Ο Βασίλειος Καισαρείας & το Τετραγράμματο με παλαιοεβραϊκούς χαρακτήρες: Μια περίπτωση συσκοτιστικής μετάφρασης του Θεόδωρου Ζήση στην ΕΠΕ /Basil of Caesarea & the Tetragrammaton in paleo-Hebrew characters

An LXX manuscript from Nahal Hever,
dated to the 1st century CE. (Zachariah 9:1, 2) /

Χειρόγραφο της Ο' από το Νάχαλ Χεβέρ,
χρονολογούμενο στον πρώτο αιώνα Κ.Χ. (Ζαχαρίας 9:1, 2)

Ἀλλ’ ὦ σοφώτατοι, μάλιστα μὲν ὑπὲρ ἀριθμὸν ἔστω τὰ ἀνέφικτα·
ὡς ἡ παλαιὰ τῶν Ἑβραίων εὐλάβεια
ἰδίοις σημείοις τὸ ἀνεκφώνητον ὄνομα τοῦ Θεοῦ διεχάρασσε,
καὶ ἐκ τούτου τὴν κατὰ πάντων ὑπεροχὴν παριστῶσα.

—Βασίλειος Καισαρείας / Basil of Caesarea,
Προς Αμφιλόχιον, Περί του αγίου πνεύματος / De spiritu sancto 18.44,
«Πῶς ἐν τῇ ὁμολογίᾳ τῶν τριῶν ὑποστάσεων τὸ εὐσεβὲς τῆς μοναρχίας δόγμα διατηροῦμεν,
ἐν ᾧ καὶ ὁ κατὰ τῶν τὸ Πνεῦμα ὑπαριθμεῖσθαι φασκόντων ἔλεγχος».

Αλλά, ω σοφώτατοι, θα πρέπει μάλιστα τα απρόσιτα να είναι υπεράνω αρίθμησης·
όπως η αρχαία ευλάβεια των Εβραίων
σημείωνε με ιδιαίτερους χαρακτήρες το απρόφερτο όνομα του Θεού,
και με αυτό τον τρόπο παρίστανε την υπεροχή του έναντι όλων.

Αλλ', ω εσείς σοφώτατοι, βεβαίως τα απρόσιτα είναι υπεράνω πάσης αριθμήσεως, όπως παλαιότερα οι ευσεβείς Εβραίοι εδήλωναν το όνομα του Θεού, που δεν επροφέρετο με ιδιαίτερα σημεία, και έτσι παρίστανον με αυτό την υπεροχήν του έναντι όλων.

(ΕΠΕ τόμ. 10, μετάφρ. Θεόδωρου Ζήση,
Πατερικαί εκδόσεις “Γρηγόριος ο Παλαμάς”, 1974, σ. 401)



Mais, ô très sages, ne conviendrait-il pas que les réalités inacessibles restent au-dessus du nombre, à l'instar de l'antique piété hébraïque qui employait des signes particuliers pour marquer le caractère sacré du nom qu'il n'était pas permis de prononcer, celui de Dieu, dont elle montrait ainsi la supériorité sur tout être.

(B. Pruche, Basile de Césarée. Sur le Saint-Esprit, 2nd edn.
[Sources chrétiennes 17 bis. Paris: Éditions du Cerf, 1968], p./σ. 405)



But, O wisest sirs, let the unapproachable be altogether above and beyond number, as the ancient reverence of the Hebrews wrote the unutterable name of God in peculiar characters, thus endeavouring to set forth its infinite excellence.

(A Select Library of the Nicene and Post-Nicene Fathers of the Christian Church,
transl. Philip Schaff, repr. Continuum International Publishing Group, 1980, p./σ. 28)

# Βλέπε επίσης:

* יהוה, Κύριος, Dominus:
What did Origen (mid 3rd cent.) & Jerome (late 4th cent.) read in their best Bible copies? /
Τι διάβαζαν ο Ωριγένης (μέσα 3ου αι.) & ο Ιερώνυμος (τέλη 4ου αι.) στα καλύτερα αντίγραφα της Βίβλου;

* Reverence for the Tetragrammaton in 11QPsa (Ps 148):
YHWH written in paleo-Hebrew script but not the poetic shortened form YH / 
Ευλάβεια για το Τετραγράμματο στον 11QPsa (Ψλ 148):
Το ΙΧΒΧ γραμμένο με παλαιοεβραϊκούς χαρακτήρες αλλά όχι και ο ποιητικός συντετμημένος τύπος ΙΧ

* Was it possible to Pronounce the Tetragrammaton itself during Bible reading at Jesus' time?
An LXX indication /
Ήταν δυνατή η Προφορά του Τετραγράμματου καθαυτού κατά την ανάγνωση της Βίβλου την εποχή του Ιησού;
Μια ένδειξη από την Ο'

* The Tetragrammaton in the New Testament? /
Το Τετραγράμματο στην Καινή Διαθήκη;