«Eusebius' own theological interest is clearly much more directed to the present, where he sees God's saving work throughout history as culminated in the Church's new-found freedom. After the cleansing chastisement of the Great Persecution (ΗE 8.1), God's Church has now finally been established in peace, through the instrumentality of Constantine, God's chosen servant (Vita Const 1.24). In Constantine's rule, Eusebius finds a new kind of "realized eschatology," a foretaste of the eternal Kingdom: "God -that God, I say, who is the common Savior of all - having treasured up with himself, for those who love godliness, greater blessings than human thought has conceived, gives the pledge and first-fruits of future rewards even here, assuring in some sense immortal hopes to mortal eyes" (Vita Const 1.33; cf. Laus Const 3.5).
This strong sense of the present reality of salvation within the political and historical order makes Eusebius noticeably suspicious of the apocalyptic side of earlier eschatology. His contempt for millenarians like Papias or Nepos of Arsinoe is apparent (HE 3.39.13; 7.24.1), and he is himself noncommittal about the authenticity and canonicity of the Apocalypse of John (HE 3.24.18-25.4).
God's retribution, both positive and negative, takes place, in Eusebius' eyes, within history as well as after it. For Herod's terrible crime of slaughtering the innocents, for instance, "divine justice overtook him while still alive, giving him a foretaste of what awaited him in the next world" (HE 1.8.4). As the earthly kingdom takes on, for Eusebius, more and more characteristics of the Kingdom of promise, the future hopes of the Church become simply a two-dimensional backdrop for the theatre of human history, where human actors corrupt or realize God's gift of salvation, build Christ's ideal society or hinder its coming. For his de-emphasis of eschatology as well as for his reading of the past, Eusebius has been called with some justice "the first political theologian in the Christian Church."»
[«Το θεολογικό ενδιαφέρον του Ευσέβιου ξεκάθαρα κατευθύνεται προς το παρόν, όπου βλέπει το σωτήριο έργο του Θεού διαμέσου της ιστορίας να αποκορυφώνεται στην νεοαποκτηθείσα ελευθερία της Εκκλησίας. Μετά την καθαρτήρια τιμωρία του Μεγάλου Διωγμού (Εκκλ. Ιστ. 8:1), η Εκκλησία του Θεού έχει σταθεροποιηθεί με ειρήνη, χρησιμοποιώντας τον Κωνσταντίνο ως όργανο, τον εκλεκτό δούλο του Θεού. (Βίος Κωνστ. 1:24) Στη διακυβέρνηση του Κωνσταντίνου ο Ευσέβιος βρίσκει ένα νέο είδος «πραγματοποιημένης εσχατολογίας», μια πρόγευση της αιώνιας Βασιλείας: «Ο Θεός -αυτός ο Θεός, λέω, που είναι ο κοινός Σωτήρας όλων μας- έχοντας φυλάξει στον εαυτό του, για εκείνους που αγαπούν τη θεοσέβεια, μεγαλύτερες ευλογίες απ' ότι έχει συλλάβει ο ανθρώπινος νους, δίνει την εγγυήση και τους πρώτους καρπούς των μελλοντικών ανταμοιβών ακόμη και εδώ, διαβεβαιώνοντας κάπως τις αθάνατες ελπίδες στα θνητά μάτια». (Βίος Κωνστ. 1:33· βλ. Τριακ. εις Κωνστ. 3:5)
Αυτή η ισχυρή αίσθηση τής παρούσας πραγματικότητας της σωτηρίας μέσα στα πολιτικά και ιστορικά πλαίσια καθιστά τον Ευσέβιο εξαιρετικά καχύποπτο προς την αποκαλυπτική πλευρά της πρώιμης εσχατολογίας. Η περιφρόνησή του προς τους χιλιαστές όπως ο Παπίας ή ο Νέπως Αρσινόης είναι εμφανής (Εκκλ.Ιστ. 3:39.13· 7:24.1), και ο ίδιος ήταν απρόθυμος να πάρει θέση αναφορικά με την αυθεντικότητα και την κανονικότητα της Αποκάλυψης του Ιωάννη. (Εκκλ.Ιστ. 3:24.18-25:4)
Η ανταπόδοση του Θεού, τόσο η θετική όσο και η αρνητική, λαβαίνει χώρα -στα μάτια του Ευσέβιου- εντός της ιστορίας καθώς επίσης και μετά από αυτή. Για το φρικτό έγκλημα του Ηρώδη που σφάγιασε τα αθώα, για παράδειγμα, "θεία δικαιοσύνη τον κατέλαβε όσο ακόμη ήταν ζωντανός, δίνοντάς του μια πρόγευση τού τι τον περίμενε στον επόμενο κόσμο". (Εκκλ.Ιστ. 1:8.4) Καθώς επεκτείνεται η επίγεια βασιλεία -για τον Ευσέβιο- όλο και περισσότερα χαρακτηριστικά της υποσχεμένης Βασιλείας, οι μελλοντικές ελπίδες της Εκκλησίας καθίστανται απλώς ένα διδιάστατο υπόβαθρο στο θέατρο της ανθρώπινης ιστορίας, όπου οι ανθρώπινοι ηθοποιοί διαφθείρονται ή συνειδητοποιούν το δώρο της σωτηρίας του Θεού, οικοδομούν την ιδανική κοινωνία του Χριστού ή παρακωλύουν την έλευσή της. Εξαιτίας αυτής της υποτίμησης της σπουδαιότητας της εσχατολογίας καθώς επίσης και της ανάγνωσης εκ μέρους του τού παρελθόντος, ο Ευσέβιος έχει αποκληθεί αρκετά δικαιολογημένα "ο πρώτος πολιτικός θεολόγος στη Χριστιανική Εκκλησία"».]
The Hope of the Early Church: A Handbook of Patristic Eschatology
[Η Ελπίδα της Πρώιμης Εκκλησίας: Εγχειρίδιο Πατερικής Εσχατολογίας],
Cambridge University Press, 1991/1993,
pp./σσ. 77, 78.
No comments:
Post a Comment