Christologies & the historical reception of a divine Jesus / Χριστολογίες & ιστορική πρόσληψη του Ιησού ως θεοειδούς

 

 

Catacombs of Commodilla,
4th cent.

 

Debate over the origins of the belief on Jesus’s divinity remains vibrant. A spectrum of theological ideas has been proposed for centuries, extending from so-called high Christologies that uphold that Jesus was actually God or divine in some way to the low Christologies that endorse that Jesus was virtually a charismatic human being, either an inspired prophet or an exceptional teacher. Adjusting the prism that has produced this range of views affects the way that we receive the historical data. As regards the following discussion, this is emphatically true for the paths that have been followed for reconstructing the actual development of Judaism and Christianity. More specifically, Daniel Boyarin interestingly observed that, “if all the Jews—or even a substantial number—expected that the Messiah would be divine as well as human, then the belief in Jesus as God is not the point of departure on which some new religion came into being but simply another variant (and not a deviant one) of Judaism.” The roots of such beliefs date back to a few centuries BCE.

Η αντιλογία σχετικά με την προέλευση της πίστης στη θειότητα του Ιησού παραμένει ζωηρή. Ένα φάσμα θεολογικών ιδεών έχει προταθεί στο πέρασμα των αιώνων, το οποίο εκτείνεται από τις λεγόμενες υψηλές Χριστολογίες που υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς ήταν στην πραγματικότητα Θεός ή θεοειδής κατά κάποιον τρόπο μέχρι τις χαμηλές Χριστολογίες που υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς ήταν ουσιαστικά ένας χαρισματικός άνθρωπος, είτε εμπνευσμένος προφήτης είτε εξαιρετικός δάσκαλος. Η θέση που τίθεται το πρίσμα, το οποίο έχει δημιουργήσει αυτό το εύρος απόψεων, επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνουμε τα ιστορικά δεδομένα. Όσον αφορά την συζήτηση που ακολουθεί, αυτό ισχύει εμφατικά για τα μονοπάτια που έχουν ακολουθηθεί για την ανασύνθεση της πραγματικής εξέλιξης του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού. Πιο συγκεκριμένα, είναι ενδιαφέρουσα η παρατήρηση του Daniel Boyarin ότι, «εάν όλοι οι Ιουδαίοι—ή ακόμη και ένας σημαντικός αριθμός—ανέμεναν ότι ο Μεσσίας θα ήταν θεϊκός καθώς και ανθρώπινος, τότε η πίστη στον Ιησού ως Θεό δεν είναι το σημείο απόκλισης στο οποίο μια νέα θρησκεία ήρθε σε ύπαρξη αλλά απλώς μια ακόμη παραλλαγή (και μάλιστα όχι αποκλίνουσα) του Ιουδαϊσμού». Οι ρίζες τέτοιου είδους πεποιθήσεων χρονολογούνται λίγους αιώνες ΠΚΧ.

* Pavlos D. Vasileiadis, Review of: Andrei A. Orlov, Yahoel and Metatron: Aural Apocalypticism and the Origins of Early Jewish Mysticism (September 2017, Mohr Siebeck), Review of Biblical Literature, June 6, 2020.