Σπερματικοί λόγοι: Στωικοί, Φίλων & Ιωάννης / Seminal Logos': Stoics, Philo & John

«Heraclitus' successors--to the extent they understood fire as the primordial source of all things--were the Stoics. This creative fire was called the logos spermatikos (i.e., Seminal Reason). E[dwyn] Bevan asserted that "the orderly working of nature was its operation: organic beings grew according to regular types, because the Divine Reason was in them as a λόγος σπερματικός, a formula of life developing from a germ." This, in turn, led the Stoics into a warm "theoretical pantheism," as seen in the Hymn to Zeus of Cleanthes of Epictetus' Discourses. The Stoic logos is not parallel to the Logos of John, as Bevan observes: "It is sometimes said that the Stoic σπερματικός λόγος was parallel to the cosmic Logos of Philo or the Fourth Gospel, but in the fragments of the old Stoic books the word is habitually used in the plural, σπερματικοί λόγοι, for the multitude of specific types reproduced by propagation. Stoicism knew of no cosmic Logos distinct from God or the Divine fire: where they speak of the λόγος of the world in the singular they generally mean the 'scheme' of the world"».

[«Οι διάδοχοι του Ηράκλειτου—στο βαθμό που κατανοούσαν τη φωτιά ως την αρχέγονη πηγή των πάντων—ήταν οι Στωικοί. Αυτή η δημιουργική φωτιά αποκαλούνταν λόγος σπερματικός. Ο E[dwyn] Bevan υποστήριξε ότι "η εύτακτη εργασία της φύσης ήταν η λειτουργία του: οργανικά όντα αναπτύσσονταν σύμφωνα με πρότυπα, επειδή ο Θείος Λόγος ήταν μέσα τους ως λόγος σπερματικός, μια μορφή ζωής που αναπτυσσόταν από ένα σπέρμα". Αυτό, κατ' επέκταση, οδήγησε τους Στωικούς σε έναν ένθερμο "θεωρητικό πανθεϊσμό", όπως φαίνεται από τον Ύμνο προς τον Δία του Κλεάνθη στις Διατριβές του Επίκτητου. Ο στωικός Λόγος δεν είναι παράλληλος με το Λόγο του Ιωάννη, όπως παρατηρεί ο Bevan: "Λέγεται μερικές φορές ότι ο στωικός σπερματικός λόγος ήταν παράλληλος με τον κοσμικό Λόγο του Φίλωνα ή του Τετάρτου Ευαγγελίου, αλλά στα αποσπάσματα των αρχαίων στωικών βιβλίων ο λόγος συνήθως είναι στον πληθυντικό αριθμό, σπερματικοί λόγοι, διότι το πλήθος των συγκεκριμένων τύπων διαδίδονταν μέσω της αναπαραγωγής. Ο στωικισμός δεν γνώριζε κανέναν κοσμικό Λόγο που να διακρινόταν από τον Θεό ή την Θεία φωτιά: όπου αναφέρονταν στο λόγο του κόσμου στον ενικό αριθμό εννοούσαν γενικά την "δομική τάξη" του κόσμου"».]

* James Parker,
«The Incarnational Christology of John»,
[Η περί Ενσαρκώσεως Χριστολογία του Ιωάννη],
Criswell Theological Review 3.1 (1988) 31-48 (εδώ σ. 32). [Αγγλικά, PDF]