Plato: Only the verb "to be" in present tense is suitable for the Eternal Being /Πλάτων: Μόνο το ρήμα ἔστιν σε ενεστώτα χρόνο είναι κατάλληλο για την Αΐδιο Ουσία

Ὡς δὲ κινηθὲν αὐτὸ καὶ ζῶν ἐνόησεν τῶν ἀιδίων θεῶν γεγονὸς ἄγαλμα ὁ γεννήσας πατήρ, ἠγάσθη τε καὶ εὐφρανθεὶς ἔτι δὴ μᾶλλον ὅμοιον πρὸς τὸ παράδειγμα ἐπενόησεν ἀπεργάσασθαι. καθάπερ οὖν αὐτὸ τυγχάνει ζῷον ἀίδιον ὄν, καὶ τόδε τὸ πᾶν οὕτως εἰς δύναμιν ἐπεχείρησε τοιοῦτον ἀποτελεῖν. ἡ μὲν οὖν τοῦ ζῴου φύσις ἐτύγχανεν οὖσα αἰώνιος, καὶ τοῦτο μὲν δὴ τῷ γεννητῷ παντελῶς προσάπτειν οὐκ ἦν δυνατόν· εἰκὼ δ’ ἐπενόει κινητόν τινα αἰῶνος ποιῆσαι, καὶ διακοσμῶν ἅμα οὐρανὸν ποιεῖ μένοντος αἰῶνος ἐν ἑνὶ κατ’ ἀριθμὸν ἰοῦσαν αἰώνιον εἰκόνα, τοῦτον ὃν δὴ χρόνον ὠνομάκαμεν.

ἡμέρας γὰρ καὶ νύκτας καὶ μῆνας καὶ ἐνιαυτούς, οὐκ ὄντας πρὶν οὐρανὸν γενέσθαι, τότε ἅμα ἐκείνῳ συνισταμένῳ τὴν γένεσιν αὐτῶν μηχανᾶται· ταῦτα δὲ πάντα μέρη χρόνου, καὶ τό τ’ ἦν τό τ’ ἔσται χρόνου γεγονότα εἴδη, ἃ δὴ φέροντες λανθάνομεν ἐπὶ τὴν ἀίδιον οὐσίαν οὐκ ὀρθῶς. λέγομεν γὰρ δὴ ὡς ἦν ἔστιν τε καὶ ἔσται, τῇ δὲ τὸ ἔστιν μόνον κατὰ τὸν ἀληθῆ λόγον προσήκει, τὸ δὲ ἦν τό τ’ ἔσται περὶ τὴν ἐν χρόνῳ γένεσιν ἰοῦσαν πρέπει λέγεσθαι—κινήσεις γάρ ἐστον, τὸ δὲ ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ ἔχον ἀκινήτως οὔτε πρεσβύτερον οὔτε νεώτερον προσήκει γίγνεσθαι διὰ χρόνου οὐδὲ γενέσθαι ποτὲ οὐδὲ γεγονέναι νῦν οὐδ’ εἰς αὖθις ἔσεσθαι, τὸ παράπαν τε οὐδὲν ὅσα γένεσις τοῖς ἐν αἰσθήσει φερομένοις προσῆψεν, ἀλλὰ χρόνου ταῦτα αἰῶνα μιμουμένου καὶ κατ’ ἀριθμὸν κυκλουμένου γέγονεν εἴδη—καὶ πρὸς τούτοις ἔτι τὰ τοιάδε, τό τε γεγονὸς εἶναι γεγονὸς καὶ τὸ γιγνόμενον εἶναι γιγνόμενον, ἔτι τε τὸ γενησόμενον εἶναι γενησόμενον καὶ τὸ μὴ ὂν μὴ ὂν εἶναι, ὧν οὐδὲν ἀκριβὲς λέγομεν. περὶ μὲν οὖν τούτων τάχ’ ἂν οὐκ εἴη καιρὸς πρέπων ἐν τῷ παρόντι διακριβολογεῖσθαι.


And when the Father that engendered it perceived it in motion and alive, a thing of joy to the eternal gods, He too rejoiced; and being well-pleased He designed to make it resemble its Model still more closely. Accordingly, seeing that that Model is an eternal Living Creature, He set about making this Universe, so far as He could, of a like kind. But inasmuch as the nature of the Living Creature was eternal, this quality it was impossible to attach in its entirety to what is generated; wherefore He planned to make a movable image of Eternity, and, as He set in order the Heaven, of that Eternity which abides in unity He made an eternal image, moving according to number, even that which we have named Time.

For simultaneously with the construction of the Heaven He contrived the production of days and nights and months and years, which existed not before the Heaven came into being. And these are all portions of Time; even as “Was” and “Shall be” are generated forms of Time, although we apply them wrongly, without noticing, to Eternal Being. For we say that it “is” or “was” or “will be,” whereas, in truth of speech, “is” alone is the appropriate term; “was” and “will be,” on the other hand, are terms properly applicable to the Becoming which proceeds in Time, since both of these are motions; but it belongs not to that which is ever changeless in its uniformity to become either older or younger through time, nor ever to have become so, nor to be so now, nor to be about to be so hereafter, nor in general to be subject to any of the conditions which Becoming has attached to the things which move in the world of Sense, these being generated forms of Time, which imitates Eternity and circles round according to number. And besides these we make use of the following expressions,—that what is become is become, and what is becoming is becoming, and what is about to become is about to become, and what is non-existent is non-existent; but none of these expressions is accurate.[ftn.: i.e.it is incorrect to use the term “is” (ἐστί) both as a mere copula and in the sense of “exists.”] But the present is not, perhaps, a fitting occasion for an exact discussion of these matters.


Όταν ο πατέρας που τον γέννησε εννόησε ότι ο κόσμος είναι κινούμενος και ζωντανός και έχει γίνει χώρος αγαλλίασης των αΐδιων Θεών, ευχαριστήθηκε και—καθώς ευφράνθηκε—σκέφτηκε να τον κάνει ακόμη πιο όμοιο προς το υπόδειγμα, το οποίο τυγχάνει ον ζωντανό και αΐδιο. Έτσι επιχείρησε να τελειοποιήσει, κατά το δυνατόν, και το σύμπαν. Η φύση, όμως του ζωντανού προτύπου τύχαινε να είναι αιώνια, και δεν ήταν δυνατό να προσδώσει παντελώς στο γέννημά του αυτή την ιδιότητα. Σκέφτηκε, λοιπόν, να κατασκευάσει μια κινητή εικόνα της αιωνιότητας και—διακοσμώντας τον ουρανό—έφτιαξε την αιώνια εικόνα της ενιαίως ακίνητης αιωνιότητας κινούμενη κατά τους αριθμητικούς νόμους. Αυτό έχουμε ονομάσει χρόνο.

Ημέρες νύχτες μήνες και ενιαυτοί δεν υπήρχαν πριν από την γένεση του ουρανού. Μαζί όμως με την σύσταση εκείνου, ο πλάστης επινόησε την γένεσή τους. Όλα αυτά είναι μέρη του χρόνου. Επίσης το «ήταν» και το «θα είναι» είναι είδη του χρόνου, δημιουργήματα, και λαθεύουμε όταν εσφαλμένα τα αποδίδουμε στην αΐδιο ουσία. Γιατί λέμε «ήταν, είναι, θα είναι», αλλά το μόνο ταιριαστό στον αληθινό λόγο είναι το «είναι», ενώ το «ήταν» και το «θα είναι» πρέπει να λέγονται για την γένεση που προχωρά μέσα στον χρόνο, καθώς και τα δύο είναι κινήσεις. Στο αμετάβλητο και ακίνητο δεν ταιριάζει να γίνεται ούτε πρεσβύτερο ούτε νεώτερο μέσα στον χρόνο ούτε κάποτε να έγινε ούτε τώρα να έχει γίνει ούτε στο εξής να γίνει, και γενικά δεν ταιριάζει να του προσδίδουμε τίποτε απ' όσα η γένεση έχει προσάψει στα αισθητά, γιατί αυτά είναι είδη του χρόνου, που μιμείται την αιωνιότητα και κινείται κυκλικά κατά τους αριθμητικούς νόμους. Και επιπλέον λαθεύουμε λέγοντας και τις παρακάτω ανακρίβειες: «το γεγονός είναι γεγονός, το μεταβαλλόμενο είναι μεταβαλλόμενο, το μελλοντικό είναι μελλοντικό, το μη ον είναι μη ον». Γι' αυτά, όμως, ο παρών χρόνος δεν είναι ο κατάλληλος για να μιλήσουμε με ακρίβεια.


* Πλάτων, Τιμαίος / Plato, Timaeus 37c-38b

Greek text / Πρωτότυπο:
J. Burnet, Platonis opera,
Oxford: Clarendon Press, 1902 (repr. 1968),
vol./τόμ. 4.
[Ελληνικά/Greek, PDF]

English translation:
W.R.M. Lamb, Plato. Plato in Twelve Volumes,
Cambridge, MA, Harvard University Press;
London, William Heinemann Ltd. 1925,
vol./τόμ. 7.

Νεοελληνική μετάφραση:
Βασίλης Κάλφας, Πλάτων, Τίμαιος,
εκδ. Πόλις, 1998.