Philo's theological interpretation of the Scriptures& GodΗ θεολογική ερμηνεία των Γραφών του Φίλωνα& ο Θεός

4.2. Philo's Theological Basis for the Interpretation of Scripture

Philo finds the true name of God in Exod 3:14 (LXX): εγώ ειμι ο Ων. God 'is' (Opif. 170), he is 'the Being One' and 'being' (το ον) at once. The fusion of LXX language with Platonic concepts becomes evident. Both qualifications, the masculine ( = personal) one of the Bible and the neuter one of philosophy, occur with equal frequency.

This does not mean that Philo's God is beyond gender: He is 'male' in the sense of 'active', 'creative'; matter (ύλη) is female and passive. Thus the whole system of cross-references between the world of ideas and the material cosmos, which is the basis of Philo's allegorical interpretations, relies on naturalistic pre-conceptions of an extreme kind.

In the realm of epistemology Philo's statements are paradoxical. Philo's Old Testament roots become obvious in a particularly strong accent on the transcendence of God. Είναι πέφυκα, ού λέγεσθαι God says in G 20.1 ("I've got to be, not to be spoken of" - cf L 25.75). In the extreme neither the Tetragrammaton nor its most subtle Greek replacement, ο Ων, apply. Nevertheless, the "truly being God" is regarded as a μάθημα ('object of learning', L 28.332). Time and again Philo describes the ascent of "the soul" (scil. of a person meditating Moses' Law) as a comprehension of God which, of course, goes far beyond words.

4.2. Η Θεολογική Βάση του Φίλωνα για την Ερμηνεία της Γραφής

Ο Φίλωνας επισημαίνει το όνομα του Θεού στο Έξ 3:14 (Ο'): εγώ ειμι ο Ων. Ο Θεός 'είναι' (Περί της κατά Μωυσέα κοσμοποιίας 170), αυτός είναι 'ο Ων' και 'το ον' ταυτόχρονα. Η σύγκραση της γλώσσας της Ο' με πλατωνικές αντιλήψεις είναι φανερή. Και τα δύο χαρακτηριστικά, το αρσενικό ( = προσωπικό) της Βίβλου και το ουδέτερο της φιλοσοφίας, εμφανίζονται με την ίδια συχνότητα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Θεός του Φίλωνα είναι υπεράνω φύλου. Είναι 'άρρεν' με την έννοια του 'ενεργού', 'δημιουργικού'· η ύλη είναι θηλυκή και παθητική. Συνεπώς όλο το σύστημα αλληλεπιδράσεων μεταξύ του κόσμου των ιδεών και του υλικού κόσμου, το οποίο αποτελεί τη βάση των αλληγορικών ερμηνειών του Φίλωνα, εξαρτάται από φυσιοκρατικές προδιαμορφωμένες αντιλήψεις υπερβολικού βαθμού.

Στο χώρο της επιστημολογίας οι δηλώσεις του Φίλωνα είναι παράδοξες. Οι παλαιοδιαθηκικές ρίζες του Φίλωνα γίνονται φανερές στην ιδιαίτερα μεγάλη έμφαση που δίνει στην υπερβατικότητα του Θεού. Είναι πέφυκα, ού λέγεσθαι λέει ο Θεός στο Νόμων Ιερών Αλληγορίας [:Περί των Μετονομαζομένων] 20:1 (παραβ. Περί του Βίου Μυσέως Λόγος Πρώτος 75). Φτάνοντας στα άκρα δεν εφαρμόζεται σε Αυτόν ούτε το Τετραγράμματο ούτε το πιο περίτεχνο υποκατάστατό του, ο Ων. Εντούτοις, ο "όντως ων Θεός" θεωρείται ως μάθημα ('αντικείμενο εκμάθησης', Νόμων Ιερών Αλληγορίας [:Περί των Μετονομαζομένων] 28.332). Σε κάποιες περιπτώσεις ο Φίλωνας περιγράφει την ανύψωση "της ψυχής" (ενν. ενός ατόμου που στοχάζεται στον Νόμο του Μωυσή) ως κατανόηση του Θεού η οποία είναι φυσικά ανεκλάλητη.

* Magne Sæbø, Chris Brekelmans & Menahem Haran,
Hebrew Bible / Old Testament: The history of its interpretation, Vol. 1, Part 1 Antiquity,
Vandenhoeck & Ruprecht, 1996,
pp./σσ. 168, 169.