Τhe Spiritual Christians (Dukhobors & Molokans): Α Christian restorationistic movement at Russia /Οι Πνευματικοί Χριστιανοί (Ντουχόμποροι & Μολοκάνοι): Ένα κίνημα αποκατάστασης του Πρωτοχριστιανισμού στη Ρωσία

Nicholas Breyfogle,
Heretics and Colonizers: Forging Russia’s Empire in the South Caucasus
(Ithaca, N.Y.: Cornell University Press, 2005)

With its violent images of heavenly and earthly combat, the book of Revelation has been criticized for promoting a vengeful and distorted version of Christ’s teachings. Gerd Lüdemann, for example, has attacked the book as part of the “dark side of the Bible,” and Jonathan Kirsch believes that the pernicious influence of Revelation “can be detected in some of the worst atrocities and excesses of every age, including our own.” Yet, surprisingly, nonviolent pacifists have also drawn on the Apocalypse for encouragement and support. This was especially true for generations of Russian Spiritual Christians (dukhovnye khristiane), a significant religious minority whose roots trace at least as far back as the 1760s, when the first “spirituals” (dukhovnye) were arrested and tried in Russia’s southern provinces of Tambov and Voronezh. Although they drew upon apocalyptic martial imagery, the Spiritual Christians were pacifists, some of whom came to identify themselves with the Woman Clothed in the Sun of Revelation 12.

Spiritual Christians refused to recognize the sacraments, clergy, and icons of the state church; rather than kiss and bow to icons, they kissed and bowed to one another, and thus venerated human beings, who were the true image—or icon (ikona, obraz)—of God. Convinced that the world was coming to an end, these Spiritual Christians openly ridiculed the most sacred Orthodox rituals, and they looked forward to the return of Christ and God’s direct instruction by the Holy Spirit. Although they recognized the Bible, these Spiritual Christians—later labeled “spirit-wrestlers” (dukhobortsy or Dukhobors) by heresiologists after the (completely unrelated) fourth-century heresy of the pneumatomakhoi—believed that their own oral tradition and contemporary divine inspiration took precedence over the scriptures. [...]

Over the course of the nineteenth century, the most radical Dukhobors and Molokans also embraced an uncompromising pacifism, which was expressed most dramatically in 1895 when Dukhobors organized a mass burning of arms as a protest against war. Shortly afterward, in 1898 to 1899, some 7,500 Dukhobors emigrated to Canada, their voyage financed in part by the writer Leo Tolstoy (1828–1910), who devoted the profits from his last long novel, Resurrection, to the Dukhobor cause. The Molokans likewise began a mass emigration in 1904, in part to escape military service in the Russo–Japanese War. In their new home in the United States, the Spiritual Christian-Molokans called on the images of Revelation—especially the Woman Clothed in the Sun of Revelation 12—to express their conception of their community and to support their fierce opposition to registration for the draft in 1917.



Με τις εικόνες βίας ουράνιων και επίγειων συγκρούσεων, το βιβλίο της Αποκάλυψης έχει επικριθεί ότι προωθεί μια εκδικητική και διαστρεβλωμένη εκδοχή των διδασκαλιών του Χριστού. Ο Gerd Lüdemann, για παράδειγμα, έχει επιτεθεί στο βιβλίο υποστηρίζοντας ότι είναι μέρος της "σκοτεινής πλευράς της Βίβλου" και ο Jonathan Kirsch πιστεύει ότι η ολέθρια επίδραση της Αποκάλυψης "μπορεί να εντοπιστεί σε κάποιες από τις χειρότερες ωμότητες και υπερβολές κάθε εποχής, περιλαμβανομένης και της δικής μας". Εντούτοις, προς έκπληξη, οι μη βίαιοι ειρηνιστές στηρίχτηκαν επίσης στην Αποκάλυψη για ενθάρρυνση και υποστήριξη. Αυτό ήταν ιδιαίτερα αληθινό για τις γενιές των Ρώσων Πνευματικών Χριστιανών (ντουκχόβνιε κχριστιάνε), μιας σημαντικής θρησκευτικής μειονότητας της οποίας οι ρίζες ανάγονται προς το παρελθόν τουλάχιστον ως τη δεκαετία του 1760, τότε που οι πρώτοι "πνευματικοί" (ντουκχόβνιε) συνελήφθησαν και δικάστηκαν στις νότιες επαρχίες της Ρωσίας Ταμπόφ και Βορονέζ. Μολονότι στηρίζονταν σε ένα αποκαλυπτικιστικό σύνολο εικόνων πολέμου, οι Πνευματικοί Χριστιανοί ήταν ειρηνιστές, κάποιοι από τους οποίους κατέληξαν να ταυτίζονται με τη Γυναίκα που είναι Ντυμένη με τον Ήλιο της Αποκάλυψης κεφάλαιο 12.

Οι Πνευματικοί Χριστιανοί αρνούνταν να αναγνωρίσουν τα μυστήρια, τον κλήρο και τις εικόνες της κρατικής εκκλησίας· αντί να φιλούν και να προσκυνούν εικόνες, φιλούσαν και προσκυνούσαν ο ένας τον άλλον κι έτσι απέδιδαν τιμή σε ανθρώπινα όντα, τα οποία αποτελούσαν την πραγματική εικόνα (ομπράζ) του Θεού. Πεπεισμένοι ότι ο κόσμος οδηγούνταν στο τέλος του, αυτοί οι Πνευματικοί Αδελφοί διακωμωδούσαν τις πιο ιερές Ορθόδοξες τελετές και απέβλεπαν στην επιστροφή του Χριστού και στην άμεση καθοδήγηση του Θεού μέσω του Αγίου Πνεύματος. Μολονότι αναγνώριζαν τη Βίβλο, αυτοί οι Πνευματικοί Χριστιανοί—που αποκλήθηκαν αργότερα πνευματομάχοι (ντουκχόμπορστι ή Ντουχόμποροι) από τους αιρεσιολόγους με βάση την (παντελώς άσχετη) αίρεση του τέταρτου αιώνα των πνευματομάχων—πίστευαν ότι η δική τους προφορική παράδοση και η σύγχρονη θεϊκή έμπνευση είχαν αποκτήσει το προβάδισμα ως προς τις γραφές. [...]

Leo Toltsoy /
Λέων Τολστόι

Στη διάρκεια του δεκάτου εννάτου αιώνα, οι πιο ριζοσπαστικοί Ντουχόμποροι και Μολοκάνοι υιοθέτησαν επίσης έναν ασυμβίβαστο φιλειρηνισμό, ο οποίος εκδηλώθηκε με δραματικό τρόπο το 1895 οπότε οι Ντουχόμποροι οργάνωσαν μια μαζική καύση όπλων ως διαμαρτυρία κατά του πολέμου. Σύντομα μετά από αυτό, το 1898 προς 1899, περίπου 7.500 Ντουχόμποροι μετανάστευσαν στον Καναδά, το ταξίδι των οποίων χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από τον συγγραφέα Λέων Τολστόι (1828-1910), ο οποίος αφιέρωσε τα κέρδη από το τελευταίο μεγάλο μυθιστόρημά του, την Ανάσταση, στην υπόθεση των Ντουχομπόρων. Οι Μολοκάνοι παρόμοια ξεκίνησαν να μεταναστεύουν μαζικά το 1904, εν μέρει για να ξεφύγουν από την στρατιωτική υπηρεσία στον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο. Στο νέο τους σπίτι στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Πνευματικοί Χριστιανοί-Μολοκάνοι προσέφυγαν σε εικόνες της Αποκάλυψης—ειδικά της Γυναίκας που είναι Ντυμένη με τον Ήλιο της Αποκάλυψης κεφ. 12—για να εκφράσουν την αντίληψη που είχαν για την κοινότητά τους και να υποστηρίξουν την οξεία αντίθεσή τους στην εγγραφή τους στα στρατιωτικά μητρώα το 1917.

* Eugene Clay,
"The Woman Clothed in the Sun: Pacifism and Apocalyptic Discourse among Russian Spiritual Christian Molokan-Jumpers"
[Η Γυναίκα που είναι Ντυμένη με τον Ήλιο: Φιλειρηνισμός και Αποκαλυπτική Θεματική μεταξύ των Ρώσων Πνευματικών Χριστιανών Μολοκάνων-Αναπηδώντων]
Church History 80:1 (March/Μάρτιος 2011),
American Society of Church History, 2011,
doi:10.1017/S0009640710001587,
pp./σσ. 110-112.