A Survival of the Tetragrammatonin Greek LXX DanielΜια περίπτωση Επιβίωσης του Τετραγράμματουστο ελληνικό κείμενο της Ο' του Δανιήλ

«The (היה) דבר יהוה (אל ירמיה) in Dan. 9:2 is correctly translated in the "Theodotionic" testimonies with λόγος κυρίου. But in the "Septuagintal" tradition of the Chigi MS and the Syro-Hexaplar we read, ἐγένετο πρόσταγμα τῇ γῇ ἐπὶ Ἱερ. It has not been noticed that τῇ γῇ is a survival of the presence of the Hebrew Tetragrammaton, i.e. ΤΗΓΗ = ΠΙΠΙ, the patristic tradition for the transliteration of יהוה. The variation has been obtained probably by a reallocation of the upright lines (as Dr. Bewer has suggested to me). Burkitt in his Fragments of the Books of Kings according to the Translation of Aquila, p. 15, says that "the more accurate copies" of the Greek to which Origen refers as containing the archaic Tetragrammaton, must be those of Aquila's translation. But while our "Septuagintal" authority is Hexaplaric, the presence of the Tetragrammaton here is hardly due to contamination from Aquila but should be regarded as more archaic and indeed Origen does not necessarily imply Aquila in his ἐν τοῖς ἀκριβεστέροις δὲ τῶν ἀντιγράφων. [See Mercati, Revue Biblique, 1911, 269.] In the form ΤΗΓΗ the transliteration made some kind of sense and so has been preserved.»

«Η φράση (היה) דבר יהוה (אל ירמיה) στο Δαν. 9:2 ορθά μεταφράζεται στις "Θεοδωτιανές" μαρτυρίες με τη φράση λόγος κυρίου. Αλλά στην "Εβδομηκοντιανή" παράδοση του Χιζιανού Κώδικα και στην Συροεξαπλαϊκή διαβάζουμε, ἐγένετο πρόσταγμα τῇ γῇ ἐπὶ Ἱερ. Δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι η φράση τῇ γῇ αποτελεί επιβίωση της παρουσίας του εβραϊκού Τετραγράμματου, δηλ. ΤΗΓΗ = ΠΙΠΙ, της πατερικής παράδοσης της μεταγραφής τού יהוה. Η παραλλαγή προήλθε πιθανώς από μια εναλλαγή στις κάθετες γραμμές (σύμφωνα με πρόταση που μου έγινε από τον Δρ. Bewer). Ο Burkitt στο έργο του Fragments of the Books of Kings according to the Translation of Aquila, σ. 15, αναφέρει ότι "τα ακριβέστερα αντίγραφα" του ελληνικού κειμένου στο οποίο αναφέρεται ο Ωριγένης ότι περιέχουν το αρχαϊκό Τετραγράμματο, θα πρέπει να είναι εκείνα της μετάφρασης του Ακύλα. Αλλά ενώ η "Εβδομηκοντιανή" αυθεντία είναι Εξαπλαϊκή, η παρουσία του Τετραγράμματου σε αυτό το σημείο δύσκολα θα οφειλόταν σε επιμόλυνση προερχόμενη από τον Ακύλα αλλά μάλλον θα πρέπει να θεωρείται ως πιο αρχαϊκή και στην πραγματικότητα ο Ωριγένης δεν υπονοεί κατ' ανάγκη τον Ακύλα στη φράση του ἐν τοῖς ἀκριβεστέροις δὲ τῶν ἀντιγράφων. [Βλέπε Mercati, Revue Biblique, 1911, 269.] Όντας στη μορφή ΤΗΓΗ η μεταγραφή είχε κάποιο νόημα και έτσι διατηρήθηκε».

* James A. Montgomery,
«A Survival of the Tetragrammaton in Daniel»
[«Μια περίπτωση Επιβίωσης του Τετραγράμματου στον Δανιήλ»],
Journal of Biblical Literature, The Society of Biblical Literature, Vol./Τόμ. 40, No./Αρ. 1/2 (1921),
p./σ. 86.