ τοῦτον ἔχων μόνον μισθὸν καὶ ἀνάπαυλαν τὴν ἐξ ἀνθρώπων εὐφημίαν, ἐντεῦθεν ἕλκων αὐτὸν πρὸς τὸ σαλπίζειν τὰς ἀρετὰς αὐτοῦ καὶ φανητιᾶν τῇ παρὰ τοῖς ὑπηκόοις εὐδοξίᾳ, καὶ τῷ ἑβδόμῳ τῶν παθῶν δαίμονι, λέγω δὴ τῷ τῆς κενοδοξίας, εὐάλωτον αὐτὸν μηχανώμενος καθιστᾶν. Ἐπεὶ δὲ τῇ Χριστοῦ βοηθείᾳ ἐκεῖνος οὐ τῶν ὑπηκόων τοσοῦτον ὅσον ἑαυτοῦ κρατῶν ἀπεδείκνυτο, καὶ τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν παρὰ τοῦ θεοῦ τοῖς ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ κακουχουμένοις ἑκουσίως διὰ παντὸς μεμνημένος, καὶ τῶν ἠπειλημένων αἰωνίων βασάνων τοῖς ῥαθύμως ἐν τῷ παρόντι βίῳ διαγενομένοις ἀδιάλειπτον ὥσπερ ποιούμενος τὴν μελέτην, τὴν μὲν ἀκηδίαν τῇ ὑπομονῇ διὰ τῆς σταθηρᾶς πίστεως ἀπεσόβει, τὴν δὲ κενοδοξίαν τῷ φόβῳ τῆς γεέννης μαραίνων εἰς ταπεινοφροσύνην μετέτρεπεν, ὡς λοιπόν, αὐτοῦ τοὺς ἑπτὰ τῆς κακίας ὑπερβάντος λογισμοὺς καὶ τὰς τούτων πάγας ἀχυρμιᾶς δίκην τῇ Χριστοῦ βοηθείᾳ καταπατήσαντος, τρίζειν κατ’ αὐτοῦ τοὺς ὀδόντας τὸν ἀντικείμενον· καὶ δὴ τὴν ‘ἐπ’ ὀμφαλοῦ γαστρός’, τὸ δὴ λεγόμενον, πανοπλίαν αὐτοῦ κινεῖ, τὴν ἑλέπολιν τῶν λογισμῶν, τὸ πρωτόφυτον τῆς κακίας βλάστημα, ᾧ καὶ αὐτὸς ὁ ἀρχέκακος ὄφις πρὸ πάντων ἑαυτὸν τῇ τῶν λογισμῶν διαστροφῇ περιέπειρε, διὸ καὶ τῶν οὐρανῶν κατέπεσεν εἰς γῆν ῥιφείς. Τί δὲ τοῦτό ἐστιν; ἡ τῆς ὑπερηφανίας, ἀγαπητοί, δυσίατος σηπεδών, ἡ κορυφὴ καὶ κορωνὶς τῆς κακίας, ἡ πρώτη τῆς λογικῆς οὐσίας καὶ ἐσχάτη νόσος· πρώτη μὲν διὰ τὸ ταύτῃ πρῶτον, ὡς εἴρηται, περιπαρῆναι τὸν Σατανᾶν ἑκοντί, ἐσχάτη δὲ διὰ τὸ μηδὲν πάθος ὑπερνικῆσαι ταύτην τῷ κακῷ. Ταύτην ἐγείρει τοῖς λογισμοῖς τοῦ ἀνδρὸς τελευταίαν συμπλοκὴν καὶ δυσκαταγώνιστον ὁ τῆς κοινῆς φύσεως τῶν ἀνθρώπων ἐχθρός, ὑποσπείρων αὐτῷ τοιάσδε τινὰς ὑποθήκας· Ἰδού,  φησί, κατηγωνίσω τῇ ἐγκρατείᾳ σου καὶ τῇ συνέσει τὰ πάθη τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, τῷ λογιστικῷ αὐτῆς μέρει σοφῶς καὶ νουνεχῶς τὰ τοῦ θυμοῦ καὶ τῆς ἐπιθυμίας αὐτῆς ἡνιοχήσας φρυάγματα, καὶ τὰς τῶν ἁπάντων δαιμόνων μηχανὰς εἰς ἀέρα διέλυσας· παρὰ σοῦ ἡ γαστριμαργία δεδούλωται, τὸ τῆς σαρκὸς ἀκρατὲς τῆς φιληδονίας πάθος πεπέδηται, ἡ φιλαργυρία πεπάτηται, ὁ θυμὸς ὑπὸ τῆς πραότητος κατεπόθη, ἡ λύπη τῶν κοσμικῶν τῇ τῆς ἀφθαρσίας ἐλπίδι διερράγη, ἡ ἀκηδία τῶν ἀρετῶν διὰ τῆς πίστεως καὶ τῆς θυγατρὸς αὐτῆς, λέγω δὴ τῆς ὑπομονῆς, ἐνεκρώθη, ἡ κενοδοξία, ταὐτὸ δὲ εἰπεῖν φιλοδοξία, καὶ ἀνθρωπαρέσκεια τῷ κρυφίῳ τῶν ἀρετῶν ἐξαπόλωλε· τούτων οὖν ἁπάντων ὑπέρτερος γεγονώς, μακαριώτατε ὕπαρχε καὶ ἐνδοξότατε παρὰ θεῷ καὶ ἀνθρώποις, πῶς οὐκ ἐγγὺς εἶ τῶν ἁγίων τῇ ἀνδρείᾳ τῆς σαυτοῦ ψυχῆς μεγαλυνθείς, οὐ γὰρ δὴ τῇ οὐρανόθεν βοηθείᾳ; εἰ γὰρ ἐξ ἄλλου ἦν ἡ ἀντίληψις, οὐδὲ στέφανός σοι ἀπέκειτο. Ταῦτα ὁ μιαρὸς σύμβουλος τοῖς λογισμοῖς ὑποβάλλων τοῦ μνημονευθέντος μακαριωτάτου Μαριανοῦ τοῦ ὑπάρχου, εἰς ἔπαρσιν προσεκαλεῖτο τὸν ἄνδρα· καὶ πείθειν ἐπειρᾶτο οἴκοθεν αὐτὸν κτήσασθαι τὰς ἀρετὰς ἃς προείπαμεν, καὶ οὐ τῇ τοῦ θεοῦ βοηθείᾳ, ἵνα, εἰ συνέβη τοῦτον συγκαταθέσθαι τῇ βουλῇ, λυπηθεὶς ὁ θεὸς ὡς ἀχαριστηθεὶς στερήσῃ αὐτὸν τῆς ἑαυτοῦ βοηθείας, καὶ οὕτως ἐρήμην αὐτοῦ λαβόμενος ὁ παμπόνηρος κατεργάσηται ἐν αὐτῷ, κατὰ τὸ γεγραμμένον, πᾶσαν ἐπιθυμίαν.Ὡς δὲ καὶ ἐν τούτῳ κατηγωνίσθη διὰ Χριστοῦ ὁ Βελίαρ, τοῦ μακαριωτάτου Μαριανοῦ τὴν ἐκ θεοῦ βοήθειαν ἀεὶ ἐπικαλουμένου, καὶ λέγοντος ὅτι· «σὺ εἶ ὁ θεὸς ὁ διδάσκων ἄνθρωπον γνῶσιν, ὁ τῆς ψυχῆς ποιητὴς καὶ τοῦ σώματος πλάστης, καὶ τῆς ἁρμονίας αὐτῶν συμπήκτωρ, καὶ τῆς διαμονῆς αὐτῶν κυβερνήτης, καὶ τῆς διαζεύξεως αὐτῶν πρὸς τὸ συμφέρον οἰκονόμος, καὶ πάλιν τῆς ἀναπλάσεως τῆς ἐν τῇ ἀναστάσει καὶ τῆς ἀσυγχύτου συγκράσεως αὐτῶν καὶ τῆς ἐν ἀφθαρσίᾳ ζωῆς αἰωνίου προνοητὴς καὶ θαυματουργός», καὶ ἄλλοις πλείοσι τοιούτοις ταπεινοῦντος ἑαυτὸν καὶ τῷ θεῷ τὴν ἅπασαν δόξαν καὶ εὐχαριστίαν ἀπονέμοντος, μὴ εὑρίσκων ὁ βάσκανος δαίμων παγίδα τινὰ κατὰ τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, ἐστράφη λοιπὸν τῷ σώματι αὐτοῦ πολεμεῖν. Καὶ ἐξαιτησάμενος αὐτὸν ὥσπερ τὸν Ἰώβ—οὐδὲ γὰρ κατὰ χοίρων ἔχει ἐξουσίαν πλὴν εἰ μὴ θεὸς συγχωροίη, ὡς τὸ εὐαγγέλιον δείκνυσι, μήτι γε κατὰ ἀνθρώπου καὶ ταῦτα θεοσεβοῦς—, ἔπαισε τὸν ἄνδρα πληγῇ παρέσεως σωματικῆς, ὡς πάντα αὐτοῦ τὰ μέλη συλλελυμένα κεῖσθαι ἐπὶ κλίνης καὶ μηδ’ ὅλως κινεῖσθαι ἀφ’ ἑαυτοῦ μηδενὶ τῶν τοῦ σώματος μερῶν, ἀλλὰ καὶ τὴν τροφὴν δι’ ἀλλοτρίων χειρῶν τῷ στόματι τούτου προσάγεσθαι. Εἶτα τῶν ἰατρῶν οὐ τῆς πόλεως μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς χώρας ἁπάσης διὰ τὸ τοῦ προσώπου ἔνδοξον συγκληθέντων, ὅλης εἰς αὐτὸν τῆς ἰατρικῆς παιδείας διάφορος ἐπίδειξις γέγονεν· ἀλειμμάτων ἔξωθεν παμμιγεῖς εὐτεχνίαι, τὸ ἐσκληκὸς τῆς ἐπιφανείας τοῦ σώματος ἀοχλήτως καταμαλάττουσαι· ποτῶν συγκεκερασμένων παμποίκιλοι διὰ στόματος δόσεις, τὸ κακόχυμον τῆς ἔνδον διαθέσεως καὶ νεκροποιὸν τῇ ἀντιδότῳ συμπλοκῇ ἀναζωπυροῦσαί τε καὶ ῥωννύουσαι· καὶ κάτωθεν δὲ ἀναπόμπιμα παρεπέμποντο κράματα πανσόφως τετεχνημένα, τὸν τῶν ἐντέρων ἀδιεξόδευτον διευλυτοῦντα βορβορυγμόν, καὶ τὴν ἀναδοτικὴν ἐκείνην δυσθυμίαν καὶ μέχρις αὐτοῦ διικνουμένην τοῦ ἐγκεφάλου ἐπὶ τὰ κάτω προτρέποντα. Καὶ πάντα δὴ ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα γινόμενα περὶ τὸν ἄνδρα τὴν νόσον μᾶλλον τοῦ σώματος ηὔξανον, καὶ τὸν ἀπελπισμὸν ὑπέβαλλον τῇ ψυχῇ, ὡς ἐκ τῆς ἀθυμίας διπλασίως τρέφεσθαι τὸ κακόν. Ὅτε δὲ πάσης ἀνθρωπίνης βοηθείας ἀπεῖπεν ὁ ἀνὴρ καὶ λοιπὸν τὰ περὶ τὸν θάνατον τούτου ηὐτρέπιζον οἱ προσήκοντες, τότε τις τῶν εὐνουστέρων αὐτῷ δοκούντων ὑπάρχειν πρὸς τὸ οὖς ἠρέμα ἔφησε προσελθών· «Ἔστι τις ἀνὴρ ὃς εἴρηκέ μοι δύνασθαί σε, ὦ δέσποτα, ὑγιῆ καθιστᾶν εἰ θελήσεις τὴν ἐγγεγραμμένην βεμβράνην ἣν δίδωσί σοι ἀφάψαι κατὰ τοῦ σοῦ τραχήλου καὶ φορεῖν.» Ὁ δὲ μακάριος Μαριανὸς ἀπεκρίνατο· «Καὶ τί ἐστιν ὅ φησιν ἐγγεγράφθαι τῇ βεμβράνῃ;» Εἶπε δὲ ὁ παῖς· «Ἐρωτήσαντός μου μικρόν τι περιεργότερον διὰ τὴν ἄφατόν μου περὶ σέ, ὦ δέσποτα, φροντίδα, οὐδὲ τοῦτό με ἀπεκρύψατο, ἀλλ’ ἔφη τινὰς γραμμὰς ἐκεῖσε διαγράφειν καὶ ἀστερίσκους καὶ ἡμικύκλια καί τινα ἕτερα σχήματα, γράμμασιν ἑβραϊκοῖς καὶ ὀνόμασιν ἀγγέλων ἀγνώστων τοῖς πολλοῖς ἔσωθέν τε καὶ ἔξωθεν περιγεγραμμένα· τί γὰρ χρεία καὶ τοῦ μαθεῖν τῶν ἐγγεγραμμένων τὴν δύναμιν καὶ τὰ σχήματα; εἷς ἡμῖν τοῖς δούλοις σου πᾶσι σκοπός, τὸ σὲ τῆς ὑγιείας τυχεῖν καὶ μὴ πάντας ἡμᾶς, τάχα δὲ καὶ τὴν ὅλην πόλιν, διὰ τῆς σῆς στερήσεως ζῶντας εἰς ᾅδου χωσθῆναι· λαβὲ οὖν, ὦ δέσποτα, τὸ βραχὺ τοῦτο δέρμα καὶ φόρεσον, καὶ ὑγιάσθητι χωσθῆναι· λαβὲ οὖν, ὦ δέσποτα, τὸ βραχὺ τοῦτο δέρμα καὶ φόρεσον, καὶ ὑγιάσθητι αὐτός, καὶ τοὺς παρὰ σοὶ πάντας τῆς φθοροποιοῦ λύπης καὶ τῆς περὶ σὲ ὀδύνης ἀπάλλαξον.» Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ πιστὸς ὄντως καὶ κατὰ θεὸν ἐνδοξότατος ὕπαρχος, ἀτενὲς ἐνιδών· «Πρῶτον μέν, ὦ σαθρότατε σύμβουλε καὶ ψυχοβλαβῆ, πόθεν μοι δῆλον ὡς φεύξομαι τὴν νόσον φορέσας τὴν βεμβράνην, μᾶλλον δὲ πῶς οὐ πρόδηλον μηδὲν ἀγαθὸν ἐν αὐτῇ διαγεγράφθαι, τοῦ γεγραφότος μὴ βουλομένου τὴν τῶν γεγραμμένων δύναμιν φανερῶσαι; ‘πᾶν γὰρ τὸ φανερούμενον, κατὰ τὸν ἀπόστολον, φῶς ἐστιν’· εἰ δὲ καὶ ὑποθῇ μοι πάντως ὑγιαίνειν με τὰ τῆς περιεργίας ἐκείνης φορέσαντα γράμματα, οὐ βούλομαι τὸ σῶμα ῥωσθῆναι, τὴν δὲ ψυχήν μου ζημιωθῆναι, οὐδ’ εἰ τὸν κόσμον ὅλον κερδῆσαί μοι προὔκειτο· ἄπαγε οὖν καὶ τοιούτους ἐμοὶ λόγους μηκέτι προσάξῃς.» Λέγει δὲ ὁ παῖς· «Ἔκρινας οὖν, ὦ τρόφιμε, σαυτὸν ἀπαλλάξαι τοῦ ζῆν, ἵνα καὶ ἡμᾶς πρὸ σοῦ θανατώσῃς;» Ὁ ἔπαρχος ἀπεκρίνατο· «Ὑμᾶς οὐ θανατῶ, ἀλλ’ οὐδὲ ἐμαυτόν, εἰ καὶ τοῦ σώματος χωρισθῶ τὴν ψυχὴν διὰ τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν καὶ τὸ μὴ τεθεληκέναι με περιεργίᾳ δαιμονικῆς χλεύης εὐεργετηθῆναι, εἰ μὴ καὶ δίκην τίσω εὐεργεσίαν ὅλως ἀποκαλέσας τὴν τῆς ἀλλοτρίας δυνάμεως παρασκευήν· πῶς γὰρ εὐεργετήσουσί ποτε οἱ τῆς ἀληθοῦς προνοίας ἑαυτοὺς χωρίσαντες διὰ κακίας ὑπερβολήν; οἷς γὰρ τὸ εὖ εἶναι μὴ πρόσεστι, πῶς ἑτέροις τοῦτο παρέξουσιν; ἀπάτη οὖν ἡ ἐπαγγελία τούτων καὶ οὐδὲν ἕτερον ἢ φενακισμὸς προφανής.» Τούτοις ἀποπεμψάμενος τὸν παῖδα τοῖς ῥήμασιν, ὕπνωσεν ἐκ πολλῆς ἀδολεσχίας καὶ πόνου ψυχικοῦ καὶ σωματικοῦ.

Καὶ δὴ καθ’ ὕπνους ὁρᾷ Δημήτριόν τινα, τῶν γνησίων αὐτοῦ φίλων καὶ τῶν ἐν βασιλείοις αὐλαῖς τυγχάνοντα γνωριμώτατον ἅμα καὶ περιφανῆ, λέγοντα αὐτῷ· «Τί δὴ ἔχεις, ὦ προσφιλέστατε, καὶ βαρέως φέρεις; γνώρισόν μοι τὸ τάχος, ἴσως καί τι τῶν ὀνησιφόρων συμβουλεύσαιμι ἄν σοι.» Ὁ δὲ ὕπαρχος καθ’ ὕπνους ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτῷ· «Τί γὰρ ἔχω τῶν ἐν ζῶσι, τί δὲ τῶν ἐν τάφῳ κειμένων οὐκ ἔχω; κεφαλὴ μὲν γὰρ πᾶσα κεκακωμένη δεινῶς, πάντα τὰ αἰσθητήρια μάτην κέκτηται, οὔτε γὰρ ὀφθαλμοὺς ἔχω βλέποντας ἐναργῶς, οὔτε ἀκοὴν ἐπαΐουσαν πλὴν τῶν μεγίστων ψόφων, ἀλλ’ οὔτε ἡ ῥὶς διακρίνει σαφῶς τῶν ὀσφραινομένων τὴν ποιότητα, οὔτε παρὰ τῇ γλώττῃ μου διαφορὰν ἔχει τὰ γλυκέα πρὸς τὰ πικρά· οὕτω δὲ ἠλλοίωταί μου τὸ πᾶν σῶμα ὅτι καὶ τῶν θερμῶν ἁπτόμενος ψύχεσθαι δοκῶ, καὶ τοῖς ψυχροῖς κολλώμενος ὑπολαμβάνω θερμαίνεσθαι· ὦμοι δὲ καὶ  ἀγκῶνες καὶ χεῖρες ἀποκρέμανται μόνον τοῦ σώματος ἀεργεῖς, ὅπῃ δ’ ἂν ἡ κίνησις ἄγοι φερόμεναι, οὐχ ὅπῃ βούλησις ἡ ἐμή· κἂν γὰρ τὸ θέλειν μοι παρῇ, τὸ δύνασθαι οὐ συντρέχει· ταὐτὸν δὲ πάσχω καὶ περὶ τοὺς μηροὺς καὶ τὰ γόνατα καὶ τὰς ἀγκύλας καὶ αὐτὰς τῶν ποδῶν τὰς βάσεις· τὸ μὲν γὰρ φαίνεσθαι, ἐμὰ δοκοῦσιν εἶναι ταῦτα τὰ μέλη· τὸ δὲ ἐνεργεῖν, ἄλλου τινὸς καὶ οὐκ ἐμά. Τί οὖν ἔχεις ἡμῖν, ὦ φίλη κεφαλή, συμβουλεῦσαι ἢ ποιῆσαι τοσούτῳ κακῷ καὶ νοσημάτων πελάγει βεβυθισμένοις;» Ὁ δὲ γνήσιος δῆθεν Δημήτριος αὐτῷ ἀπεκρίνατο· «Πρῶτον μὲν εὐθυμεῖν σοι παραινῶ καὶ μὴ καταχώννυσθαι λύπαις ψυχοφθόροις, εἰς τὴν πρόνοιαν ἀφορῶντι τοῦ δημιουργοῦ τῶν ἁπάντων θεοῦ· οἶσθα γὰρ καὶ αὐτὸς ὡς ἅπασα νόσος, τῇ προνοητικῇ δυνάμει τοῦ κτίσαντος ἡμᾶς συγχωρουμένη προσγίνεσθαι, ἐπ’ ὠφελείᾳ τοῦ νοσοῦντος ἐγγίνεται· ἢ γὰρ δίκαιός ἐστι, καὶ συγχωρεῖται νοσεῖν ἵνα μὴ ὑπεραίρηται, μᾶλλον δὲ ἵνα καὶ πλέον λαμπρύνηται, ὡς ἐν χώνῃ χρυσὸς τῷ πυρὶ γινόμενος δοκιμώτερος· ἢ ἁμαρτωλός ἐστι, καὶ παρεᾶται ἀσθενεῖν ἵνα ἐνταῦθα τῶν πεπλημμελημένων δοὺς τὰς εὐθύνας, ἐν τῇ μελλούσῃ κρίσει πολλῆς αἴσθηται τῆς φιλανθρωπίας, κατὰ τὸ εἰρημένον τῷ προφήτῃ Ναούμ· ‘οὐκ ἐκδικήσει Κύριος δὶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐν θλίψει’.» Λέγει ὁ ὕπαρχος· «Ἐὰν εὐχαρίστως φέρῃ ὁ νοσῶν, εὖ λέγεις· εἰ δὲ ὑπὸ τοῦ πάθους συνεχόμενος ἐξάπτηται καὶ εἰς θυμόν, κἀντεῦθεν ῥήματα προπέμπηται ἀποτρόπαια, διπλοῦν τὸ κακόν· καὶ τὸ σῶμα γὰρ πλέον ἀνιᾷ, καὶ τῇ ψυχῇ ἁμαρτίας ἐφ’ ἁμαρτίαις προστίθησιν, ὃ περὶ ἐμὲ γινόμενον θεωρῶ.» Λέγει αὐτῷ ὁ προσφιλὴς δῆθεν Δημήτριος· «Ἀπεδεξάμην σου ὡς ἐπὶ γῆς, ἐνδοξότατε, τὴν ταπείνωσιν, ἥτις ἐν οὐρανῷ σοι τὴν δόξαν μνηστεύεται· τοιγαροῦν καὶ τῆς σωματικῆς ταύτης νόσου θᾶττον ἀπαλλαγήσῃ, τοῦ κυρίου καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τὸ δύνασθαί μοι παρέχοντος· ἐλθὲ οὖν εἰς τὸν οἶκον τὸν ἐμὸν καὶ ἀνακλίθητι, κἀκεῖσε ὄψει τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ, δι’ ἐμοῦ σοιφανερουμένην.»

Ὁ δὲ μακάριος Μαριανὸς διυπνισθείς, καὶ διηγησάμενος τοῖς πλησίον τὰ ὁραθέντα αὐτῷ καθ’ ὕπνους, ἔλεγεν ὀδυρόμενος· «Καὶ ποῦ εὕροιμί σε νῦν ἢ τὸν σὸν οἶκον, ὦ κύριέ μου καὶ γνησιώτατε Δημήτριε, σοῦ μὲν κατὰ τὴν βασιλεύουσαν πόλιν διάγοντος, ἐμοῦ δὲ κατὰ Θεσσαλονίκην κειμένου; οἴμοι τῷ ἀθλίῳ, πόσῃ χαρᾷ με ὁ ὄνειρος κατεφαίδρυνε, καὶ πηλίκῃ θλίψει τὸ ὕπαρ κατέχωσε!» Τότε χαρᾷ με ὁ ὄνειρος κατεφαίδρυνε, καὶ πηλίκῃ θλίψει τὸ ὕπαρ κατέχωσε!» Τότε εἷς τῶν παρεστώτων νυγεὶς ὑπὸ θεοῦ ἀπεκρίνατο· «Ἐγώ σοι, δέσποτα, μηνύσω τὸν προστάτην σου καὶ γνήσιον φίλον καὶ μετὰ θεὸν δεσπότην Δημήτριον, τὸν καὶ ἐν τῇ βασιλευούσῃ πόλει νῦν ὄντα καὶ ἐνθάδε κατοικοῦντα, κἀκεῖσε τῷ βασιλεῖ τῶν ὅλων παριστάμενον καὶ τῶν ἐνταῦθα μὴ ἀπολειπόμενον. Τοῦτο δὲ τῶν σάρκα καὶ αἷμα φορούντων οὐδενὶ δυνατόν, τῷ δὲ παναγίῳ καὶ ἐξόχῳ μάρτυρι τοῦ Χριστοῦ Δημητρίῳ καὶ μάλα ῥᾴδιον· τῇ γὰρ ἀΰλῳ αὐτοῦ ψυχῇ καὶ τῇ ἀθολώτῳ πίστει καὶ τὴν ἄνω βασιλίδα πόλιν Ἱερουσαλὴμ κατοικεῖ καὶ τῆς θρεψαμένης αὐτὸν Θεσσαλονίκης οὐκ ἀπολιμπάνεται. Ἔχει οὖν ἐν ἀμφοτέραις ταῖς πόλεσιν οἴκους, προετρέψατο δέ σε, τὸν ἐμὸν δεσπότην, εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ γενόμενον τῆς ὑγιείας τυχεῖν. Σκεψώμεθα οὖν εἰ δυνατόν σε ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ τῷ εἰς τὴν ἄνω Ἱερουσαλὴμ παραγενέσθαι σῶμα φοροῦντα· τούτῳ γὰρ καὶ τῆς νόσου ἀπαλλάξαι ὑπέσχετο· ἀλλὰ μὴν οὐ δυνατὸν ἡμᾶς νῦν μετὰ γεώδους σκήνους τἀκεῖσε καταλαβεῖν. Λείπεται τοίνυν περὶ τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ θεοφυλάκτῳ τῶν Θεσσαλονικέων μητροπόλει σεβασμίου οἴκου αὐτοῦ τὸν ἐν τῷ ὕπνῳ λαλήσαντά σοι σημήνασθαι. Τί οὖν μέλλομεν, ὦ δέσποτα, καὶ οὐκ ἄπιμεν καὶ τὴν παρ’ αὐτοῦ τρυγῶμεν ἐπισκοπήν;» 

Καὶ ταῦτα φήσας ὁ παῖς ἤγειρε τῆς κλίνης τὸν ἑαυτοῦ δεσπότην, καὶ μεθ’ ἑτέρων συνδούλων αὐτοῦ βαστάσας ταῖς χερσί, συμπλέγδην ἑκατέρωθεν αὐτοφυῆ καθέδραν αὐτῷ μηχανησάμενος, οὐδὲ γὰρ ἵππῳ ἢ φορείῳ ἐποχεῖσθαι ἐδύνατο, ἤνεγκεν ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ τοῦ πανενδόξου μάρτυρος Δημητρίου. Ὁ δὲ εἰσελθὼν καὶ ἰδὼν τὴν εὐπρέπειαν τοῦ οἴκου καὶ τὴν ἐν αὐτῷ πνευματικὴν εὐωδίαν τὴν τρέφουσαν τὰς ψυχὰς τῶν πιστῶν ὡς ὁ παράδεισος τοῦ θεοῦ, εἶπε τοῖς βαστάζουσιν αὐτὸν οἰκέταις· «Ῥίψατέ με πλωτὸν εἰς τὸ ἔδαφος.» Οἱ δὲ οὐκ ἐβούλοντο μέν, διὰ τὸ παντὶ μέρειτοῦ σώματος ἀκίνητον αὐτὸν ὑπάρχειν· ὅμως ἐγκελευομένῳ σφοδρότερον ὑπήκουσαν ἄκοντες. Ὁ δὲ ῥιφεὶς ἐπὶ τὴν μάρμαρον, καὶ τοῖς ὀφθαλμοῖς ἀναβλέψας μόνον, οὐδὲ γὰρ τὴν κεφαλὴν σαλεῦσαι ἐδύνατο, τῶν τενόντων πάντῃ διαλελυμένων, ηὔξατο οὕτως· «Ἅγιε καὶ πανάγιε ἀθλοφόρε καὶ γνήσιε δοῦλε Χριστοῦ, ὁ τὴν ψυχήν σου δοὺς ὑπὲρ αὐτοῦ καὶ ψυχὰς πολλῶν κερδήσας καὶ προσενέγκας αὐτῷ, ὁ τὸ σῶμά σου ταῖς λόγχαις τιτρωσκόμενον θεωρήσας ὑπὲρ αὐτοῦ καὶ μεγαλυνθείς, καὶ σώματα πολλῶν ἐκ τῶν μυλῶν τοῦ λέοντος ἐξαιρούμενος μέχρι νῦν καὶ ἀφαγνίζων πολιτείᾳ σεμνῇ καὶ προσφέρων θεῷ· εἰ γὰρ καὶ αἰσθητῶς νῦν οὐ προσομιλεῖς ἡμῖν, ἀλλ’ ἡ διδασκαλία σου καὶ ἡ χάρις κατὰ πάσης περιπολοῦσα τῆς χώρας, καὶ τῶν καρδιῶν ὡς ζῶσα φωνὴ δρασσομένη, περιμαλάττει καὶ ὑγιάζει καὶ ἐπιστρέφει, καὶ πίστεως πλήρεις καὶ πολιτείᾳ σεμνυνομένας προσάγει θεῷ· ἀλλὰ καὶ παντοδαπὰς νόσους ἀκήκοα καὶ πεπίστευκα τὴν σὴν ἐπισκίασιν ἐξορίσασαν· ἔπιδε οὖν, δέσποτά μου μετὰ θεόν, καὶ ἐπ’ ἐμέ, καὶ τὴν δεδωρημένην σοι χάριν ὑπ’ αὐτοῦ τῶν ἰαμάτων ἔκχεον εἰς ἐμὲ τὸν νέον παράλυτον, τὸν ἐν τῇ κολυμβήθρᾳ τῶν σπλάγχνων σου καταφυγόντα· εἰ γὰρ καὶ τριάκοντα καὶ ὀκτὼ ἔτη οὐκ ἔχω ἐν τῇ ἀσθενείᾳ, ἀλλὰ τριακοντάκις ὀκτὼ τοῖς ἀλγήμασιν ὑπερέβαλον ἐκεῖνον· διὰ τί δέ; πάντως ὅτι τὸ διδακτικὸν ἐμιμήσω τὸν θεόν σου Χριστόν, ζήλωσον αὐτὸν καὶ εἰς τὸ εὔσπλαγχνον καὶ φιλάνθρωπον· καὶ ζηλώσας ἔκχεον ἐπ’ ἐμὲ τὴν ἐλεημοσύνην σου καὶ τὰ οἰκτίρμονά σου ἰάματα. Ἐὰν γὰρ τὸ θέλειν σου μὴ κωλύσωσιν αἱ ἁμαρτίαι μου, τὸ ἐνεργεῖν καὶ δύνασθαι δέδωκέ σοι ὁ στεφανώσας σε· ὥσπερ οὖν ἐκεῖνος ὡς θεὸς εἰπὼν τό· ‘Ἔγειρε καὶ ἆρον τὸν κράββατόν σου καὶ περιπάτει’, σύνδρομον ἔσχε τῷ ῥήματι τὴν ἐνέργειαν, οὕτω καὶ σὺ ὡς οἰκεῖος θεοῦ καὶ τὴν ἐξ αὐτοῦ χάριν ἠμφιεσμένος ἀφ’ οὗπερ ὑπὲρ αὐτοῦ τὸν καλλίνικον ἆθλον διήνυσας, θέλησον καὶ ἐν ἐμοί, κἀγὼ πρακτικῶς ἐξηγήσομαί σου τὴν δύναμιν· ἐγερθήσομαι γὰρ καὶ ἁλοῦμαι ὡς ἔλαφος ὁ χωλός, καὶ βαστάσω οὐ μόνον τὴν κλίνην μου ὡς ὁ παλαιὸς ἐκεῖνος παράλυτος, ἀλλὰ καὶ τὰ εὐχαριστήρια δῶρά μου, ἃ προσάξω τῷ οἴκῳ σου. Οὕτω γὰρ διὰ σοῦ, φιλανθρωπότατε μάρτυς Κυρίου, δοθήσεται αὐτῷ δόξα καὶ τιμὴ καὶ προσκύνησις σὺν πατρὶ καὶ ἁγίῳ πνεύματι παρὰ τῶν νῦν ὁρώντων με ἀνθρώπων, καὶ εἰς ὕστερον μεμνημένων μου, καὶ παρὰ τῶν ἄνω δυνάμεων, εἰς τοὺς ἅπαντας αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.»

Καὶ ταῦτα εἰπὼν μετὰ δακρύων, πάντων ἀκουόντων, προσέταξε τοῖς παισὶν ἆραι καὶ θεῖναι αὐτὸν ἐπὶ τῷ χαμαιστρώτῳ τῷ ἑτοιμασθέντι αὐτῷ ἐκεῖσε· καὶ τεθεὶς ἀφύπνωσεν εὐθὺς ἐκ καμάτου σώματος καὶ πόνου ψυχῆς. Καὶ ἰδοὺ πάλιν ὁρᾷ καθ’ ὕπνους τὸν πανάριστον ἐκεῖνον ἄνδρα καὶ ἐνδοξότατον Δημήτριον, ὃν καὶ πρόσθεν εἶδε, λέγοντα αὐτῷ· «Καλῶς ἦλθες καλῶς ὑπακούσας καὶ καλῶς νοήσας τὰ παρ’ ἐμοῦ σοι λεχθέντα· διὸ κἀγὼ σὺν θεῷ ἀποτελέσω τὰ ὑποσχεθέντα σοι· ἀλλὰ τὸ μὲν σῶμά σου ῥῶσαι, οὐ μέγα παρ’ ἐμοί· τὸ δὲ τὴν ψυχήν σου διαμεῖναι μετὰ τὴν ῥῶσιν τοῦ σώματος ἐν τῇ νῦν αὐτῆς εὐκατανύκτῳ προθέσει, τοῦτο δύσκολον· εἰώθασι γάρ πως αἱ ψυχαί, πιεζόμεναι μέν, κατὰ τὸ γεγραμμένον, ‘ἀπὸ θλίψεως κακῶν καὶ ὀδυνῶν’, ὁμολογεῖν τὴν δεσποτείαν καὶ ταπεινοῦν ἑαυτὰς πρεσβείαις τε καὶ ἱκετηρίαις, κατὰ τὸ ψαλμικῶς ᾀσθέν· ‘ὅτ’ ἂν ἀπέκτεινεν αὐτοὺς τότε ἐξεζήτουν αὐτόν, καὶ ἐπέστρεφον καὶ ὤρθριζον πρὸς τὸν θεόν’, ἀνέσεως δὲ ἀξιούμεναι καὶ εὐημερίας καὶ ἀλύπου ζωῆς, ἀλαζονεύεσθαι καὶ ἐπαίρεσθαι, ὡς μὴ κατὰ ἀνθρώπων μόνον, ἀλλὰ καὶ κατὰ τοῦ θεοῦ λαλεῖν ἀδικίαν. Πάλιν γέγραπται· ‘Καὶ ἔφαγεν Ἰακὼβ καὶ ἐνεπλήσθη, καὶ ἀπελάκτισεν ὁ ἠγαπημένος, ἐλιπάνθη, ἐπαχύνθη, ἐπλατύνθη, καὶ ἐγκατέλιπε θεὸν τὸν ποιήσαντα αὐτόν, καὶ ἀπέστη ἀπὸ θεοῦ σωτῆρος αὐτοῦ’. Εἰ οὖν ἀσφαλίζῃ με διὰ ἀψευδοῦς καὶ εἰλικρινοῦς ὑποσχέσεως ὡς, ὑγιαίνων σωματικῶς, φυλάσσεις σου καὶ τὴν νῦν οὖσαν τῆς ψυχῆς ὑγίειαν, λέγω δὴ τὴν ταπείνωσιν καὶ τὴν περὶ θεὸν καὶ τὸν πλησίον ἀγάπην, ἕτοιμος ἡ τοῦ Χριστοῦ δι’ ἐμοῦ σοι βοήθεια.» Τοῦ δὲ εἰρηκότος ὅτι· «Σὺ γινώσκεις τὸν γνήσιόν σου Μαριανὸν μηδέποτε χαίροντα τῇ ὑπερηφανίᾳ», ἀπεκρίθη ὁ πανάριστος δῆθεν ἐκεῖνος Δημήτριος· «Οὐδὲν κακὸν ἔχεις, ὦ φίλτατε, μὴ ἀθύμει.» Καὶ δὴ καταψήχων τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ τῇ δεξιᾷ χειρί, καὶ τὸν τένοντα ὑπορθῶν, καὶ τοὺς ὤμους σὺν τῷ στήθει περισφίγγων, καὶ ὅλον τὸ σῶμα ταῖς χερσὶν ἁφώμενος οὕτως ἔλεγε· «Χριστός σε ῥώννυσιν ὁ θεὸς ἡμῶν ὁ ἀνορθῶν τοὺς κατερραγμένους.»Καὶ εὐθέως ἐξυπνίσθη ὁ ὕπαρχος, ἔτι τῆς φωνῆς ὥσπερ ἐνηχούσης αὐτῷ,καὶ γλυκὺ δακρύσας τῇ χαρᾷ, ἐβούλετο διηγεῖσθαι τοῖς πέλας τὰ ὁραθέντα αὐτῷ· καὶ μέχρι μὲν τὰ κατὰ τὴν νουθεσίαν καὶ παραγγελίαν ἐξηγεῖτο καὶ τὴν αὐτοῦ ὁμολογίαν μετὰ δακρύων, ἡ γλῶττα μόνον ἐκινεῖτο, τοῦ ἄλλου παντὸς ἀκινήτου μένοντος σώματος· ὅτε δὲ ἤρξατο λέγειν ὡς τοῦ ἀνδρὸς αὐτῷ εἰρηκότος ὅτι· Χριστός σε ῥώννυσιν ὁ θεὸς ἡμῶν ὁ ἀνορθῶν τοὺς κατερραγμένους, εὐθέως, ἔτι τοῦ λόγου μὴ πληρωθέντος, ὀρθωθεὶς ἀφ’ ἑαυτοῦ, ἐκάθισεν ἐπὶ τῆς χαμαιστρώτου εὐνῆς ἐν ᾗ κατέκειτο· καὶ μὴ συνεὶς τὸ γεγενημένον, ἦν γὰρ ὥσπερ ἐξεστηκὼς τῇ χαρᾷ, ᾔτει φορέσαι καὶ προελθεῖν. Οἱ δὲ αὐτοῦ πλέον ἐκείνου καταπλαγέντες τὸ θαῦμα, καὶ μηδὲ ἀποκριθῆναι δυνάμενοι, μόλις ἐν ἑαυτοῖς γενόμενοι, καὶ πρὸς τὸ θαῦμα, καὶ μηδὲ ἀποκριθῆναι δυνάμενοι, μόλις ἐν ἑαυτοῖς γενόμενοι, καὶ πρὸς τοὺς ἐγγὺς οἰκοῦντας διαδραμόντες, διὰ τὸ μακρὰν ἀφεστηκέναι τὸ πραιτώριον τῶν ὑπάρχων, ἐχρήσαντο στιχάριον καὶ ζώνην καὶ χλαῖναν καὶ ὑποδήματα· οὐδὲν γὰρ τούτων ἔτυχον μεθ’ ἑαυτῶν ἐκεῖσε βαστάσαντες, διὰ τὸ μηδὲ ἐλπίζειν αὐτοὺς εἰς χρείαν τῶν τοιούτων καταστῆναί ποτε τὸν αὐτῶν δεσπότην ἀκίνητον καθεστῶτα.

Ὁ δὲ φορέσας, καὶ μηδὲ παρά τινος ὑποστηριζόμενος, ἄπεισιν εἰς τὸ λεγόμενον κιβώριον τὸ ἀργυροῦν τοῦ ἁγίου καὶ πανενδόξου μάρτυρος Δημητρίου, ἔνθα φασί τινες κεῖσθαι ὑπὸ γῆν τὸ πανάγιον αὐτοῦ λείψανον. Ἐκεῖσε τοίνυν παραγεγονὼς ὁ ἔπαρχος οἰκείοις ποσί, καὶ εἰσελθὼν καὶ ἀπερείσας τὸ πρόσωπον εἰς τὸ ὂν αὐτόθι ὡσανεὶ κραββάτιον ἐξ ἀργύρου, ἔνθα καὶ ἐντετύπωται τὸ θεοειδὲς πρόσωπον τοῦ αὐτοῦ πανσέπτου ἀθλοφόρου, ἔλεγε μετὰ κραυγῆς καὶ δακρύων· «Ἰδού, πανάγιε μάρτυς Χριστοῦ Δημήτριε, ἃ μὲν αὐτὸς ἐπηγγείλω περὶ τὸ ἐμὸν σῶμα πεπλήρωκας· ἃ δὲ ἐγὼ φυλάττειν ὡμολόγησα, λέγω δὴ τὴν περὶ λογισμοὺς ταπεινοφροσύνην, σόν ἐστι τὸ χαρίσασθαι πάλιν διὰ πρεσβείας τῆς πρὸς θεόν· οἶδας γὰρ ὅτι τρεπτὸς ὁ ἄνθρωπος καὶ σώματι καὶ ψυχῇ, καὶ πολλῆς τῆς ἐκ θεοῦ πάντοτε δεόμενος βοηθείας· ἐγὼ δὲ τὰ πρὸς τὴν σὴν θεραπείαν καὶ ἅπερ ὑπεσχόμην δραμοῦμαι πράξων.»

Καὶ εὐθέως ἐξελθὼν τοῦ θεοφόρου ἐκείνου ναοῦ, καὶ μηδὲ ἵππῳ κατὰ τὸ τοῖς ἄρχουσι σύνηθες ἐπικαθίσαι θελήσας, αὐτόπορος κάτεισιν εἰς τὸ πραιτώριον αὐτοῦ· καὶ ἄρας ὧν ἔχρῃζεν, ἄνεισι πάλιν εὐθὺς ἐπὶ τὸν σεβάσμιον οἶκον τοῦ μάρτυρος· καὶ προσκομίσας αὐτόθι χρύσεά τε καὶ ἀργύρεα εἴδη πολύτιμα καὶ πολλά, καὶ ἐν χρυσέοις στατῆρσιν οὐκ ὀλίγον ποσόν, ἔξεισι μικρὸν τοῦ οἴκου, καὶ καθεσθεὶς ἐπὶ θρόνου, πάντας τοὺς δεομένους καὶ ἐν νόσοις ἐξεταζομένους ἐκέλευσε κηρύττειν διὰ τῆς πόλεως ἔρχεσθαι πρὸς αὐτόν· καὶ ἀθροισθέντων πλείστων ὡς ἀριθμὸν ὑπερβαίνειν, ἀπέλαυον πάντες τῶν τοῦ θεοῦ δωρεῶν καὶ τοῦ πανενδόξου μάρτυρος Δημητρίου διὰ τοῦ δούλου αὐτοῦ Μαριανοῦ τῶν ὑπάρχων. Εἰ δέ τις ψευδῆ με λέγειν ὑποτοπάζοι, ἱστορείτω τὴν ἐκ μουσείου συντεθειμένην ἐκεῖσε γραφὴν ἔξω τοῦ ναοῦ πρὸς τὸν ἀφορῶντα τοῖχον ἐπὶ τὸ τῆς πόλεως στάδιον, καὶπληροφορηθεὶς πιστεύσει τοῖς προειρημένοις. Ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος σὺν τῷ ἀνάρχῳ πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Διήγησις τῶν θαυματουργιῶν τοῦ ἁγίου καὶ πανενδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου

Paul Emile Lemerle / Παύλος Αιμίλιος Λεμέρλ,
Les plus anciens recueils des miracles de saint Démétrius et la pénétration des Slaves dans les Balkans,
Paris: Centre National de la Recherche Scientifique, 1979,vol./τόμ. 1, pp./σσ. 57-67.

In early Christian miracle-working contests, as in Old Testament stories, there was no competition between divine power and magical alternatives. Two Byzantine sources provide early examples of moralistic tales with amulet motifs. A sixth-century story about the miracles of St. Demetrios describes a textual amulet based in part on Hebrew sources. In the story, the Devil has visited the plague upon the Byzantine port city of Thessaloniki and made its provincial governor Marianos gravely ill. After local physicians fail to cure Marianos, a young man or slave attempts to convince him to wear a textual amulet around his neck. Marianos declines out of fear for his immortal soul. Instead, he prays to St. Demetrios and venerates his relics in hope of divine healing. The rejected amulet is described as having been written on both sides of a piece of parchment (βεμβρανε δερμα) and containing magical letters and signs, names of unknown angels (which detractors could condemn as demonic), Hebrew writing (γραμμασιν εβραικοις), and multi-rayed figures (asterisks), which were used in late antique Syria to symbolize Hermes, divine messenger (a function comparable to that of Christ as Mediator). If the Jews knew the secret name of God, it followed that Hebrew words, names, and formulas would be particularly effective against demons.

* Don Skemer,

Binding Words: Textual Amulets in the Middle Ages (Magic in History)
[Λέξεις που Δένουν: Κειμενικά Φυλαχτά στο Μεσαίωνα (Η Μαγεία στην Ιστορία)],
The Pennsylvania State University, 2006,
pp./σσ. 38, 39.

Σύνταγμα της Ελλάδας: «Η» χριστιανική ...αλλά και «κάθε άλλη γνωστή θρησκεία»

Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος:
[...]

Άρθρο 14

1. Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του, τηρώντας τους νόμους του Κράτους.
2. Ο τύπος είναι ελεύθερος. Η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται.
3. Η κατάσχεση εφημερίδων και άλλων εντύπων, είτε πριν από την κυκλοφορία είτε ύστερα από αυτή, απαγορεύεται. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η κατάσχεση, με παραγγελία του εισαγγελέα, μετά την κυκλοφορία: α) για προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας, β) για προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, γ) για δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων δυνάμεων ή την οχύρωση της Χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Κράτους, δ) για άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος.

Πηγή: el.wikisource.org

William Holman Hunt, 1860: The Finding of the Saviour in the Temple / Η Εύρεση του Σωτήρα στο Ναό

The Finding of the Saviour in the Temple /
Η Εύρεση του Σωτήρα στο Ναό,
William Holman Hunt, 1860. *

Πως η Θεοτόκος και ο Ιωσήφ υπήγαν και ηύραν τον Ιησούν και εδίδασκε με τους Γραμματείς, Κεφ. ρογ΄.

Ο άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής λέγει ότι έχοντας ο Ιησούς δώδεκα χρόνους, ο Ιωσήφ και η Θεοτόκος και το παιδί υπήγαν εις την Ιερουσαλήμ εις την εορτήν ως καθώς ήτονε συνήθειαν. Και αφού απέρασε η ημέρα της εορτής, εγύρισαν εις την Ναζαρέτ, και ο Ιησούς έμεινεν εις την Ιερουσαλήμ και η Θεοτόκος εγύρισε οπίσω και ηβλέπει δι’ αυτόν και δεν τον είδε και ενόμισε ότι έναι με τον Ιωσήφ, και πάλιν ο Ιωσήφ ενόμιζε ότι έναι με την Θεοτόκον, και έστοντας να υπάνε όλοι μίαν ημέραν, η Θεοτόκος και ο Ιωσήφ εσμίκτησαν και παρευθύς τον ερώτησεν τον Ιωσήφ δια τον Χριστόν. Και ο Ιωσήφ λέγει πως τον άφησε εις την Ιερουσαλήμ, και παρευθύς εγύρισαν οπίσω την τρίτην ημέραν εις το ιερόν και ηυρίσκουν τον οπού εκάθετον και εδίδαχνε εις την μέσην των διδασκάλων, και εκείνοι όλοι οπού τον ήκουγαν εθαυμάζονταν εις την τόση σοφίαν οπού είχεν και εις την απόκρισιν οπού τους έδιδε, και έλεγαν: Πώς ούτος οίδεν γράμματα μη μεμαθηκώς; Και ηβλέποντας τούτο η Θεοτόκος και ο Ιωσήφ εθαυμάζονταν μεγάλως, και η Θεοτόκος του λέγει: Ω υιέ μου, τι κάνεις εδώ; Kαι ημείς επιστεύαμεν ότι σε εχάσαμεν και ήμεσθεν πολλά λυπημένοι οπού δεν σε ευρίσκαμεν. Και ο Ιησούς τους λέγει: Διατί με γυρεύετε, δεν ηξεύρετε ότι εγώ είμαι εκεί οπού θέλει ο Πατήρ μου; Και η Θεοτόκος έβαλεν τον λόγον αυτόν εις τον νουν της. Και έστοντας εις την Ναζαρέτ εσυλλογίζοτον η Θεοτόκος τον λόγον αυτόν οπού της είπε.

*  Ιωαννίκιος Καρτάνος,
Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη,
Φιλολογική επιμέλεια: Ελένη Κακουλίδη‐Πάνου,
Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 2000.

Hans von Campenhausen: For the life of Athanasius of Alexandria Σχετικά με το βίο του Αθανασίου Αλεξανδρείας

The whole subsequent development of the Greek-Byzantine Church was based on the struggle and success of [Athanasius]. [...]

He was alleged to have bribed an imperial messenger, to have overturned an altar, smashed a sacred chalice, and even murdered a Meletian bishop in the course of his brutal attacks on the sectarians. As far as the last of these charges is concerned, Athanasius was able to vindicate himself. His secret service succeeded in tracing the alleged victim, who was hiding in a monastery in Upper Egypt and, though he escaped, he was later discovered in Tyrus and identified by the bishop of that place. Complaints about acts of violence and illegal encroachments on the rights of others accompanied the patriarch throughout his life. It is no longer possible to assess their credibility in every case. Athanasius rejected every complaint in the most violent terms. He knew how to assert himself amid the press of intrigues and controversy and was a master at impressing the masses. His pamphlets reveal the intelligence and clarity of an outstanding personality, but he indulged in all the wiles of defamation and outrageously caricatured his opponents in the most lurid colors. Blood was shed repeatedly in the Alexandrian struggles, and in his later years Athanasius came more than once near to committing high treason. But it was impossible to humble him, and he continued to believe in and assert his rights. For a time it seemed as if Athanasius might win over the Emperor to his point of view. It is true that his enemies at court were at the helm of affairs and they had already been in touch with the Meletians in Egypt. But Athanasius refused to appear before their seat of judgment. When he finally had to present himself before a Council in Tyrus he talked his way out by protesting uninterruptedly, and before sentence could be passed he had secretly escaped by sea. He turned up again in Constantinople, forcing himself on the Emperor and demanding an audience. In a letter the Emperor himself described how he had been taken completely by surprise. Even he clearly found it difficult to withstand the bishop's violence and impetuosity. New discussions with his opponents were begun, but when they explained to the Emperor that Athanasius, whose predecessors had already played a great part in the Egyptian corn trade, was now about to cut off all supplies to the capital city, the Emperor's patience was exhausted. According to Athanasius' own account, Constantine became extremely angry and banished him to Trier without any further discussion. It was the first of five exiles which Athanasius underwent  and which kept him away from his see for seventeen years all together.

We cannot follow his story in any further detail, through all the ups and downs of political and ecclesiastical developments. Two circumstances made it possible for him to assert himself in the end. The first was the support that he found in the Latin world. The traditional good relationships between the sees of Alexandria and Rome were revived by his sojourn in the West. The whole of the West became consciously Athanasian. The difficult philosophical speculation which formed the background to the Arian controversy met with no understanding in the West, which took it for granted that there must be a close connection between the Father and the Son. There was in fact a widespread inclination to identify the two persons of the Godhead –the greatest theological crime imaginable for a Greek theologian trained in the school of Origen!

In order that this Western sympathy might become effective a further purely political factor had to come into operation. Constantine had divided the Empire among his sons, and this had led to a loss of unity in the State's ecclesiastical politics. Each separate ruler favored the tendency prevailing in his own part of the Empire and strove to promote it to the best of his ability in the neighboring areas as well. Thus Constantius, one of the weaker sons who ruled in the East, was twice forced by his brother to readmit Athanasius. The first time this happened was immediately after the death of Constantine in 337. Instead of going straight to Alexandria, Athanasius travelled for months on end through the provinces of Syria and Asia Minor in order to reinstate his party in the East and to strengthen its unity. When he was recalled after a further period of several years in exile in the West, in similar circumstances, he managed to exploit his victory even more intensely. The Emperor who had banished him was forced to invite Athanasius no less than three times before he would appear before him again in Antioch. He then travelled on by way of Jerusalem, where a synod was in session, entering his episcopal city in triumph. [...]

Making purely political and criminal accusations was the surest way of reducing the theological opposition to silence. In contrast to these not entirely honest tactics, Athanasius immediately lifted every controversy onto the theological plane. In a tone of supreme indignation he mercilessly declared that anyone who opposed him was a notorious heretic, a "mad Arian/' a blasphemer of Christ goaded by the meanest motives, and an enemy of the true Church. He admitted no doubts about the validity of his own position. The absolute self-confidence of his attack and defense gave his pamphlets the stormy atmosphere and booming echo which he needed for success. Athanasius was a very deliberate and determined propagandist for his own cause. It must not, however, be inferred that the theological principles he claimed to be defending were mere pretexts and without any true significance for him. Athanasius believed in what he asserted. But he lacked all sense of the distance between the religious concerns which he represented and the ecclesiastical position that he wanted to hold. He did not really think of the Church as a sacramental institution but in terms of the sacred dogma which sustains it.

* Hans von Campenhausen,
The Fathers of the Greek Church
[Οι Πατέρες της Ελληνικής [δηλ. Ελληνόφωνης] Εκκλησίας],
Pantheon Books, 1959,
pp./σσ. 68, 71-73.
[English/Αγγλικά, PDF]

Richard Dawkins on militant atheism /Ο Ρίτσαρντ Ντώκινς για τον μαχόμενο αθεϊσμό

Ο Ρίτσαρντ Ντώκινς για τον μαχόμενο αθεϊσμό από ted.com

Corfu, Greece, April 18, 2011: A case of arson against Greek-Jewish heritage / Κέρκυρα, 18 Απριλίου 2011: Περιστατικό εμπρησμού κατά της Ελληνοεβραϊκής κληρονομιάς

Στην εβραϊκή συναγωγή της Κέρκυρας εισέβαλαν άγνωστοι τα ξημερώματα της Τρίτης, ανήμερα του Εβραϊκού Πάσχα, οι οποίοι έκαψαν περίπου 30 βιβλία. Πρόκειται για την τρίτη επίθεση σε εβραϊκή συναγωγή στην Ελλάδα μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο εξέφρασε τον αποτροπιασμό και την καταδίκη του, ζητώντας την άμεση σύλληψη των δραστών. «Την Κέρκυρα, που έχει το θλιβερό προνόμιο να είμαι μια από τις πόλεις με τα υψηλότερα ποσοστά αφανισμού των Εβραίων κατοίκων της στο Ολοκαύτωμα, την πόλη στην οποία οι Εβραίοι έχουν μια ιστορική παρουσία αιώνων με συνεισφορά στη ζωή της και τον πολιτισμό της, τη γενέτειρα του συγγραφέα και φιλοσόφου Αλμπέρ Κοέν, επιλέγουν κάποιοι να χτυπήσουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, που οι οπαδοί του Χίτλερ ξεκίνησαν την εφαρμογή του σχεδίου της "Τελικής Λύσης" του εβραϊκού προβλήματος: Με το κάψιμο βιβλίων και συναγωγών», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.

Το Ισραηλιτικό Συμβούλιο σημειώνει επίσης ότι οι δράστες «προφανώς, ήθελαν να συνοδεύσουν και συμβολικά τις απαράδεκτες πράξεις τους, αφού επιλέγουν την ιερή ημέρα του εβραϊκού Πάσχα, την ημέρα που οι Εβραίοι σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν την απελευθέρωση των προγόνων τους από τον Αιγυπτιακό ζυγό, την ημέρα που συμβολίζει την ελευθερία» και καταλήγει: «ο αντισημιτισμός εκδηλώνεται με τον χειρότερο τρόπο για να εκφράσει το μίσος και τον φανατισμό».

(tvxs.gr, 19/4/2011)  *

³³ Thus says the LORD of hosts: The people of Israel are oppressed, and so too are the people of Judah; all their captors have held them fast and refuse to let them go. ³⁴ Their Redeemer is strong; the LORD of hosts is his name. He will surely plead their cause, that he may give rest to the earth, but unrest to the inhabitants of Babylon.

³³ Αυτό έχει να πει ο ΚΥΡΙΟΣ των δυνάμεων: Ο λαός του Ισραήλ καταπιέζεται και το ίδιο συμβαίνει με το λαό του Ιούδα· όλοι όσοι τους αιχμαλώτισαν τους κράτησαν σφιχτά και αρνήθηκαν να τους αφήσουν να φύγουν. ³⁴ Ο Λυτρωτής τους είναι ισχυρός· ΚΥΡΙΟΣ των δυνάμεων είναι το όνομά του. Σίγουρα θα υπερασπιστεί την υπόθεσή τους, έτσι ώστε να δώσει ανάπαυση στη γη, αλλά αναστάτωση στους κατοίκους της Βαβυλώνας.

–Jeremiah / Ιερεμίας 50:33, 34, NRSV.

Larissa, Greece, April 17, 2011: A case of aggresive protest against Jehovah's Witnesses / Λάρισα, 17 Απριλίου 2011: Περιστατικό επιθετικής διαμαρτυρίας κατά Μαρτύρων του Ιεχωβά

Ο Στόχος, 18/4/2011.

Burgas, Bulgaria, April 17, 2011: A case of extremist violence against Jehovah's Witnesses /Μπουργκάς, Βουλγαρία, 17 Απριλίου 2011: Περιστατικό εξτρεμιστικής βίας κατά Μαρτύρων του Ιεχωβά

*

Kingdom Hall at Burgas, Bulgary, April 17, 2011 /
Αίθουσα Βασιλείας στο Μπουργκάς, Βουλγαρία, 17 Απριλίου 2011

click here / κλικ εδώ

²¹ In fact, to this [course] YOU were called, because even Christ suffered for YOU, leaving YOU a model for YOU to follow his steps closely. 22 He committed no sin, nor was deception found in his mouth. ²³ When he was being reviled, he did not go reviling in return. When he was suffering, he did not go threatening, but kept on committing himself to the one who judges righteously. ²⁴ He himself bore our sins in his own body upon the stake, in order that we might be done with sins and live to righteousness. And “by his stripes YOU were healed.”
–1 Peter 2:21-24, NWT.

²¹ Μάλιστα, σε αυτή την πορεία κληθήκατε, επειδή και ο Χριστός υπέφερε για εσάς, αφήνοντάς σας υπόδειγμα για να ακολουθήσετε τα ίχνη του πιστά. ²² Αυτός δεν διέπραξε αμαρτία ούτε βρέθηκε απάτη στο στόμα του. ²³ Όταν τον εξύβριζαν, δεν ανταπέδιδε εξυβρίζοντας. Όταν υπέφερε, δεν απειλούσε, αλλά παρέδιδε τον εαυτό του σε εκείνον που κρίνει δίκαια. ²⁴ Αυτός βάσταξε τις αμαρτίες μας στο σώμα του πάνω στο ξύλο, ώστε να εγκαταλείψουμε τις αμαρτίες και να ζήσουμε για τη δικαιοσύνη. Και «με τις πληγές του γιατρευτήκατε».
–1 Πέτρου 2:21-24, ΜΝΚ.

Αnd this is the media "information" about the "clash": / Και η «ενημέρωση» για τις «συμπλοκές»:

* «Συνολικά 5 άτομα τραυματίστηκαν ελαφρά σε συμπλοκές μεταξύ οπαδών του κόμματος VMRO της Βουλγαρίας και μαρτύρων του Ιεχωβά». (Zougla.gr)

* "Five followers of the Jehovah Witnesses sect have been injured late Sunday night in a clash with activists of the nationalist VMRO party." (The Journal of Turkish Weekly)



+ jw-media.org: Official JW report: / Επίσημη αναφορά των ΜτουΙ:

* "Violent mob attacks Jehovah’s Witnesses in Bulgaria during annual observance of Christ’s death"
> archive org - link
[«Βίαιος όχλος επιτίθεται σε Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Βουλγαρία κατά τη διάρκεια του ετήσιου εορτασμού του θανάτου του Χριστού»]

«The Church is joined by the political parties VMRO and Bulgarian New Democracy. [...]
VMRO have suspicions Jehovah's Witnesses will attempt to turn Dobrich in one of their main hubs for disseminating ideas and recruit people and point out the sect is banned in several European countries. In Bulgaria the Jehovah's Witnesses have official registration since 1998.
The Bulgarian Orthodox church says the religious movement ideas are dangerous and directed against the official government over their stand against national symbols, blood transfusion and others.»

(Novnite-Sofia News Agency, October 8, 2009/8 Οκτωβρίου 2009, "Bulgaria Church Organizes Anti-Jehovah's Witnesses March" [H Εκκλησία της Βουλγαρίας Οργανώνει Πορεία Εναντίον των Μαρτύρων του Ιεχωβά])

Цветомира Антонова,
"Младото (старо) лице на екстремизма" (dveri.bg)

Борис Вангелов,
"Право на отговор до “Двери БГ” на публикация на г-жа Цветомира Антонова
[Младото (старо) лице на екстремизма]" (vmro.org)

Info about the VMRO party / Πληροφορίες σχετικά με το κόμμα VMRO.

Interview with Angel Djambazki from VRMO
and Atanas Atanasov from Jehovah's Witnesses
taken by Bulgarian television TV7 and broadcasted on April 19, 2011.
English subtitles added. /

Συνέντευξη του Angel Djambazki από το VRMO
και του Atanas Atanasov από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά
στο βουλγαρικό κανάλι TV7 που μεταδόθηκε στις 19 Απριλίου 2011.
Προστέθηκαν αγγλικοί υπότιτλοι.

Part 1 / Μέρος 1ο.

Part 2 / Μέρος 2ο.

* See, also, in YouTube here, here & here. /
Δείτε, επίσης, στο YouTube εδώ, εδώ & εδώ.
*  *

*

###

Δείγμα παραλογισμού της Βυζαντινής ιστοριογραφίας: Ο βίαιος εκτοπισμός-ξεριζωμός των «αιρετικών» Παυλικιανών ως «εγκατάσταση», «μεταφορά», «μετακίνηση», «μετοικεσία», «αποικισμός» (ούτε καν ε-ποικισμός!)

IX. Οι Παυλικιανοί της Θράκης

Οι συνεχείς επιδρομές ξένων φύλων και η εγκατάσταση Σλάβων και Βουλγάρων στη Θράκη δημιούργησαν ποικίλα προβλήματα στην περιοχή. Οι αυτοκράτορες ενίσχυσαν τη Θράκη για λόγους δημογραφικούς, στρατιωτικούς και πολιτικούς μεταφέροντας σ' αυτήν πληθυσμούς από τη Συρία, την Κύπρο, την Αρμενία. Οι μετοικεσίες αυτές είχαν ως συνέπεια την μεταβολή όχι μόνο της πληθυσμιακής σύνθεσης του χώρου αλλά και της θρησκευτικής. Το 751 ο Κωνσταντίνος Ε' ο Κοπρώνυμος μετέφερε από τις περιοχές της Θεοδοσιουπόλεως και της Μελιτηνής της Μικρής Αρμενίας τους εκεί αιρετικούς Παυλικιανούς, Σύρους και Αρμενίους, στη Θράκη, προκειμένου να επανδρώσει τα οχυρά τα οποία την ίδια εποχή έχτιζε στην περιοχή εξαιτίας του φόβου των επιδρομών των Βουλγάρων: «Κωνσταντίνος ήρξε δομείσθαι τα επί Θράκης πολίσματα, εν οις οικίζει Σύρους και Αρμενίους, ους εκ τε Μελιτηναίων πόλεως και Θεοδοσιουπόλεως ως μετανάστας πεποίηκε, τα εις την χρείαν αυτοίς ανήκοντα φιλοτίμως δωρησάμενος».

Ο Παυλικιανισμός ήταν θρησκευτική αίρεση που δημιουργήθηκε, κατά πάσα πιθανότητα, από κάποιον Κωνσταντίνο που έδρασε κατά την εποχή του αυτοκράτορα Κώνσταντος Β' (641-668) στην πόλη Κίβοσα της Μικρής Αρμενίας, ήταν Αρμένιος στην καταγωγή και αυτοεπικλήθηκε Σιλουανός από το όνομα του ακολούθου του Αποστόλου Παύλου. Ο Κωνσταντίνος ασπαζόταν διδασκαλίες με μανιχαϊκό και γνωστικό χαρακτήρα, τις οποίες διαμόρφωσε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να προσαρμόζονται στο Ευαγγέλιο, διαστρέφοντας έτσι τη διδασκαλία της Καινής Διαθήκης. Οι οπαδοί της αίρεσης αυτής, οι Παυλικιανοί, πληθύνθηκαν με τον καιρό και εξαπλώθηκαν στη νοτιοανατολική Μ. Ασία, στην περιοχή της Βόρειας Συρίας και της Αρμενίας, απ' όπου και οι βυζαντινοί αυτοκράτορες τους μετοίκιζαν κατά καιρούς στη Θράκη.

Η μέθοδος της ενίσχυσης των βορείων συνόρων με τη μεταφορά αιρετικών συνεχίσθηκε και κατά την εποχή του Λέοντος Δ' (775-780), ο οποίος το 777 αποίκισε στη Θράκη Ιακωβίτες, μονοφυσίτες Σύρους. Το ίδιο συνέβη και κατά την εποχή του Νικηφόρου Α' (802-811).

Κατά τον 10° αι. οι Παυλικιανοί αυξήθηκαν υπερβολικά. Διενεργούσαν ευρύτατο προσηλυτισμό και για τον λόγο αυτό ο πατριάρχης Αντιοχείας Θεόδωρος «αξίωσιν έθετο προς τον Ιωάννην (ενν. τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή) τους Μανιχαίους εκ της εώας μετοικίσαι προς τα εσπέρια, πολλούς τη αυτών μυσαρά αιρέσει διαφθείροντας». Όντως ο Τσιμισκής εγκατέστησε τους Παυλικιανούς αυτούς περί το 974/5 στη Φιλιππούπολη: «Ιωάννης ο Τζιμισκής πολέμω νικήσας, εξανδραποδισάμενος εκ της Ασίας ... εις την Θράκην μετήνεγκε. Και τα περί την Φιλιππουπολιν αυλίζεσθαι κατηνάγκασεν, άμα μεν των ερυμνοτάτων πόλεων και φρουρίων, ά κατείχον τυραννιώντες, απαγαγών, άμα δε και φύλακας επιστήσας ασφαλεστάτους των σκυθικών εκείνων διεκδρομών, άς υποσύχνως υπό βαρβάρων ταπί Θράκης επεπόνθει χωρία». Με τη μετοίκηση αυτή ο Τσιμισκής αφ' ενός μεν ανέκοπτε την προσηλυτιστική δράση των Παυλικιανών και τους απομάκρυνε από τη γειτνίαση με τους Άραβες διακόπτοντας έτσι τη συνεργασία τους και αφ' ετέρου κάλυπτε τη δοκιμασμένη από τους Βουλγάρους περιοχή με τους αιρετικούς αυτούς που ήταν ικανοί πολεμιστές («κατά γε τα όπλα αξιομάχους δυνάμεις») και αντιπαρατάχθηκαν αποτελεσματικά στους από Βορρά επιδρομείς («από των πλειόνων καταδρομών ανέπνευσε τα των πόλεων»).

Οι Παυλικιανοί που εγκαταστάθηκαν στη Φιλιππούπολη συνάντησαν εκεί τους απογόνους των ομοθρήσκων τους, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί εκεί πριν από δύο αιώνες από τον Κωνσταντίνο Ε' και όσους άλλους εκείνοι είχαν μεταστρέψει στην αίρεσή τους με την προσηλυτιστική τους δραστηριότητα. Στην περιοχή βρίσκονταν και Σύροι Ιακωβίτες μονοφυσίτες καθώς και οι Βογόμιλοι, οι οποίοι εμφανίσθηκαν στη Θράκη κατά την εποχή του Πέτρου της Βουλγαρίας (927-969) και των οποίων η διδασκαλία προέρχεται από επίδραση των Παυλικιανών και Μεσσαλιανών, με σημαντικές διαφορές από τους πρώτους. Η ραγδαία εξάπλωση της θρησκευτικής αίρεσης των Βογομίλων ήταν απότοκος της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης που επικρατούσε στη Βουλγαρία μετά το θάνατο του Συμεών και λόγω των μακροχρόνιων πολέμων. Κάτω από το ένδυμα της αίρεσης κρύβονταν οι αυξανόμενες κοινωνικές αντιθέσεις.

Παρόλο που αρχικά οι Παυλικιανοί αποδείχθηκαν ιδιαίτερα χρήσιμοι στο Βυζάντιο, σιγά-σιγά άρχισαν να μην πειθαρχούν σ' αυτό. Κυριάρχησαν σ׳ ολόκληρη την περιοχή της Φιλιππουπόλεως και κακομεταχειρίζονταν τους ορθοδόξους: «ετυράννουν και τα τούτων διήρπαζον». Συνεργάσθηκαν μάλιστα και με τους Πετσενέγους και τους Κουμάνους. Η πρώτη κοινή ενέργεια των Παυλικιανών με τους δύο αυτούς λαούς κατά του Βυζαντίου έλαβε χώρα κατά την εποχή του Νικηφόρου Βοτανειάτη (1078-1081), οπότε επαναστάτησαν και κυρίευσαν τη Σερδική (σημ. Σόφια). Ο μετέπειτα αυτοκράτορας Αλέξιος Α׳ Κομνηνός, στρατηγός τότε ακόμη, τους νίκησε, αλλά για άγνωστους λόγους άφησε αργότερα ελεύθερους τους πρωταγωνιστές Λέκα από τη Φιλιππούπολη και Δομβρομηρό από τη Μεσημβρία προσφέροντάς τους δώρα και υψηλές θέσεις.

Αργότερα ως αυτοκράτορας ο Αλέξιος Α' Κομνηνός (1081-1118) στις επιχειρήσεις του κατά των Νορμανδών στο Δυρράχιο χρησιμοποίησε και διόμισυ περίπου χιλιάδες Παυλικιανών, οι οποίοι μετά την πρώτη αποτυχία του βυζαντινού στρατού εγκατέλειψαν το στράτευμα σε μια ιδιαίτερα δύσκολη στιγμή και με τους στρατηγούς τους Ξαντά και Κουλέοντα γύρισαν στην πατρίδα τους τη Φιλιππούπολη (1082). Μετά την οριστική ήττα των Νορμανδών ο Αλέξιος θέλησε να τιμωρήσει τους Παυλικιανούς. Γνωρίζοντας όμως το «φιλοκίνδυνον των ανδρών εκείνων και περί τους πολέμους και τας μάχας ακάθεκτον», επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη ζήτησε με τέχνασμα να τους συναντήσει στη Μοσυνόπολη. Δήμευσε τις περιουσίες τους, εξόρισε τους πρωταίτιους της λιποταξίας σε νησιά και τους υπόλοιπους τους ελευθέρωσε, αφού προσπάθησε να τους μεταστρέψει στην Ορθοδοξία (1083 - αρχές 1084).

Η τακτική αυτή του αυτοκράτορα προκάλεσε την αντίδραση των Παυλικιανών. Πολλοί από αυτούς -υπό την αρχηγία κάποιου Τραυλού που είχε μεταστραφεί στην Ορθοδοξία και βρισκόταν στην υπηρεσία των ανακτόρων στην Κωνσταντινούπολη απ' όπου και δραπέτευσε- εγκαταστάθηκαν στη Βελιάτοβα, οχυρή τοποθεσία βορείως της Φιλιππουπόλεως, και έκαναν επιδρομές στην κοιλάδα του Έβρου και ως τη Φιλιππούπολη. Συμμάχησαν μάλιστα με τους νοτίως του Δούναβη Πετσενέγους και τους ντόπιους ηγεμονίσκους της Δρίστρας, της Βιτζίνας (κοντά στη Βάρνα) και της Γκλαβινίτζας και από κοινού διενεργούσαν επιδρομές στη Θράκη. Μετά την αποτυχία του βυζαντινού στρατού να τους εξουδετερώσει και το θάνατο των στρατηγών Βρανά και Πακουριανού σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον τους ο Αλέξιος αποφάσισε να μεταβεί ο ίδιος στη Φιλιππούπολη (1114), για να επιχειρήσει την ειρηνική μεταστροφή των Παυλικιανών στην Ορθοδοξία «αποστολικήν αντί στρατηγικής αναδεξάμενος αγωνίαν». Ο αυτοκράτορας ήταν δεινός στις θεολογικές συζητήσεις. Είχε μαζί του τον σοφό μητροπολίτη Νικαίας Ευστράτιο –ο οποίος όμως διολίσθησε σε αίρεση: «όλισθον πέπονθεν εν Φιλιππουπόλει»–, τον μητροπολίτη Φιλιππουπόλεως και τον γαμβρό του Νικηφόρο Βρυέννιο, σύζυγο της κόρης του Άννας Κομνηνής.

Με πολύ ζήλο ο Αλέξιος αφοσιώθηκε στο έργο της διδασκαλίας της ορθόδοξης πίστης στους αιρετικούς Παυλικιανούς που πρόβαλλαν σθεναρά τα επιχειρήματά τους «και υπέρ τους Μακκαβαίους εκείνους της ιδίας αντεχομένους θρησκείας». Μέσα στον καύσωνα, συχνά νηστικός, από την ανατολή του ηλίου και ως αργά το βράδυ ο αυτοκράτορας έλεγχε τις κακοδοξίες τους, με αποτέλεσμα πολλοί να μεταστραφούν στην Ορθοδοξία και να βαπτισθούν: «και τούτων οι πλείους πειθόμενοι του θείου μετέσχον βαπτίσματος». Υποχρεώθηκε όμως να διακόψει τον διάλογο με τους Παυλικιανούς και να οδηγήσει τον στρατό του στη Βιδύνη, προκειμένου να καταδιώξει τους Κουμάνους που είχαν περάσει τον Δούναβη. Όταν εκπλήρωσε την αποστολή του, επέστρεψε στη Φιλιππούπολη για να συνεχίσει τις συζητήσεις με τους αιρετικούς. Στη δεύτερη αυτή φάση διαλέχθηκε μόνο με τρεις αρχηγούς των Παυλικιανών, τον Κουλέοντα, τον Κούσινο και τον Φώλο. Και οι τρεις ήταν ικανοί συζητητές και με ευκολία διέστρεφαν τη σημασία των ευαγγελικών λόγων. Επειδή δεν πείθονταν και υπήρχε φόβος να τορπιλίσουν την προσπάθειά του, τους έστειλε στην Κωνσταντινούπολη όπου τους έθεσε σε περιορισμό. Ο ίδιος συνέχισε το έργο του με επιτυχία. Συνολικά και κατά τις δύο φάσεις του διαλόγου ο Αλέξιος μετέστρεψε στην Ορθοδοξία «εις μυρίας και χιλιάδας ανδρών πολυαριθμήτων». Στο τέλος ο αυτοκράτορας παραχώρησε τιμές και δωρεές στους Παυλικιανούς που μεταστράφηκαν. Έχτισε επίσης και μια πόλη κοντά στη Φιλιππούπολη, την Αλεξιούπολη ή Νεόκαστρο, όπου εγκατέστησε μεγάλο αριθμό Παυλικιανών, ιδίως όσους ασχολούνταν με τη γεωργία, αφού τους χορήγησε αγρούς και σπίτια και τους απάλλαξε από τη φορολογία. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και προσπάθησε να μεταστρέψει στην Ορθοδοξία τους τρεις αρχηγούς των Παυλικιανών που είχε θέσει υπό περιορισμό. Μόνο τον Κούσινο κατόρθωσε να μεταπείσει «ως συνετώτερον και δυνάμενον παρακολουθήσαι λόγοις αληθείας». Τον Κουλέοντα και τον Φώλο που δεν μεταπείσθηκαν τους φυλάκισε και προσφέροντάς τους όλα τα απαραίτητα «μόναις ταις εαυτών κακοπραγίαις αφήκεν αποθανείν». Στη Φιλιππούπολη παρέμειναν βέβαια και αιρετικοί που δεν είχαν μετανοήσει. Θα πρέπει επίσης να δεχθούμε ότι και πολλοί από τους Παυλικιανούς που μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία αργότερα επανήλθαν στην αίρεση.

Δύο είναι τα κίνητρα του ζήλου που επέδειξε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α' Κομνηνός στο ζήτημα των Παυλικιανών. Το πρώτο είναι η προσήλωσή του στην Ορθοδοξία. Θεωρούσε τον εαυτό του περιβεβλημένο με θεία αποστολή. Η κόρη του άλλωστε η Άννα Κομνηνή τον αποκαλεί «τρισκαιδέκατον απόστολον». Το δεύτερο κίνητρό του ήταν πολιτικό. Οι Παυλικιανοί, αν παρέμεναν στην αίρεση, θα αποτελούσαν ένα μόνιμο πρόβλημα για το Βυζάντιο. Θα προσχωρούσαν -όπως το είχαν ήδη κάνει- σε συμμαχίες με τους βόρειους επιδρομείς σε βάρος του κράτους. Εκτός από αυτό ο κίνδυνος να προσελκύσουν και άλλους στην πίστη τους με όλες τις δυσάρεστες εθνικές συνέπειες ήταν άμεσος. Η μεταστροφή τους όμως στην Ορθοδοξία παρείχε στην αυτοκρατορία ικανούς πολεμιστές, προσηλωμένους σ' αυτήν, που θα αγωνίζονταν για την ασφάλειά της. Για την εποχή τουλάχιστον των Κομνηνών ο στόχος του Αλεξίου Α' Κομνηνού φαίνεται ότι επιτεύχθηκε.

Κατά την Τέταρτη Σταυροφορία οι Παυλικιανοί της Φιλιππουπόλεως τήρησαν προδοτική στάση. Κάλεσαν τον Βούλγαρο Ιωαννίτζη και του πρότειναν να του παραδώσουν την πόλη, όπως και έγινε. Ο Ιωαννίτζης, όταν κατέλαβε την πόλη, σκότωσε πρώτο τον αρχιεπίσκοπο της και στη συνέχεια όλους τους προκρίτους. Κατόπιν κατέστρεψε ολόκληρη την πόλη και μετέφερε τον πληθυσμό της στα βόρεια, στην περιοχή του Δούναβη.

Οι Παυλικιανοί μεταφέρθηκαν στη Θράκη για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο Βυζάντιο. Δεν θα ήταν όμως υπερβολή αν λέγαμε -με βάση όσα προαναφέρθηκαν- ότι μάλλον έβλαψαν την αυτοκρατορία παρά την ωφέλησαν. Η πολιτική της μεταφοράς τους από τη Μ. Ασία, αν κριθεί από τα αποτελέσματά της, δεν θα μπορούσε ίσως να θεωρηθεί ως απόλυτα επιτυχής.

* Χρίστος Κυριαζόπουλος,

Η Θράκη κατά του 10ο-12ο αιώνες: Συμβολή στη μελέτη της πολιτικής, διοικητικής και εκκλησιαστικής της εξέλιξης,

Διδακτορική διατριβή (ΑΠΘ, Φιλοσοφική Σχολή), 1997,

σσ. 148-154.

[Ελληνικά/Greek, JPG]