Περὶ τῶν ἐπὶ Θεοῦ λεγομένων«Τὸ Θεῖον ἁπλοῦν ἐστι καὶ ἀσύνθετον. Τὸ δὲ ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων συγκείμενον σύνθετόν ἐστιν. Εἰ οὖν τὸ ἄκτιστον καὶ ἄναρχον καὶ ἀσώματον καὶ ἀθάνατον καὶ αἰώνιον καὶ ἀγαθὸν καὶ δημιουργικὸν καὶ τὰ τοιαῦτα οὐσιώδεις διαφορὰς εἴπομεν ἐπὶ Θεοῦ ἐκ τοσούτων συγκείμενον, οὐχ ἁπλοῦν ἔσται, ἀλλὰ σύνθετον, ὅπερ ἐσχάτης ἀσεβείας ἐστίν. Χρὴ τοίνυν ἕκαστον τῶν ἐπὶ Θεοῦ λεγομένων οὐ τί κατ᾿ οὐσίαν ἐστί σημαίνειν οἴεσθαι, ἀλλ᾿ ἤ, τί οὐκ ἔστι, δηλοῦν ἢ σχέσιν τινὰ πρός τι τῶν ἀντιδιαστελλομένων ἤ τι τῶν παρεπομένων τῇ φύσει ἢ ἐνέργειαν.Δοκεῖ μὲν οὖν κυριώτερον πάντων τῶν ἐπὶ Θεοῦ λεγομένων ὀνομάτων εἶναι ὁ Ὤν, καθὼς αὐτὸς χρηματίζων τῷ Μωσεῖ ἐπὶ τοῦ ὄρους φησίν· «Εἶπον τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ· Ὁ Ὤν ἀπέσταλκέ με». Ὅλον γὰρ ἐν ἑαυτῷ συλλαβὼν ἔχει τὸ εἶναι οἷόν τι πέλαγος οὐσίας ἄπειρον καὶ ἀόριστον. Ὡς δέ ὁ ἅγιος Διονύσιος φησίν, ὁ ἀγαθός. Οὐ γάρ ἔστιν ἐπί Θεοῦ εἰπεῖν, πρῶτον τό εἶναι, καί τότε τό ἀγαθόν.Δεύτερον δὲ τὸ Θεὸς ὄνομα, ὃ λέγεται ἢ ἐκ τοῦ θέειν καὶ περιέπειν τὰ σύμπαντα ἢ ἐκ τοῦ αἴθειν ὅ ἐστι καίειν –«ὁ γὰρ Θεὸς πῦρ καταναλίσκον» πᾶσαν κακίαν ἐστίν– ἢ ἀπὸ τοῦ θεᾶσθαι τὰ πάντα· ἀλάθητος γάρ ἐστι καὶ πάντων ἐπόπτης. Ἐθεάσατο γὰρ «τὰ πάντα πρὶν γενέσεως αὐτῶν» ἀχρόνως ἐννοήσας καὶ ἕκαστον κατὰ τὴν θελητικὴν αὐτοῦ ἄχρονον ἔννοιαν, ἥτις ἐστὶ προορισμὸς καὶ εἰκὼν καὶ παράδειγμα, ἐν τῷ προορισθέντι, καιρῷ γίνεται.Τὸ μὲν οὖν πρότερον αὐτοῦ τοῦ εἶναι παραστατικόν ἐστι καὶ τοῦ τί εἶναι, τὸ δὲ δεύτερον ἐνεργείας· τὸ δὲ ἄναρχον καὶ ἄφθαρτον καὶ ἀγένητον, ἤτοι ἄκτιστον καὶ ἀσώματον καὶ ἀόρατον καὶ τὰ τοιαῦτα, τί οὐκ ἔστι, δηλοῖ, τουτέστιν ὅτι οὐκ ἤρξατο τοῦ εἶναι, οὐδὲ φθείρεται, οὐδὲ ἔκτισται, οὐδέ ἐστι σῶμα, οὐδὲ ὁρᾶται. Τὸ δὲ ἀγαθὸν καὶ δίκαιον καὶ ὅσιον καὶ τὰ τοιαῦτα παρέπονται τῇ φύσει, οὐκ αὐτὴν δὲ τὴν οὐσίαν δηλοῖ. Τὸ δὲ Κύριος βασιλεύς τε καὶ τὰ τοιαῦτα σχέσιν πρὸς τὰ ἀντιδιαστελλόμενα δηλοῖ· τῶν γὰρ κυριευομένων λέγεται Κύριος καὶ τῶν βασιλευομένων βασιλεύς, τῶν δημιουργουμένων δημιουργὸς καὶ τῶν ποιμαινομένων ποιμήν».
[Μετάφραση στη Δημοτική:
Αναφορικά με τα λεγόμενα σχετικά με τον Θεό
«Το Θείο [ενν. η θειότητα, η θεϊκή ιδιότητα] είναι απλό και ασύνθετο. Αυτό δε που αποτελείται από πολλά και διάφορα στοιχεία είναι σύνθετο. Αν όμως αποκαλέσουμε το άκτιστο, το άναρχο, το ασώματο, το αθάνατο, το αιώνιο, το αγαθό, το δημιουργικό και τα παρόμοια ως ουσιαστικές διαφορές σχετικά με τον Θεό, τότε –αποτελούμενος από τόσα πολλά στοιχεία– δεν θα είναι απλός αλλά σύνθετος, πράγμα που συνιστά τη μεγαλύτερη ασέβεια. Καθετί λοιπόν από τα λεγόμενα σχετικά με τον Θεό δεν πρέπει να θεωρούμε ότι δηλώνει τί είναι ο Θεός ως προς την ουσία του, αλλά, μάλλον, τι δεν είναι, φανερώνοντας μάλλον κάποια σχέση ως προς κάτι από αυτά που αντιδιαστέλλονται, ως προς κάτι που έχει σχέση με τη φύση ή κάποια ενέργεια.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι Εκείνος που Είναι [ή, ο Ων] είναι το κυριότερο από όλα τα λεγόμενα ονόματα σχετικά με τον Θεό, όπως το λέει ο ίδιος αποκρινόμενος προς τον Μωυσή πάνω στο βουνό: «Είπα στους γιους του Ισραήλ: Εκείνος που Είναι με απέστειλε». Διότι αφού το συμπεριέλαβε στον εαυτό του κατέχει την ολότητα του είναι [ενν. της ύπαρξης], σαν κάποιου είδους πέλαγος ουσίας που είναι άπειρο και απεριόριστο. Και όπως λέει ο άγιος Διονύσιος: «ο Αγαθός». Διότι δεν μπορούμε να πούμε σχετικά με τον Θεό ότι πρώτα είναι [ενν. υπάρχει] και έπειτα είναι αγαθός.
Δεύτερο δε είναι το όνομα Θεός, το οποίο προέρχεται είτε από το ότι τρέχει [«θέειν»] και φροντίζει τα σύμπαντα είτε από το ότι «αίθει», που σημαίει καίει,–«διότι ο Θεός είναι φωτιά που κατακαίει» κάθε κακία–, ή από το ότι βλέπει [«θεάσθαι»] τα πάντα· διότι είναι αλάθητος και εποπτεύει τα πάντα. Διότι τα είδε «όλα πριν να γίνουν», αφού τα είχε προαιώνια στο νου του και το καθετί έγινε στον προκαθορισμένο χρόνο, σύμφωνα με τη θεληματική σύλληψη που είχε προαιώνια στο νου του, η οποία σημαίνει τον προορισμό, την εικόνα και το πρότυπο.
Το πρώτο, λοιπόν, όνομα εκφράζει το ίδιο το είναι [ή, την ύπαρξη] καθαυτό και όχι το τι είδους είναι, ενώ το δεύτερο εκφράζει την ενέργεια· τα δε Άναρχος, Άφθαρτος και Αγένητος, δηλαδή αδημιούργητος, ασώματος, αόρατος και τα παρόμοια, δηλώνουν τί δεν είναι, ότι δηλαδή το είναι του [δηλ. η ύπαρξή του] δεν έχει αρχή, δεν φθείρεται, δεν έχει δημιουργηθεί, δεν είναι σώμα και δεν είναι ορατό. Τα δε Αγαθός, Δίκαιος, Όσιος και τα παρόμοια έχουν σχέση με τη φύση, δεν δηλώνουν κάτι σχετικά με την ουσία καθαυτή. Τα δε Κύριος, Βασιλιάς και τα παρόμοια δηλώνουν τη σχέση με αυτά που αντιδιαστέλλονται· διότι αποκαλείται Κύριος αυτών που κυριεύει Βασιλιάς αυτών στους οποίους βασιλεύει, Δημιουργός αυτών που δημιουργεί και Ποιμένας αυτών που ποιμαίνει».]
[English translation (mainly Schaff):
Concerning what is affirmed about God
«The Deity is simple and uncompound. But that which is composed of many and different elements is compound. If, then, we should speak of the qualities of being uncreate and without beginning and incorporeal and immortal and everlasting and good and creative and so forth as essential differences in the case of God, that which is composed of so many qualities will not be simple but must be compound. But this is impious in the extreme. Each then of the affirmations about God should be thought of as signifying not what He is in essence, but either something that it is impossible to make plain, or some relation to some of those things which are contrasts or some of those things that follow the nature, or an energy.
It appears then that the most proper of all the names given to God is ο Ων, He that Is, as He Himself said in answer to Moses on the mountain, "Say to the sons of Israel, He that is hath sent Me." For He keeps all being in His own embrace, like a sea of essence infinite and unseen. Or as the holy Dionysius says, "He that is good." For one cannot say of God that He has being in the first place and goodness in the second.
The second [name of God] is Θεός [God], derived from θέειν, to run, because He courses through all things, or from αίθειν, to burn: "For God is a fire consuming" all evils: or from θεάσθαι, because He is all-seeing: for nothing can escape Him, and over all He keepeth watch. For He saw all things before they were, holding them timelessly in His thoughts; and each one conformably to His voluntary anti timeless thought, which constitutes predetermination and image and pattern, comes into existence at the predetermined time.
The first name then conveys the notion of His existence and not of the nature of His existence: while the second contains the idea of energy. Further, the terms 'without beginning,' 'incorruptible,' 'unbegotten,' as also 'uncreate,' 'incorporeal,' 'unseen,' and so forth, explain what He is not: that is to say, they tell us that His being had no beginning, that He is not corruptible, nor created, nor corporeal, nor visible. Again, goodness and justice and piety and such like names belong to the nature, but do not explain His actual essence. Finally, Lord and King and names of that class indicate a relationship with their contrasts: for the name Lord has reference to those over whom the lord rules, and the name King to those under kingly authority, and the name Creator to the creatures, and the name Shepherd to the sheep he tends.»]
* Ιωάννης Δαμασκηνός,
Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, κεφ. 9.
No comments:
Post a Comment