Greek Apologists of the 2nd cent.: What is the Kingdom of God? /Οι Έλληνες Απολογητές του 2ου αι.: Τι είναι η Βασιλεία του Θεού;

«In the setting of Justin's theological and apologetic ideas there could be little room for a doctrine of the kingdom of God on earth. He was well aware of the failure of two Jewish revolts, and while he accepted the apocalyptic prediction of the millennium at Jerusalem after the resurrection of the flesh, he also insisted that the expected kingdom was "with God" and not merely "human." Similarly, according to Hegesippus, the grand‐ nephews of Jesus maintained  that the kingdom of the Messiah was "not of the world or earthly, but heavenly and angelic" and would appear at the end of the world.

Gnostics also held that the kingdom of the Father or of Christ was not political. Marcion, for example, claimed that "in the Gospel the kingdom of God is Christ himself." We find obscure parables of the kingdom in the Gospel of Thomas, whose author says that the kingdom is "inside you" and "outside you" (saying 3), while Basilides used the term "kingdom" for the rational state of the soul.

Later apologists did not mention the kingdom, though they may have interpreted it in relation to the Roman empire. We shall see that Melito viewed empire and church as providentially growing up together, while Theophilus believed that God had given the Romans their power.»


[«Στα πλαίσια των θεολογικών και απολογητικών ιδεών του Ιουστίνου δεν θα μπορούσε να έχει θέση το δόγμα της βασιλείας του Θεού στη γη. Γνώριζε καλά την αποτυχία των δύο ιουδαϊκών εξεγέρσεων και, ενώ αποδεχόταν την αποκαλυπτική πρόρρηση για την χιλιετία στην Ιερουσαλήμ μετά την σωματική ανάσταση, επέμενε επίσης ότι η αναμενόμενη βασιλεία ήταν "με τον Θεό" και όχι απλά "ανθρώπινη". Παρόμοια, σύμφωνα με τον Ηγήσιππο, οι γιοι των ανηψιών του Ιησού διακρατούσαν την άποψη ότι η βασιλεία του Μεσσία "δεν ήταν από τον κόσμο ή επίγεια, αλλά ουράνια και αγγελική" και ότι επρόκειτο να εμφανιστεί κατά το τέλος του κόσμου.

Οι Γνωστικοί επίσης διακρατούσαν την άποψη ότι η βασιλεία του Πατέρα ή του Χριστού δεν ήταν πολιτική. Ο Μαρκίων, για παράδειγμα, ισχυριζόταν ότι "στο Ευαγγέλιο η βασιλεία του Θεού είναι ο ίδιος ο Χριστός". Ασαφείς παραβολές για τη βασιλεία βρίσκονται στο Ευαγγέλιο του Θωμά, ο συγγραφέας του οποίου λέει ότι η βασιλεία είναι "εντός σας" και "εκτός σας" (λόγιο 3), ενώ ο Βασιλείδης χρησιμοποίησε τον όρο "βασιλεία" όσον αφορά τη λογική κατάσταση της ψυχής.

Μεταγενέστεροι απολογητές δεν ανέφεραν τη βασιλεία, μολονότι είναι δυνατό να την ερμήνευαν σε σχέση με την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Βλέπουμε τον Μελίτωνα να θεωρεί την αυτοκρατορία και την εκκλησία ως αναπτυσσόμενες μαζί σύμφωνα με τη θεία πρόνοια, ενώ ο Θεόφιλος πίστευε ότι ο Θεός είχε δώσει την εξουσία στους Ρωμαίους».]

* Robert M. Grant,
Greek Apologists of the Second Century
[Οι Έλληνες Απολογητές του Δεύτερου Αιώνα],
The Westminster Press, 1988,
p./σ. 64.